Viêm bàng quang kẽ: Nguyên nhân, triệu chứng, điều trị và phòng ngừa

Viêm bàng quang kẽ là gì?

Thận, niệu quản, bàng quang và niệu đạo là các thành phần trong hệ tiết niệu. Bàng quang là một cơ quan rỗng, có chức năng chứa và tống xuất nước tiểu. Bàng quang giãn ra đến khi đầy, sau đó dẫn truyền thông tin đến não, giúp não chỉ huy tín hiệu đến các dây thần kinh vùng chậu, tạo ra cảm giác muốn đi tiểu.

Viêm bàng quang kẽ/hội chứng đau bàng quang (Interstitial cystitis/bladder pain syndrome - IC/BPS), trước đây gọi là viêm bàng quang kẽ. Đây là tình trạng đau mạn tính (kéo dài trên 6 tuần), không nhiễm trùng, gây tăng áp lực lên bàng quang (vùng trên xương mu).

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm bàng quang kẽ

Triệu chứng của viêm bàng quang kẽ khác nhau ở mỗi người. Nếu bạn bị viêm bàng quang kẽ, các triệu chứng của bạn cũng có thể thay đổi theo thời gian, bùng phát theo chu kỳ để đáp ứng với các tác nhân sinh lý cơ thể, chẳng hạn như kinh nguyệt, ngồi lâu, căng thẳng, tập thể dục và hoạt động tình dục.

Các dấu hiệu và triệu chứng viêm bàng quang kẽ bao gồm:

• Đau ở xương chậu hoặc giữa âm đạo và hậu môn (vùng tầng sinh môn) ở phụ nữ;
• Đau giữa bìu và hậu môn (vùng tầng sinh môn) ở nam giới;
• Đau vùng chậu mạn tính;
• Tiểu lắt nhắt nhiều lần, suốt cả ngày lẫn đêm có thể lên tới 60 lần một ngày;
• Tiểu gấp khó kiềm chế;
• Đau hoặc cảm thấy khó chịu khi bàng quang đầy và giảm đau sau khi đi tiểu;
• Đau khi quan hệ tình dục.

Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng ở mỗi người là khác nhau và một số người có thể trải qua những giai đoạn không có triệu chứng. Đặc biệt trên phụ nữ hoặc những người được chỉ định là nữ khi ra đời (Assigned Female At Birth - AFAB) có các triệu chứng của viêm bàng quang kẽ trầm trọng hơn khi đang hành kinh.

Mặc dù các dấu hiệu và triệu chứng của viêm bàng quang kẽ có thể giống với nhiễm trùng tiết niệu mạn tính nhưng thường không có nhiễm trùng. Tuy nhiên, các triệu chứng có thể trở nên trầm trọng hơn nếu người bị viêm bàng quang kẽ mắc thêm nhiễm trùng tiết niệu.

Biến chứng có thể gặp khi mắc viêm bàng quang kẽ

Viêm bàng quang kẽ có thể dẫn đến một số biến chứng bạn cần lưu ý, bao gồm:

• Giảm chức năng bàng quang: Viêm bàng quang kẽ có thể gây xơ cứng thành bàng quang, khiến bàng quang giữ được ít nước tiểu hơn.
• Giảm chất lượng cuộc sống: Đi tiểu thường xuyên và đau hạ vị mạn tính có thể cản trở các hoạt động xã hội, công việc và các hoạt động khác trong cuộc sống hàng ngày.
• Vấn đề “chăn gối”: Đi tiểu thường xuyên và đau hạ vị mạn tính cũng có thể làm các mối quan hệ cá nhân của bạn tệ hơn và ảnh hưởng đến sự thân mật trong tình dục.
• Vấn đề về sức khỏe tinh thần: Cơn đau mạn tính và giấc ngủ bị gián đoạn do viêm bàng quang kẽ gây căng thẳng về cảm xúc và có thể dẫn đến trầm cảm.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn có các triệu chứng của viêm bàng quang kẽ, hãy lập tức đến khám tại các cơ sở y tế uy tín có chuyên khoa Thận - Tiết niệu để được bác sĩ chẩn đoán sớm tình trạng bệnh. Bác sĩ chuyên khoa sẽ yêu cầu các xét nghiệm để loại trừ nhiễm trùng hoặc các tình trạng khác có thể gây ra các triệu chứng tương tự. Trong trường hợp bạn đang điều trị bệnh lý này nhưng các triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, hãy tái khám để được theo dõi diễn tiến của bệnh.

Nguyên nhân dẫn đến viêm bàng quang kẽ

Các nghiên cứu hiện tại cho thấy rõ ràng có một quá trình viêm tiềm ẩn, mặc dù nguyên nhân chính xác của tình trạng này vẫn chưa được hiểu rõ. Một số giả thuyết được các nhà khoa học đưa ra bao gồm:

• Quá trình tự miễn dịch hoặc qua trung gian miễn dịch;
• Xơ hóa bàng quang;
• Dị ứng;
• Tăng khối lượng chất xám dẫn đến tăng độ nhạy cảm đau;
• Rối loạn chức năng hoặc tăng hoạt động tế bào mast;
• Viêm/phù thần kinh;
• Tăng trương lực hoặc rối loạn chức năng vùng sàn chậu;
• Điều hòa và tăng sinh các sợi hướng tâm cảm giác;
• Rối loạn chức năng tiết niệu, đặc biệt là ở lớp biểu mô và glycosaminoglycans;
• Các dị dạng mạch máu được nhìn thấy trên nội soi bàng quang;
• Protein ở mức cao liên tục trong nước tiểu;
• Nhiễm trùng không xác định.

Thông qua nội soi bàng quang, họ quan sát thấy tình trạng viêm dưới niêm mạc, với các nhóm lớn tế bào mast, tiếp tục kích thích các sợi cảm giác hướng tâm. Họ cũng mô tả sự tăng tính thấm của biểu mô tiết niệu do nồng độ glycosaminoglycans (GAG) giảm và các bất thường về cấu trúc được thấy trên sinh thiết cho thấy mất các mối nối chặt chẽ và các protein kết dính. Điều này dẫn đến mất khả năng bảo vệ hàng rào niêm mạc và dẫn đến rò niệu quản. Đây cũng được cho là lý do globulin miễn dịch và các chất trung gian miễn dịch được phát hiện ở mức cao hơn trong nước tiểu của những người bệnh.

Xơ hóa cũng là kết quả của quá trình viêm mạn tính, thể hiện rõ qua sự điều hòa của các protein ma trận ngoại bào, tăng nguyên bào sợi cơ và giảm mật độ mao mạch, làm giảm khả năng bàng quang và dẫn đến sự kéo căng và kích thích hơn nữa của các sợi cảm giác đau hướng tâm.

Một nghiên cứu đa trung tâm khác đã chứng minh một quá trình phi hữu cơ đằng sau viêm bàng quang kẽ, cho thấy khối lượng chất xám tăng lên ở một số bệnh nhân bị viêm bàng quang kẽ ở các vùng não chịu trách nhiệm về nhận thức đau. Điều này được quan sát bằng cách sử dụng hình ảnh cộng hưởng từ chức năng (fMRI).

Một mối quan hệ thú vị cần thảo luận là giữa các triệu chứng nghiêm trọng giống như viêm bàng quang kẽ với việc sử dụng ketamine có nguồn gốc bất hợp pháp. Với điều này, nguyên nhân vẫn chưa được biết. Các lý thuyết chính đằng sau điều này là tổn thương đường tiết niệu, thay đổi vi mạch, khả năng tự miễn dịch và nhiễm trùng do ketamine hoặc thông qua các chất chuyển hóa. Các triệu chứng, nội soi bàng quang và kết quả sinh thiết có mức độ trùng lặp lớn với viêm bàng quang kẽ và sự khác biệt chính là việc lạm dụng ketamine để giải trí. Nguy cơ phát triển bệnh viêm bàng quang ketamine dường như không tăng lên khi sử dụng thuốc đúng cách.