Viêm đường hô hấp trên ở trẻ em là gì? Những điều cha mẹ cần chú ý để phòng ngừa

Viêm đường hô hấp trên ở trẻ em là tình trạng viêm nhiễm xảy ra tại các cơ quan thuộc phần trên của hệ hô hấp như: Mũi, họng, xoang, thanh quản, hầu, amidan… Đây là một trong những bệnh lý phổ biến nhất ở trẻ nhỏ, đặc biệt là vào mùa đông - xuân hoặc thời điểm chuyển mùa, khi thời tiết thay đổi đột ngột và độ ẩm không khí cao.

Bệnh thường do virus gây ra và có thể lây lan nhanh chóng qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc trực tiếp. Mặc dù hầu hết các trường hợp đều nhẹ và tự khỏi sau vài ngày đến một tuần, nhưng nếu không được chăm sóc đúng cách, viêm đường hô hấp trên có thể tiến triển thành các biến chứng nghiêm trọng hơn như viêm phổi, viêm tai giữa hoặc viêm xoang mạn tính.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm đường hô hấp trên ở trẻ em

Các triệu chứng của viêm đường hô hấp trên ở trẻ em thường xuất hiện đột ngột, bao gồm:

• Nghẹt mũi hoặc chảy nước mũi, dịch mũi có thể trong hoặc đục.
• Ho, thường là ho khan lúc đầu rồi chuyển thành ho có đờm.
• Hắt hơi, đau họng, rát họng.
• Sốt nhẹ đến sốt cao.
• Mệt mỏi, quấy khóc, biếng ăn, khó ngủ.
• Giọng nói khàn, có thể kèm theo sưng hạch ở cổ.

Đối với trẻ nhỏ, những triệu chứng trên đôi khi biểu hiện không rõ ràng mà chỉ thấy trẻ cáu gắt, bỏ bú, khó thở nhẹ hoặc ngủ không yên giấc.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm đường hô hấp trên ở trẻ em

Phần lớn các trường hợp viêm đường hô hấp trên ở trẻ em là nhẹ và có thể tự khỏi. Tuy nhiên, nếu không được chăm sóc đúng cách hoặc điều trị không phù hợp, bệnh có thể gây ra một số biến chứng sau:

• Viêm tai giữa cấp: Là biến chứng thường gặp ở trẻ nhỏ, do ống tai dễ bị tắc nghẽn khi nhiễm trùng lan từ mũi họng sang tai giữa. Trẻ có thể đau tai, sốt cao, quấy khóc hoặc chảy dịch tai.
• Viêm xoang cấp hoặc mạn tính: Khi dịch nhầy không được dẫn lưu tốt sẽ gây tắc nghẽn xoang, dẫn đến viêm xoang kéo dài, gây nghẹt mũi, đau đầu, hơi thở có mùi.
• Viêm thanh quản: Gây ra triệu chứng khàn tiếng, ho nhiều, khó thở, đặc biệt nguy hiểm với trẻ dưới 3 tuổi do đường thở hẹp.
• Bội nhiễm vi khuẩn: Khi hệ miễn dịch bị suy yếu do virus, vi khuẩn có thể dễ dàng xâm nhập, khiến các triệu chứng nặng hơn, kéo dài dai dẳng, đờm đặc và có mùi hôi.
• Viêm phổi: Là biến chứng nghiêm trọng nhất, có thể đe dọa tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Trẻ sẽ có biểu hiện sốt cao, thở nhanh, co rút lồng ngực, tím tái môi và đầu chi.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng nêu trên trong thời gian dài mà không cải thiện, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Ngoài ra, hãy đặc biệt lưu ý các trường hợp sau:

• Sốt cao liên tục trên 39°C không hạ sau 48 giờ.
• Trẻ khó thở, thở nhanh, rút lõm lồng ngực.
• Trẻ không bú, bỏ ăn hoàn toàn, mệt lả, ngủ li bì.
• Có dấu hiệu mất nước như môi khô, da nhăn, tiểu ít.
• Ho kéo dài quá 10 ngày hoặc có đờm xanh, vàng kèm mùi hôi.

Phần lớn các trường hợp viêm đường hô hấp trên ở trẻ em là do virus, đặc biệt là các loại như:

• Rhinovirus (gây cảm lạnh thông thường);
• Coronavirus (một số chủng);
• Virus cúm (Influenza);
• RSV (Respiratory Syncytial Virus);
• Adenovirus.

Một số ít trường hợp do vi khuẩn như liên cầu khuẩn nhóm A (Streptococcus pyogenes), Haemophilus influenzae hoặc phế cầu (Streptococcus pneumoniae). Ngoài ra, các yếu tố môi trường như ô nhiễm không khí, khói thuốc lá, dị ứng thời tiết cũng góp phần kích hoạt viêm nhiễm.