Viêm tai giữa cấp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị và phòng ngừa

Viêm tai giữa cấp là một dạng nhiễm trùng phát sinh nhanh chóng tại tai giữa – khu vực nằm phía sau màng nhĩ. Bệnh thường biểu hiện bằng triệu chứng đau nhức tai, sốt và trong một số trường hợp có thể gây chảy dịch tai nếu không được can thiệp sớm.

Tình trạng này phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt trong khoảng tuổi từ 6 đến 36 tháng, tuy nhiên người lớn cũng có thể bị ảnh hưởng.

Nếu không được chẩn đoán và điều trị đúng thời điểm, viêm tai giữa cấp có thể dẫn đến các biến chứng như thủng màng nhĩ, giảm thính lực hoặc chuyển sang thể mạn tính với diễn tiến kéo dài và phức tạp hơn.

Những dấu hiệu và triệu chứng của viêm tai giữa cấp

Triệu chứng viêm tai giữa cấp có thể biểu hiện khác nhau tùy thuộc vào lứa tuổi của người bệnh:

• Ở trẻ nhỏ: Trẻ thường có biểu hiện khó chịu, hay quấy khóc, khó ngủ, sốt cao và đau vùng tai. Nhiều trường hợp trẻ có thể kéo tai liên tục, kèm theo chảy dịch tai, giảm phản ứng với âm thanh. Một số trẻ còn gặp triệu chứng rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy hoặc biếng ăn.
• Ở người lớn: Người bệnh thường cảm thấy đau nhói ở tai, kèm theo sốt, cảm giác mệt mỏi, khó ngủ, ù tai, giảm khả năng nghe và có thể có dịch chảy ra từ ống tai.

Khi xuất hiện các dấu hiệu trên, người bệnh nên đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị đúng cách. Việc trì hoãn điều trị có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như thủng màng nhĩ, mất thính lực vĩnh viễn hoặc viêm tai giữa mạn tính.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm tai giữa cấp

Nếu không được điều trị đúng phác đồ và kịp thời, viêm tai giữa cấp có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe người bệnh:

• Thủng màng nhĩ: Áp lực từ dịch mủ ứ đọng trong tai giữa có thể khiến màng nhĩ bị rách.
• Viêm xương chũm: Nhiễm trùng lan đến xương chũm phía sau tai, gây sưng đau, sốt cao, và có thể hình thành ổ áp xe.
• Tổn thương dây thần kinh mặt: Vi khuẩn có thể tấn công dây thần kinh số VII, gây yếu hoặc liệt một bên cơ mặt.
• Viêm màng não: Tình trạng nhiễm trùng từ tai lan tới hệ thần kinh trung ương, đe dọa tính mạng nếu không xử lý nhanh chóng.
• Áp xe nội sọ: Viêm tai giữa có thể dẫn tới hình thành ổ mủ trong não, gây đau đầu dữ dội, sốt cao, rối loạn ý thức.
• Viêm tai giữa mạn tính: Khi tình trạng viêm kéo dài không kiểm soát, có thể gây tổn thương vĩnh viễn màng nhĩ, chuỗi xương con và làm giảm thính lực nghiêm trọng.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Người bệnh cần sớm đến cơ sở y tế để được kiểm tra khi xuất hiện các biểu hiện nghi ngờ viêm tai giữa không thuyên giảm:

• Cơn đau tai kéo dài quá 48 giờ mà không có dấu hiệu giảm.
• Sốt cao liên tục không đáp ứng với thuốc hạ sốt thông thường trong vòng 2 ngày.
• Tai chảy dịch bất thường hoặc có mủ.
• Cảm giác nghe kém, ù tai dai dẳng gây khó chịu.
• Trẻ em có dấu hiệu như quấy khóc kéo dài, bỏ bú, mất ngủ, lờ đờ hoặc biếng ăn rõ rệt.

Việc phát hiện và điều trị kịp thời không chỉ giúp người bệnh hồi phục nhanh hơn mà còn hạn chế nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng liên quan đến tai giữa và thính giác.

Viêm tai giữa cấp chủ yếu phát sinh do sự xâm nhập của vi sinh vật, đặc biệt là vi khuẩn và virus, vào vùng tai giữa:

• Vi khuẩn thường gặp gồm Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae và Moraxella catarrhalis, đây là những tác nhân hàng đầu gây nhiễm khuẩn đường hô hấp trên và lan xuống tai giữa.
• Virus như cúm, á cúm, RSV (virus hợp bào hô hấp), và rhinovirus cũng có thể gây viêm, nhất là sau khi người bệnh bị cảm lạnh, cúm hoặc các bệnh lý đường hô hấp khác.

Bên cạnh đó, một số yếu tố nguy cơ như viêm mũi họng, viêm xoang, dị ứng theo mùa hoặc chấn thương vùng tai (ví dụ như do ngoáy tai mạnh hoặc chênh lệch áp suất khi đi máy bay) cũng có thể góp phần làm khởi phát viêm tai giữa cấp.