Thuốc Eszopiclone: Điều trị chứng mất ngủ

Tên thuốc gốc (Hoạt chất)

Eszopiclone

Loại thuốc

Thuốc ngủ (nhóm Z- drugs).

Dạng thuốc và hàm lượng

Viên nén bao phim eszopiclone 1 mg, 2 mg, 3 mg.

Eszopiclone điều trị chứng mất ngủ.

Cơ chế hoạt động của eszopiclone chưa rõ ràng; tuy nhiên, tác dụng của nó có thể liên quan đến sự gắn kết của thuốc với các tiểu đơn vị trên thụ thể GABA tại các vùng liên kết nằm gần hoặc kết hợp với nhau về mặt đồng phân với các vị trí gắn của benzodiazepine.

Hấp thu

Eszopiclone hấp thu nhanh sau khi uống, với nồng độ đỉnh trong huyết tương đạt được sau khoảng 1 giờ. Bữa ăn giàu chất béo làm giảm nồng độ đỉnh trong huyết tương 21% và kéo dài thời gian đạt nồng độ đỉnh trong huyết tương khoảng 1 giờ; ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc có thể giảm.

Phân bố

Khoảng 52–59%.

Ở bệnh nhân lão khoa, AUC tăng 41% so với người trẻ tuổi.

Ở những bệnh nhân suy gan nặng, phơi nhiễm toàn thân cao gấp 2 lần so với những người khỏe mạnh.

Chuyển hóa

Được chuyển hóa nhiều qua quá trình oxy hóa và khử methyl, chủ yếu bởi CYP3A4 và CYP2E1, thành 2 chất chuyển hóa chính, (S) - N -desmethyl zopiclone ít hoạt động hơn đáng kể so với thuốc gốc và (S) -zopiclone- N -oxide không hoạt động.

Thải trừ

Racemic zopiclone bài tiết chủ yếu qua nước tiểu (75%), chủ yếu dưới dạng chất chuyển hóa, đồng phân S của racemic zopiclone, <10% liều eszopiclone đào thải dưới dạng không đổi qua nước tiểu. Thời gian bán thải khoảng 6 giờ.

Tương tác với các thuốc khác

• Thuốc ức chế thần kinh trung ương: tăng ức chế thần kinh trung ương khi dùng chung.
• Lorazepam: Không thấy tương tác sau khi dùng liều duy nhất eszopiclone 3 mg với lorazepam 2 mg, tuy nhiên, không thể loại trừ khả năng khi sử dụng đồng thời lâu dài.
• Các chất ức chế CYP3A4: kháng sinh macrolid, thuốc ức chế protease HIV, nefazodone, thuốc kháng nấm azole có thể làm tăng nồng độ eszopiclone trong huyết tương, nguy cơ mắc các tác dụng phụ. Nếu dùng đồng thời, không dùng quá liều eszopiclone là 2 mg ngày một lần.
• Olanzapine: tăng các tác dụng phụ như chóng mặt, buồn ngủ, lú lẫn và khó tập trung.
• Chất cảm ứng CYP3A4 như rifampin: giảm hiệu quả của eszopiclone.
• Paroxetin: Không thấy tương tác sau khi dùng liều eszopiclone duy nhất (3 mg) với paroxetine (20 mg mỗi ngày trong 7 ngày), tuy nhiên, không thể loại trừ khả năng tương tác khi dùng đồng thời lâu dài.

Tương tác với thực phẩm 

Rượu: Có thể làm tăng tác dụng phụ đối với hệ thần kinh.

Chất béo có thể làm chậm thời gian khởi phát tác động của eszopiclone, không nên dùng eszopiclone cùng hoặc ngay sau bữa ăn nhiều chất béo.

• Tiền sử có hành vi khi đang ngủ (mộng du) khi dùng eszopiclone, zaleplone hoặc zolpidem.
• Quá mẫn (ví dụ: Sốc phản vệ, phù mạch) với eszopiclone hoặc bất kỳ thành phần nào trong chế phẩm.

Người lớn

• Liều khởi đầu: 1 mg x 1 lần/ngày ngay trước khi đi ngủ.
• Liều duy trì: 1 đến 3 mg x 1 lần/ngày ngay trước khi đi ngủ.
• Liều tối đa: 3 mg/ngày.

Đối tượng khác

Suy gan

• Rối loạn chức năng gan nhẹ đến trung bình: Không khuyến cáo điều chỉnh; sử dụng cẩn thận.
• Rối loạn chức năng gan nặng, không dùng quá 2 mg x 1 lần/ngày ngay trước khi đi ngủ.

Suy thận

• Không cần điều chỉnh liều.
• Bệnh nhân suy nhược và/hoặc bệnh nhân đang dùng chung chất ức chế CYP 3A4
• Tối đa 2 mg uống mỗi ngày một lần ngay trước khi đi ngủ.

Người cao tuổi

• Tối đa 2 mg uống mỗi ngày một lần ngay trước khi đi ngủ.

Thường gặp 

• Đau ngực.
• Đau nửa đầu.
• Phù ngoại vi.

Ít gặp 

• Dị ứng, viêm mô tế bào, phù mặt, sốt, chứng hôi miệng, say nắng, thoát vị, khó chịu, cứng cổ, nhạy cảm với ánh sáng.
• Tăng huyết áp.
• Thiếu máu, nổi hạch.
• Tăng cholesterol, tăng/giảm cân.
• Viêm khớp, viêm bao hoạt dịch, rối loạn khớp, chuột rút ở chân, nhược cơ, co giật.
• Kích động, cảm xúc không ổn định, thù địch, mất phối hợp vận động, mất ngủ, suy giảm trí nhớ, rối loạn thần kinh, rung giật nhãn cầu, dị cảm, giảm phản xạ, chóng mặt.
• Hen phế quản, viêm phế quản, khó thở, chảy máu cam, nấc cục, viêm thanh quản.
• Mụn trứng cá, rụng tóc, viêm da tiếp xúc, khô da, chàm, đổi màu da, đổ mồ hôi, mày đay.
• Viêm kết mạc, khô mắt, đau tai, viêm tai ngoài, viêm tai giữa, ù tai, rối loạn tiền đình.
• Vô kinh, tăng tiết sữa, vú to, u vú, đau vú, viêm bàng quang, đái buốt, đái rắt, đái ra máu, sỏi thận, đau thận, viêm tuyến vú, rong kinh, đái buốt, đái rắt, són tiểu, xuất huyết tử cung, xuất huyết âm đạo, viêm âm đạo.

Hiếm gặp

• Viêm tắc tĩnh mạch.
• Viêm đại tràng, khó nuốt, viêm dạ dày, viêm gan, gan to, tổn thương gan, loét dạ dày, viêm miệng, phù lưỡi, xuất huyết trực tràng.
• Mất nước, bệnh gút, tăng lipid máu, hạ kali máu.
• Bệnh khớp, bệnh cơ.
• Dáng đi bất thường, hưng phấn, hưng phấn, giảm vận động, viêm dây thần kinh, bệnh thần kinh, sững sờ, run.
• Hồng ban đa dạng, nhọt, herpes zoster, rậm lông, phát ban dát sần, phát ban dạng mụn nước.
• Viêm mống mắt, giãn đồng tử, sợ ánh sáng.
• Thiểu niệu, viêm bể thận, viêm niệu đạo.

Lưu ý chung

Hành vi phức tạp trong giấc ngủ

Các hành vi phức tạp trong giấc ngủ bao gồm đi bộ khi ngủ, lái xe khi ngủ và tham gia vào các hoạt động khác trong khi không hoàn toàn tỉnh táo có thể xảy ra sau liều đầu tiên hoặc bất kỳ thời điểm nào khi sử dụng eszopiclone. Bệnh nhân có thể bị thương nặng hoặc làm người khác bị thương khi thực hiện các hành vi trong lúc ngủ, có thể dẫn đến tử vong. Các hành vi thực hiện trong lúc ngủ khác (ví dụ như chuẩn bị và ăn thức ăn, gọi điện thoại hoặc quan hệ tình dục) cũng đã được báo cáo. Bệnh nhân thường không nhớ những sự việc này. Các hành vi thực hiện trong lúc ngủ có thể xảy ra ngay khi dùng eszopiclone đơn độc với liều điều trị có hoặc không sử dụng đồng thời với rượu hoặc các thuốc ức chế thần kinh trung ương khác. Ngừng eszopiclone ngay lập tức nếu bệnh nhân nếu có một hành vi trong khi ngủ.

Tác dụng trầm cảm và giảm khả năng tập trung hoạt động ban ngày

Eszopiclone là thuốc ức chế thần kinh trung ương và có thể làm giảm khả năng tập trung hoạt động vào ngày hôm sau, ức chế thần kinh ở một số bệnh nhân ở liều cao hơn (2 mg hoặc 3 mg). Theo dõi các tác dụng trầm cảm quá mức, nhưng giảm khả năng tập trung hoạt động có thể xảy ra khi không có triệu chứng (hoặc thậm chí có cải thiện chủ quan), và khó phát hiện một cách đầy đủ bằng khám lâm sàng thông thường.

Trong khi khả năng dung nạp thuốc hoặc thích ứng với một số tác dụng bất lợi khi dùng eszopiclone có thể trầm trọng, bệnh nhân sử dụng eszopiclone 3 mg nên được thận trọng không lái xe hoặc tham gia vào các hoạt động nguy hiểm khác hoặc các hoạt động đòi hỏi tinh thần tỉnh táo hoàn toàn vào ngày sau khi sử dụng thuốc.

Nguy cơ suy giảm tâm thần vận động vào ngày hôm sau sẽ tăng lên nếu: dùng eszopiclone với thời gian ngủ ít hơn một đêm (7 đến 8 giờ); nếu cao hơn liều khuyến cáo được thực hiện; nếu dùng chung với các thuốc ức chế thần kinh trung ương khác: hoặc dùng đồng thời với các thuốc khác làm tăng nồng độ eszopiclone trong máu.

Bệnh nhân cao tuổi

Vì eszopiclone có thể gây buồn ngủ và giảm mức độ ý thức, bệnh nhân, đặc biệt là người cao tuổi, có nguy cơ té ngã cao hơn.

Rối loạn giấc ngủ

Bởi vì rối loạn giấc ngủ có thể là biểu hiện của một rối loạn thể chất và/hoặc tâm thần, chỉ nên bắt đầu điều trị triệu chứng chứng mất ngủ sau khi đã đánh giá cẩn thận bệnh nhân. Tình trạng mất ngủ không thuyên giảm sau 7 đến 10 ngày điều trị có thể cho thấy sự hiện diện của một bệnh tâm thần và/hoặc bệnh khác cần được đánh giá.

Tình trạng mất ngủ trở nên tồi tệ hơn hoặc xuất hiện những bất thường về suy nghĩ hoặc hành vi mới có thể là hậu quả của chứng rối loạn tâm thần hoặc thể chất không được công nhận. Vì một số tác dụng ngoại ý quan trọng của eszopiclone dường như liên quan đến liều lượng, điều quan trọng là phải sử dụng liều thấp nhất có thể có hiệu quả.

Thay đổi suy nghĩ và hành vi bất thường

Một loạt các thay đổi về suy nghĩ và hành vi bất thường đã được báo cáo xảy ra liên quan đến việc sử dụng thuốc. Do sự giảm ức chế (ví dụ, tính hung hăng và hướng ngoại có vẻ khác thường), tương tự như các tác động do rượu và các thuốc ức chế thần kinh trung ương khác tạo ra. Những thay đổi hành vi bao gồm hành vi kỳ lạ, kích động, ảo giác và suy giảm tính cách.

Chứng hay quên và các triệu chứng tâm thần kinh khác có thể xảy ra không thể đoán trước. Sự xuất hiện của bất kỳ dấu hiệu hành vi mới hoặc triệu chứng đáng lo ngại nào đều cần phải đánh giá cẩn thận và ngay lập tức. 

Không ngưng thuốc đột ngột.

Lưu ý với phụ nữ có thai

Không đủ dữ liệu để xác định nguy cơ dị tật bẩm sinh nặng, sẩy thai, hoặc các kết quả bất lợi cho mẹ hoặc thai nhi do thuốc. Sử thuốc thận trọng cho phụ nữ có thai.

Lưu ý với phụ nữ cho con bú

Không phát hiện trong sữa mẹ. Nếu cần sử dụng cần cân nhắc giữa lợi ích cho mẹ và nguy cơ cho con.

Lưu ý khi lái xe và vận hành máy móc

Nên thận trọng, đặc biệt khi sử dụng eszopiclone 3 mg không nên lái xe hoặc tham gia vào các hoạt động nguy hiểm khác hoặc các hoạt động đòi hỏi tinh thần tỉnh táo hoàn toàn vào ngày sau khi sử dụng.

Quá liều Eszopiclone và xử trí

Quá liều và độc tính

Triệu chứng: Buồn ngủ, hôn mê.

Cách xử lý khi quá liều

Nếu bệnh nhân gục xuống, co giật, khó thở hoặc không thể tỉnh lại, hãy gọi ngay dịch vụ cấp cứu theo số 115.

Quên liều và xử trí

Eszopiclone chỉ nên được dùng trước khi đi ngủ. Nếu bạn không dùng eszopiclone trước khi đi ngủ và bạn không thể ngủ được, bạn có thể dùng eszopiclone nếu bạn có thể ngủ ít nhất 7 đến 8 giờ kể từ thời điểm uống thuốc.