Cùng tìm hiểu về căn bệnh viêm não và viêm màng não

Viêm não và viêm màng não nếu không được can thiệp chữa trị kịp thời có thể để lại rất nhiều các di chứng nghiêm trọng. Để hiểu rõ hơn về hai căn bệnh này cũng như nắm được cách phòng bệnh hiệu quả, chớ bỏ qua bài viết dưới đây bạn nhé.

Phân biệt viêm não và viêm màng não

Trong các bệnh lý về não thì viêm não và viêm màng não là 2 bệnh lý rất dễ bị nhầm lẫn với nhau. Chính vì thế mà việc phân biệt rõ 2 căn bệnh này là điều vô cùng cần thiết để có thể đề ra phương án phòng bệnh hoặc điều trị bệnh hiệu quả. Vậy viêm não và viêm màng não giống và khác nhau như thế nào?

Điểm giống nhau

Điểm giống nhau giữa viêm não và viêm màng não bao gồm:

• Nguyên nhân gây bệnh: Do siêu vi trùng hoặc vi trùng gây ra.
• Triệu chứng của bệnh: Khi mắc bệnh, người bệnh sẽ có các triệu chứng như sốt cao trong nhiều ngày, đau đầu, mệt mỏi, chán ăn, lừ đừ…
• Di chứng: Cả viêm não và viêm màng não đều có nguy cơ để lại nhiều di chứng nặng nề nếu bệnh không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Trên thực tế, có không ít các trường hợp tử vong do bệnh tiến triển quá nghiêm trọng, gây tổn thương não bộ.

Điểm khác nhau

Để phân biệt viêm não và viêm màng não khác nhau ở những điểm nào, trước hết, bạn cần hiểu rõ về vị trí cũng như cấu trúc của não bộ.

Các chuyên gia cho biết, não bộ bao gồm rất nhiều các tế bào thần kinh giúp điều hoà sự vận động cũng như tư duy của cơ thể. Bộ não được bảo vệ bởi 3 lớp màng bao gồm màng cứng, màng nhện và màng mềm, trong đó màng mềm dính sát vào não tuỷ, chứa nhiều mạch máu, đảm nhận vai trò nuôi dưỡng và bảo vệ não bộ.

Theo đó, viêm não xảy ra khi các tác nhân gây bệnh tấn công trực tiếp vào não bộ còn viêm màng não là viêm màng mềm hay nói cách khác các tác nhân gây bệnh tấn công vào màng mềm và khi bệnh tiến triển nặng sẽ gây ảnh hưởng đến não bộ.

Về tác nhân gây bệnh: Viêm não thường gây ra bởi 2 tác nhân chính là siêu vi gây viêm não Nhật Bản và siêu vi đường ruột HIB. Trong khi đó, tác nhân gây bệnh viêm màng não thường là vi trùng gây viêm não mô cầu hoặc vi trùng HIB.

Về triệu chứng: Các triệu chứng ban đầu của bệnh viêm não tương tự như viêm màng não. Như đã trình bày phía trên, trẻ thường sốt cao, nhức đầu và có thể nôn trớ. Do đó mà để xác định chính xác bệnh, bác sĩ cần dựa trên kết quả xét nghiệm dịch não tuỷ.

• Biểu hiện của viêm não: Sốt cao, đau đầu, rối loạn vận động và rối loạn ý thức với các biểu hiện tay chân cử động khó, người lừ đừ, chân tay run, co giật, hôn mê…
• Biểu hiện của viêm màng não: Sốt cao nhiều ngày không hạ, đau đầu, mệt mỏi, cứng cổ, táo bón, nôn… Trẻ dưới 12 tháng tuổi bị viêm màng não có thể có biểu hiện thóp phồng.

Trên thực tế, có không ít các trường hợp trẻ mắc đồng thời cả 2 bệnh viêm não và viêm màng não. Lúc này, trẻ sẽ có tất cả các triệu chứng nêu trên, tình trạng bệnh cũng trở nên nguy hiểm hơn rất nhiều và cha mẹ cần phải đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt.

Các bệnh viêm não và viêm màng não phổ biến hiện nay

Dựa theo nguyên nhân gây bệnh mà các bệnh viêm não và viêm màng não sẽ có sự khác biệt. Dưới đây là một số bệnh viêm não và viêm màng não phổ biến hiện nay, bạn đọc có thể tham khảo:

Viêm màng não mủ

Viêm màng não mủ xảy ra khi vi trùng HIB tấn công màng não. Đây là một trong những bệnh lý viêm màng não thường gặp ở trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 3 tuổi.

Khi mắc viêm màng não mủ, trẻ sẽ có thể kèm theo các biểu hiện của nhiễm khuẩn toàn thân, chẳng hạn như:

• Viêm phổi, viêm mủ hầu họng, viêm cơ, viêm tủy xương, nhiễm khuẩn huyết…
• Sốt, đau đầu, nôn…
• Các dấu hiệu màng não có thể kín đáo hoặc thể hiện rõ.

Theo thống kê, tỷ lệ tử vong do căn bệnh viêm màng não mủ rơi vào khoảng 5% trong tổng số ca mắc bệnh. Một số trường hợp sau khi khỏi bệnh có các di chứng về thần kinh như chậm nói, giảm thính lực, não úng thuỷ.

Viêm màng não do não mô cầu

Viêm màng não do não mô cầu là một bệnh truyền nhiễm cấp tính qua đường hô hấp, gây ra bởi vi khuẩn não mô cầu Neisseria meningitidis.

Khi mắc viêm màng não do não mô cầu, người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như sốt cao đột ngột, đau đầu dữ dội, buồn nôn, nôn, cứng cổ, lơ mơ, thậm chí là hôn mê.

Ngoài ra, người bệnh còn có thể xuất hiện tử ban ở vùng hông và hai chi dưới, điển hình với đặc điểm ban đầu là dạng chấm sau đó lan nhanh như hình bản đồ hoặc dạng bỏng nước với kích thước từ 1 - 2mm đến vài cm, có màu đỏ thẫm hoặc tím, bờ không đều, bề mặt phẳng, đôi khi có hoại tử ở trung tâm…

Hiện nay, viêm màng não do não mô cầu hoàn toàn có thể được điều trị khỏi, tỷ lệ khỏi bệnh lên đến 85 - 95% nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng phác đồ và tích cực.

Viêm não do virus herpes

Virus herpes xâm nhập vào cơ thể thông qua niêm mạc, trực tiếp đến não và gây ra bệnh viêm não.

Khi mắc viêm não do virus herpes, người bệnh sẽ có một số biểu hiện như sốt cao, co giật, đau nhức đầu, nôn, rối loạn tri giác, hay quên… Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, bệnh có thể để lại nhiều di chứng như tăng tiết nước bọt và mồ hôi, khó nói, rối loạn chức năng trí tuệ…

Hiện nay, viêm não gây ra bởi virus herpes là bệnh viêm não do virus duy nhất có thuốc đặc trị.

Viêm não Nhật Bản

Viêm não Nhật Bản gây ra bởi siêu vi trùng viêm não Nhật Bản. Loại siêu vi trùng này có thể truyền từ động vật như chim, lợn sang người thông qua đường muỗi đốt do vậy mà rất dễ lây lan tại các vùng nhiều ao hồ, sông nước… Bệnh thường xuất hiện vào mùa mưa.

Trẻ em chưa được tiêm vaccine phòng viêm não Nhật Bản thường có nguy cơ cao mắc bệnh. Căn bệnh này là căn bệnh nghiêm trọng, có thể để lại nhiều di chứng thần kinh, thậm chí gây tử vong nếu như bệnh không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Khi mắc viêm não Nhật Bản, người bệnh có thể gặp phải một số triệu chứng như:

• Trẻ em: Sốt cao, rối loạn tinh thần, có thể xuất hiện các cơn co giật.
• Người lớn: Mệt mỏi trong một vài ngày sau đó sốt, đau đầu, hoa mắt, chóng mặt, buồn nôn và nôn…
• Rối loạn tinh thần, liệt vận động, các dấu hiệu viêm não và các dấu hiệu thần kinh bệnh lý.
• Trong trường hợp nặng, người bệnh có thể có các cơn xoắn vặn chi.

Viêm não do siêu vi trùng đường ruột

Bệnh xảy ra khi siêu vi trùng đường ruột tấn công lên não và gây viêm màng não. Trong các loại siêu vi trùng đường ruột thì enterovirus 71 là  siêu vi trùng nguy hiểm nhất.

Khi mắc bệnh, người bệnh sẽ có một số dấu hiệu như:

• Sốt, đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, nôn, hội chứng màng não;
• Có các triệu chứng tương tự như bệnh chân tay miệng;
• Đau cơ ngực, cơ bụng, có thể có viêm cơ tim;
• Ở trẻ em, xuất hiện phát ban dạng dát sẩn.

Các biện pháp phòng bệnh viêm não và viêm màng não

Như đã trình bày phía trên, viêm não và viêm màng não có thể để lại nhiều di chứng nguy hiểm, chính vì thế, việc chủ động phòng bệnh là điều vô cùng cần thiết. Một số biện pháp phòng bệnh viêm não và viêm màng não có thể kể đến như:

• Chủ động cho trẻ tiêm phòng đầy đủ vaccine. Bạn cần hiểu rằng mỗi loại vaccine chỉ có tác dụng phòng ngừa 1 loại bệnh não - màng não. Hiện nay, ở nước ta đa có vaccine phòng bệnh viêm màng não do HIB, viêm màng não do não mô cầu và viêm não Nhật Bản.
• Chú ý vệ sinh, đảm bảo an toàn thực phẩm.
• Rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Vệ sinh nhà cửa sạch sẽ.
• Thả màn khi đi ngủ để tránh muỗi đốt.

Trên đây là toàn bộ những thông tin cơ bản xoay quanh căn bệnh viêm não và viêm màng não mà Nhà thuốc Long Châu đã tổng hợp để gửi đến quý độc giả. Hy vọng, với những chia sẻ hôm nay, bạn đọc sẽ hiểu hơn về 2 căn bệnh này đồng thời nắm được các biện pháp phòng bệnh hiệu quả.

Xem thêm:

• Bệnh viêm não do virus Herpes simplex là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
• Viêm não tủy hậu nhiễm là gì? Nguyên nhân và phương pháp chẩn đoán