Giải đáp thắc mắc: Thiếu acid folic gây bệnh gì?

Axit folic là chất đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể. Phụ nữ mang thai và trẻ sơ sinh cần được bổ sung đầy đủ chất này cho cơ thể để hạn chế các nguy cơ gây bệnh lý khác nhau. Vậy thiếu axit folic gây bệnh gì? Có nguy hiểm hay không? Tham khảo bài viết để tìm được câu trả lời về vấn đề này.

Giới thiệu cơ bản về acid folic

Axit folic (vitamin B9) là loại vitamin đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của con người. Chúng tham gia vào quá trình tổng hợp AND với các axit amin khác để cấu tạo nên tế bào hồng cầu và nucleoprotein. Trong 13 loại vitamin cần thiết, vitamin B9 đã được xếp vào dòng vitamin mà cơ thể cần được bổ sung hàng ngày. 

Đối với thai phụ, axit folic là chất cần được bổ sung cao để giúp tạo ra tế bào máu và hỗ trợ sự phát triển của ống thần kinh. Nếu thiếu chất này, thai nhi có nguy cơ bị khiếm khuyết ống tủy sống hoặc bị dị tật nứt đốt sống.

Ngoài ra, nữ giới nên bổ sung axit folic cao hơn nam giới do bị mất máu trong các chu kỳ kinh nguyệt. Nếu thiếu máu do thiếu axit folic, cơ thể sẽ cảm thấy mệt mỏi, suy giảm trí nhớ, giảm thể lực,...

Thế nào là thiếu hụt acid folic?

Thiếu một axit folic là tình trạng cơ thể bị thiếu loại vitamin B để tạo tế bào máu hồng cầu. Nếu không đủ tế bào hồng cầu, cơ thể có nguy cơ bị thiếu máu. Các tế bào máu có vai trò mang oxy đến các bộ phận khác trong cơ thể. Khi bị thiếu máu, các mô và cơ quan của cơ thể không được cung cấp đủ lượng oxy nên không được hoạt động ổn định.

Nếu thiếu hụt axit folic trầm trọng, cơ thể sẽ bị thiếu máu hồng cầu khổng lồ. Bệnh này xảy ra khi các tế bào hồng cầu lớn hơn bình thường với số lượng ít, hình cầu và không tròn.

Phần lớn cơ thể đều được dung nạp đầy đủ vitamin B9 tự nhiên qua chế độ ăn uống hàng ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp có chế độ ăn thiếu chất hoặc bị vấn đề về việc hấp thu dẫn đến thiếu hụt loại vitamin này. Phụ nữ chuẩn bị mang thai hoặc đang trong thai kỳ thiếu axit folic sẽ gây ra nguy cơ sinh thai nhi bị dị tật nghiêm trọng. 

Một số yếu tố gây tăng nguy cơ thiếu máu do thiếu hụt acid folic như:

• Chế độ dinh dưỡng bị thiếu hụt các loại vitamin.
• Uống nhiều rượu bia làm cản trở hấp thụ folate.
• Mắc bệnh hồng cầu hình liềm.
• Do vấn đề sử dụng thuốc.
• Phụ nữ đang mang thai.

Các dấu hiệu nhận biết khi bị thiếu hụt acid folic

Một số trường hợp không có dấu hiệu bị thiếu axit folic. Thông thường, tình trạng này sẽ được phát hiện khi thực hiện xét nghiệm máu. Thiếu axit folic có nguy cơ dẫn đến thiếu máu nặng và mắc một số các bệnh lý khác nhau. 

Các triệu chứng để nhận biết khi bị thiếu hụt axit folic đó là:

• Cơ thể suy nhược, mệt mỏi và thiếu năng lượng;
• Da nhợt nhạt;
• Nhức đầu;
• Chóng mặt;
• Đánh trống ngực;
• Khó thở;
• Ù tai;
• Chán ăn và sụt cân.

Ngoài các triệu chứng trên, cơ thể thiếu folate còn xuất hiện thêm một vài triệu chứng điển hình như:

• Lưỡi đỏ và đau nhức;
• Lở loét ở miệng;
• Da vàng nhạt;
• Rối loạn thị lực;
• Ngứa hoặc bị tê ở bàn tay và bàn chân;
• Cáu kỉnh, khó chịu và trầm cảm;
• Bị yếu ở các cơ;
• Cảm giác cơ thể bị kiến bò hoặc châm chích;
• Giảm trí nhớ, giảm sự phán đoán và thấu hiểu.

Nguyên nhân gây ra thiếu hụt acid folic

Nguyên nhân của sự thiếu hụt axit folic thường do chế độ ăn uống, di truyền học, mắc bệnh lý khác nhau, tác dụng của thuốc,...

Chế độ ăn uống

Một chế độ ăn thiếu trái cây, rau củ quả và ngũ cốc là nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng thiếu hụt axit folic. Bên cạnh đó, việc nấu chín thức ăn đôi lúc sẽ làm phá hủy lượng lớn vitamin bao gồm folate. Nếu không bổ sung đầy đủ các thực phẩm giàu folate, lượng folate trong cơ thể sẽ bị suy giảm đáng kể.

Các bệnh gây thiếu axit folic

Một số bệnh làm ảnh hưởng đến việc hấp thu ở đường tiêu hóa và gây thiếu hụt axit folic. Các căn bệnh có thể kể đến như bệnh Crohn, bệnh Celiac, một số bệnh ung thư và những bệnh liên quan đến thận cần lọc máu.

Di truyền học

Axit folic khi nạp vào cơ thể cần được chuyển hóa thành dạng có thể sử dụng được là 5-methyltetrahydrofolate. Tuy nhiên, một số trường hợp bị đột biến di truyền làm cản trở cơ thể chuyển hóa đúng cách và hiệu quả folate. Từ đó, nó dẫn đến việc thiếu hụt axit folic dù họ ăn uống hoặc bổ sung đầy đủ.

Tác dụng phụ của thuốc

Một số loại thuốc có nguy cơ gây thiếu folate qua việc giảm hấp thu hoặc giảm chuyển hóa. Các loại thuốc bao gồm:

• Phenytoin và phenobarbital: Chống co giật.
• Sulfasalazine: Viêm loét đại tràng.

Các loại thuốc can thiệp vào việc chuyển hóa folate bao gồm:

• Methotrexate: Ung thư và viêm khớp dạng thấp.
• Triamterene: Chữa huyết áp cao.
• Metformin: Chữa bệnh tiểu đường.
• Trimethoprim - sulfamethoxazole: Thuốc kháng sinh.

Thiếu acid folic gây bệnh gì?

Folate là chất cần thiết đóng vai trò quan trọng trong quá trình sản xuất hồng cầu bình thường. Nếu thiếu chất này, cơ thể có nguy cơ gặp phải các bệnh về máu. 

Một số bệnh thường gặp khi bị thiếu acid folic là:

• Thiếu máu nguyên bào khổng lồ: Hồng cầu không thể phát triển đúng cách và lớn hơn bình thường. Vì vậy, nó dễ làm vỡ và gây ra tình trạng thiếu máu.
• Gây tình trạng giảm bạch cầu và tiểu cầu.
• Dị tật ở ống thần kinh: Thai nhi đang phát triển có nguy cơ bị dị tật bẩm sinh nghiêm trọng ở tủy sống và não.

Phương pháp điều trị khi cơ thể thiếu axit folic

Khi trả lời câu hỏi thiếu axit folic gây ra bệnh gì, dưới đây sẽ là các phương pháp để điều trị khi cơ thể bị thiếu chất này.

• Điều trị bằng phương pháp tăng lượng folate bằng chế độ ăn uống. Ngoài ra, người bệnh có thể bổ sung folate hoặc axit folic thông qua đường uống.
• Người bị đột biến gen gây ảnh hưởng đến sự hấp thụ folate cần phải bổ sung thêm folate methyl hóa để hạn chế tình trạng thiếu hụt.
• Người bị thiếu axit folic hay folate phải hạn chế uống rượu bia và dùng cách chất kích thích. Đặc biệt là đang phụ nữ mang thai.

Bài viết trên là những chia sẻ tổng quan để giải đáp câu hỏi thiếu axit folic gây bệnh gì và cách điều trị phù hợp. Hy vọng thông qua đó, bạn sẽ biết cách để phòng tránh và hạn chế gây ra các biến chứng bệnh nguy hiểm hơn. Nếu nhận thấy các dấu hiệu bất thường, người bệnh hãy nhanh chóng thăm khám để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.