Những bệnh lý hô hấp nào gây khó thở vào mùa đông?

Khó thở vào mùa đông là tình trạng khá phổ biến, đặc biệt ở những người có vấn đề về hô hấp hoặc sức khỏe yếu. Khi thời tiết lạnh, không khí khô và thay đổi nhiệt độ đột ngột khiến đường hô hấp dễ bị kích thích, gây ra cảm giác khó chịu, ngột ngạt. Vậy nguyên nhân chính gây khó thở vào mùa đông là gì và làm sao để xử lý tình trạng này? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Vì sao không khí lạnh gây khó thở?

Không khí lạnh gây khó thở chủ yếu vì nó làm đường hô hấp co lại và kích thích các phản ứng không mong muốn trong cơ thể. Khi hít vào không khí lạnh, niêm mạc mũi và phổi phải điều chỉnh nhiệt độ không khí để phù hợp với nhiệt độ bên trong cơ thể. Điều này khiến đường hô hấp co thắt, gây cảm giác khó thở, đặc biệt ở những người có bệnh lý hô hấp như hen suyễn, viêm phổi hoặc viêm xoang.

Ngoài ra, không khí lạnh thường đi kèm với độ ẩm thấp, khiến đường hô hấp bị khô, dễ kích ứng và gây viêm. Các cơ chế bảo vệ tự nhiên, như sản xuất chất nhầy, sẽ hoạt động mạnh hơn để bảo vệ đường hô hấp, có thể dẫn đến nghẹt mũi, ho và cảm giác khó thở.

Mùa đông thường đi kèm với việc sử dụng các thiết bị sưởi ấm trong nhà, khiến không khí bên ngoài và bên trong chênh lệch nhiệt độ. Khi đột ngột ra ngoài, sự thay đổi nhiệt độ này dễ gây kích ứng phổi, cản trở quá trình hô hấp bình thường. 

Những bệnh lý hô hấp gây khó thở vào mùa đông

Vào mùa đông, nhiệt độ lạnh và không khí khô dễ gây ra hoặc làm trầm trọng thêm nhiều bệnh lý hô hấp, dẫn đến tình trạng khó thở. 

Dưới đây là một số bệnh lý hô hấp phổ biến gây khó thở vào mùa đông:

• Hen suyễn: Không khí lạnh là một trong những tác nhân gây khởi phát cơn hen, khiến đường thở co thắt, viêm nhiễm và sản xuất chất nhầy quá mức. Điều này gây ra cảm giác khó thở, thở khò khè, và ho kéo dài.
• Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): Vào mùa đông, không khí lạnh và khô có thể làm tăng tình trạng viêm nhiễm, kích ứng đường thở, khiến người bệnh dễ gặp khó khăn trong việc hô hấp.
• Viêm phế quản cấp tính: Khi đường hô hấp bị nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn, đặc biệt trong mùa đông, phế quản dễ bị viêm và tiết ra nhiều chất nhầy, gây ho, khó thở.
• Viêm xoang: Mùa đông dễ khiến niêm mạc mũi xoang bị kích ứng do không khí khô và lạnh, gây viêm xoang. Tình trạng này khiến dịch nhầy tích tụ trong đường thở, gây nghẹt mũi, thở khó khăn, đặc biệt là vào ban đêm.
• Cảm lạnh và cúm: Các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh và cúm thường bùng phát vào mùa đông, gây viêm nhiễm đường hô hấp, làm hẹp đường thở gây khó thở, ho, đau họng.
• Viêm phổi: Nhiễm trùng phổi do vi khuẩn, virus hoặc nấm có thể trở nên phổ biến hơn trong mùa đông. Bệnh này gây viêm các túi khí trong phổi, gây khó thở, sốt cao, đau ngực và mệt mỏi.
• Dị ứng theo mùa: Trong mùa đông, các chất gây dị ứng như bụi, nấm mốc trong nhà dễ kích thích đường hô hấp, gây nghẹt mũi, khó thở và các triệu chứng giống hen suyễn.

Cách giảm tình trạng khó thở vào mùa đông

Dưới đây là một số cách hiệu quả giúp cải thiện tình trạng khó thở vào mùa đông:

• Giữ ấm cơ thể: Khi ra ngoài, đặc biệt trong những ngày lạnh, cần mặc ấm, đeo khăn che mũi và miệng để không khí hít vào được làm ấm trước khi đi vào đường hô hấp, giúp giảm kích thích lên phế quản và niêm mạc hô hấp.
• Duy trì độ ẩm trong nhà: Sử dụng máy tạo độ ẩm để giữ độ ẩm không khí trong nhà ở mức 40 - 60%. Điều này giúp ngăn ngừa niêm mạc mũi và họng bị khô, tránh kích ứng gây khó thở. 
• Hạn chế thay đổi nhiệt độ đột ngột: Khi từ môi trường ấm bước ra ngoài trời lạnh, nên dành vài phút ở nơi có nhiệt độ trung gian để cơ thể thích nghi dần. Tránh đi ra ngoài khi nhiệt độ quá thấp hoặc có gió lạnh.
• Giữ không khí trong lành: Tránh các tác nhân gây kích ứng đường thở như khói thuốc lá, khói bếp, hóa chất có mùi mạnh, bụi bẩn. Đóng kín cửa sổ để ngăn gió lạnh và bụi, nhưng vẫn đảm bảo thông gió tốt trong nhà.
• Tăng cường sức đề kháng: Bổ sung vitamin và khoáng chất, uống đủ nước và ăn uống đầy đủ dưỡng chất để tăng cường hệ miễn dịch. Đặc biệt, việc duy trì uống nước ấm giúp làm ẩm, làm dịu đường hô hấp.
• Luyện tập thể dục nhẹ nhàng: Hoạt động thể chất đều đặn giúp cải thiện chức năng hô hấp, tăng cường sức khỏe phổi. Tuy nhiên, tránh tập thể dục ngoài trời khi thời tiết quá lạnh. Thay vào đó, chọn những bài tập nhẹ nhàng tại nhà.

Khó thở vào mùa đông có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau. Để phòng tránh và cải thiện tình trạng khó thở vào mùa đông, bạn nên xây dựng một lối sống lành mạnh. Bên cạnh việc giữ ấm cơ thể, hãy tập thể dục đều đặn, ăn uống đủ chất, tránh hút thuốc lá và hạn chế tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm.