Phác đồ điều trị Mycoplasma: Những điều cần biết để đối phó với bệnh

Mycoplasma là một nhóm vi khuẩn đặc biệt gây ra bệnh viêm phổi không điển hình hay các bệnh về cơ quan sinh dục. Vậy làm thế nào để điều trị? Phác đồ điều trị Mycoplasma của Bộ Y tế bao gồm những gì? Theo dõi bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu để tìm hiểu chi tiết hơn nhé!

Đặc điểm của vi khuẩn Mycoplasma

Mycoplasma là một nhóm vi khuẩn độc đáo với những đặc điểm khác biệt so với các loại vi khuẩn khác. Chúng là những vi khuẩn nhỏ nhất được biết đến, chỉ có kích thước từ 0,1 đến 0,3 micromet. Mycoplasma không có vách tế bào, một cấu trúc quan trọng giúp bảo vệ vi khuẩn khỏi các tác nhân bên ngoài. Do thiếu vách tế bào, Mycoplasma nhạy cảm với nhiều loại kháng sinh nhắm vào vách tế bào.

Mycoplasma là ký sinh trùng nội bào, nghĩa là chúng phải sống bên trong tế bào của vật chủ để sinh sản. Mycoplasma có thể lây nhiễm nhiều loài động vật khác nhau, bao gồm cả con người, gia súc, gia cầm và côn trùng.

Một số đặc điểm khác của Mycoplasma:

• Có thể thay đổi hình dạng: Mycoplasma có thể thay đổi hình dạng do thiếu vách tế bào.
• Có bộ gen nhỏ: Mycoplasma có bộ gen nhỏ hơn so với các loại vi khuẩn khác.
• Có khả năng biến đổi gen: Mycoplasma có khả năng biến đổi gen cao, giúp chúng dễ dàng thích nghi với môi trường mới và kháng thuốc.

Môi trường nuôi cấy Mycoplasma cần đáp ứng các yêu cầu sau:

• Cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho Mycoplasma phát triển, bao gồm: Axit amin, vitamin, purin và pyrimidine, cholesterol, glucose.
• Có khả năng hỗ trợ sự bám dính của Mycoplasma vào tế bào vật chủ.
• Có khả năng duy trì độ pH thích hợp cho Mycoplasma phát triển (thường từ 7,0 đến 7,8).
• Có khả năng ngăn ngừa sự phát triển của các vi sinh vật khác, như vi khuẩn và nấm.

Một số môi trường nuôi cấy Mycoplasma phổ biến:

• SP4: Môi trường này được sử dụng để nuôi cấy Mycoplasma pneumoniae.
• PPLO: Môi trường này được sử dụng để nuôi cấy Mycoplasma hominis.
• Hayflick: Môi trường này được sử dụng để nuôi cấy nhiều loài Mycoplasma khác nhau.

Ngoài ra, còn có một số môi trường nuôi cấy đặc biệt được sử dụng cho các mục đích nghiên cứu cụ thể, ví dụ như:

• Môi trường nuôi cấy Mycoplasma không có serum: Môi trường này được sử dụng để nghiên cứu sự phụ thuộc của Mycoplasma vào serum.
• Môi trường nuôi cấy Mycoplasma có chứa kháng sinh: Môi trường này được sử dụng để chọn lọc Mycoplasma khỏi các vi sinh vật khác.

Nuôi cấy Mycoplasma là một kỹ thuật phức tạp và đòi hỏi sự tỉ mỉ. Việc lựa chọn môi trường nuôi cấy phù hợp là rất quan trọng để đảm bảo Mycoplasma phát triển tốt.

Chẩn đoán các bệnh do vi khuẩn Mycoplasma

Viêm phổi không điển hình là một bệnh lý phổ biến do vi khuẩn Mycoplasma gây ra. Ngoài gây viêm phổi, Mycoplasma còn có thể dẫn đến các bệnh lý sinh dục tiết niệu như viêm âm đạo, viêm cổ tử cung, và viêm thận. Nhóm vi khuẩn Mycoplasma lây truyền qua đường sinh dục, dẫn đến các bệnh lý như viêm niệu đạo, áp xe tuyến Bartholin, viêm vòi trứng ở cả nam và nữ. Các triệu chứng của bệnh này bao gồm:

• Ở nam giới: Triệu chứng điển hình như đi tiểu nhiều, đau khi đi tiểu, tiểu ra mủ,….
• Ở phụ nữ: Triệu chứng điển hình như cảm thấy đau khi quan hệ, tiểu buốt, dịch ở âm đạo tiết nhiều,... Mycoplasma hominis có thể gây viêm vùng chậu ở phụ nữ mang thai, dẫn đến sảy thai và ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ sơ sinh.

Dưới đây là sáu chủng Mycoplasma theo Bergey phân loại có khả năng gây bệnh cho con người:

• Mycoplasma hominis: Có 2 tuýp bao gồm tuýp 1 và tuýp 2. Tuýp 1 gây bệnh ở cả nam và nữ. Tuýp 2 thường gặp ở cơ quan sinh dục tiết niệu nam giới. Gây các bệnh: Viêm âm đạo, viêm cổ tử cung, viêm niệu đạo, viêm bể thận.
• Mycoplasma pneumoniae: Nguyên nhân chính gây viêm phổi không điển hình. Gây bệnh ở mọi lứa tuổi, đặc biệt là trẻ em và thanh thiếu niên. Dễ lây lan qua đường hô hấp.
• Mycoplasma salivarium: Thường gặp ở nước bọt và đường hô hấp trên. Ít gây bệnh.
• Mycoplasma fermentans: Thường gặp ở bộ phận sinh dục nam. Gây các bệnh: Viêm niệu đạo, viêm bể thận.
• Mycoplasma genitalium: Gây các bệnh: Viêm âm đạo, viêm cổ tử cung, viêm niệu đạo. Là nguyên nhân quan trọng gây bệnh lây truyền qua đường tình dục.
• Mycoplasma orale hoặc M. pharyngis: Thường gặp ở khí quản. Ít gây bệnh.

Viêm phổi do Mycoplasma pneumoniae và phác đồ điều trị Mycoplasma

Hãy tìm hiểu chi tiết về viêm phổi do Mycoplasma pneumoniae và phác đồ điều trị Mycoplasma ngay dưới đây cùng Nhà thuốc Long Châu. Thông tin được tham khảo từ Quyết định 4815/QĐ-BYT "Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị viêm phổi mắc phải cộng đồng ở người lớn" được ban hành bởi Bộ Y tế ngày 20/11/2020.

Viêm phổi do Mycoplasma pneumoniae là gì?

Viêm phổi do Mycoplasma pneumoniae (MP) là một bệnh nhiễm trùng hô hấp do vi khuẩn Mycoplasma pneumoniae gây ra. Khi xâm nhập cơ thể, vi khuẩn bám vào mô phổi và nhân lên, dẫn đến viêm phổi toàn bộ. 

Hầu hết người bệnh có triệu chứng ban đầu giống cúm thông thường, bao gồm đau đầu, sổ mũi, mệt mỏi, đau họng và sốt nhẹ. Sau đó, bệnh nhân sẽ sốt cao hơn 39 độ, nhức đầu, ho nhiều, ho có đờm hoặc ho khan. Trẻ em mắc bệnh thường ho và sốt, sau đó ho có đờm, kèm theo quấy khóc và tiêu chảy. 

Vi khuẩn lây qua đường hô hấp khi người bệnh ho hoặc hắt hơi, thường lây nhiễm trong môi trường tập trung đông người với thời gian ủ bệnh từ 2 - 4 tuần. Nguy cơ lây nhiễm cao nhất là ở trẻ 5 - 20 tuổi, người già trên 65 tuổi và người suy giảm miễn dịch.

Phác đồ điều trị Mycoplasma gây viêm phổi

Viêm phổi không điển hình là một bệnh lý phổ biến do vi khuẩn Mycoplasma gây ra. Nhiều người thắc mắc về phác đồ điều trị Mycoplasma như thế nào? Tùy mức độ của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ đưa ra các phác đồ điều trị khác nhau. Dưới đây là các phác đồ điều trị viêm phổi gây ra bởi nhóm vi khuẩn không điển hình, trong đó có Mycoplasma theo hướng dẫn của Bộ Y tế mà bạn có thể tham khảo.

Đối với viêm phổi do Mycoplasma thì thuốc kháng sinh là lựa chọn điều trị đầu tiên, thường là Macrolid thế hệ mới hoặc Quinolon hô hấp. 

• Azithromycin (uống hoặc tiêm tĩnh mạch);
• Clarithromycin (uống hoặc tiêm tĩnh mạch);
• Moxifloxacin 400mg x 1 lọ/ngày tiêm tĩnh mạch x 1 - 2 tuần;
• Levofloxacin 750mg/ngày tiêm tĩnh mạch x 1 - 2 tuần;
• Doxycycline 200mg tiêm tĩnh mạch mỗi 12h x 3 ngày, sau đó 100mg tiêm tĩnh mạch mỗi 12h x 4 - 11 ngày.

Trong một số trường hợp viêm phổi do Mycoplasma nặng hoặc có những biến chứng, kháng trị thì bác sĩ có thể sẽ kê đơn kết hợp kháng sinh với Corticosteroid.

Lưu ý: Cần tuân theo hướng dẫn của bác sĩ khi dùng kháng sinh. Tiếp tục uống cho đến khi hết thuốc, ngay cả khi bạn bắt đầu cảm thấy tốt hơn. Nếu ngừng dùng thuốc sớm có thể khiến bệnh tái phát. Nghỉ ngơi đầy đủ và bổ sung đủ nước giúp cơ thể bạn nhanh chóng phục hồi. Tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ để theo dõi tình trạng bệnh. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào tồi tệ hơn, hãy báo cho bác sĩ ngay lập tức.

Phòng ngừa nhiễm vi khuẩn Mycoplasma

Để phòng ngừa nhiễm vi khuẩn Mycoplasma, bạn nên thực hiện các biện pháp sau:

• Vệ sinh tay thường xuyên: Rửa tay sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn và sau khi tiếp xúc với người bệnh.
• Tránh tiếp xúc với người bệnh: Tránh tiếp xúc gần gũi với người bị ho hoặc hắt hơi. Dùng khăn giấy hoặc khuỷu tay để che miệng khi ho hoặc hắt hơi. Việc này giúp ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn.
• Vệ sinh môi trường sống: Thường xuyên lau dọn nhà cửa bằng chất khử trùng. Giữ cho môi trường sống thông thoáng, sạch sẽ.
• Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, bổ sung vitamin và khoáng chất. Vận động thường xuyên, không nên thức khuya. Hạn chế hút thuốc lá và rượu bia.
• Tiêm phòng: Hiện nay chưa có vắc xin phòng ngừa Mycoplasma pneumoniae. Tuy nhiên, bạn có thể tiêm phòng cúm để giảm nguy cơ mắc bệnh cúm, có thể dẫn đến biến chứng viêm phổi do Mycoplasma pneumoniae.

Bài viết trên bao gồm các thông tin về những điều cần biết và phác đồ điều trị Mycoplasma bạn có thể tham khảo. Nếu nghi ngờ bản thân bị viêm phổi do Mycoplasma, hãy đến cơ sở y tế để thăm khám và được điều trị sớm nhất. Phác đồ điều trị và chỉ định dùng thuốc được đưa ra bởi bác sĩ chuyên khoa, người bệnh không được tự ý dùng thuốc để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.