Phương pháp ngồi thiền chữa bệnh mất ngủ có hiệu quả không? Có những phương pháp nào?

Phương pháp ngồi thiền chữa bệnh mất ngủ là một phương pháp thiền định đơn giản và hiệu quả, có thể được thực hiện tại nhà. Vậy phương pháp này là gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết về phương pháp thiền định cải thiện chứng mất ngủ trong bài viết này nhé!

Phương pháp ngồi thiền chữa bệnh mất ngủ là như thế nào?

Theo kết quả nghiên cứu, các phương pháp thiền định có khả năng cải thiện chứng mất ngủ và nâng cao chất lượng giấc ngủ cho những người không mắc rối loạn giấc ngủ. Thậm chí, hiệu quả của thiền có thể sánh ngang với thuốc và các phương pháp chữa mất ngủ khác.

Căng thẳng, chán nản, lo âu và mệt mỏi khiến não bộ luôn trong trạng thái "hoạt động", dẫn đến rối loạn giấc ngủ (mất ngủ, khó ngủ, ngủ không sâu giấc,...). Thiền định tạo ra phản ứng thư giãn, giúp cân bằng trạng thái tinh thần, giảm bớt lo lắng, mang lại cảm giác thoải mái cho cơ thể, từ đó giúp dễ dàng đi vào giấc ngủ, ngủ ngon giấc và hạn chế tình trạng thức giấc giữa đêm.

Trên phương diện sinh học, thiền định mang đến nhiều thay đổi tích cực ảnh hưởng đến giấc ngủ, bao gồm:

• Giảm nhịp tim và nhịp thở: Khi thiền, cơ thể chuyển sang trạng thái thư giãn, nhịp tim và nhịp thở chậm lại, giúp dễ dàng đi vào giấc ngủ.
• Giảm huyết áp: Thiền giúp hạ huyết áp, tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ ngon và sâu hơn.
• Giảm Cortisol - hormone gây căng thẳng: Cortisol là “kẻ thù” của giấc ngủ. Thiền giúp giảm thiểu Cortisol, mang lại cảm giác bình an, thư thái, dễ chìm vào giấc ngủ.
• Tăng Melatonin - hormone gây buồn ngủ: Melatonin đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa giấc ngủ. Thiền kích thích sản sinh Melatonin, giúp cơ thể dễ dàng đi vào giấc ngủ tự nhiên.
• Tăng Serotonin - tiền chất của Melatonin: Serotonin chuyển hóa thành Melatonin, góp phần thúc đẩy giấc ngủ ngon và sâu.

Những thay đổi sinh lý tích cực này xảy ra trong giai đoạn đầu của giấc ngủ, giúp người tập thiền dễ dàng chìm vào giấc ngủ sâu và ngon hơn.

Phân loại các phương pháp ngồi thiền chữa bệnh mất ngủ

Thiền định là phương pháp hiệu quả giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ, mang lại cho bạn giấc ngủ ngon và sâu hơn. Dưới đây là một số phương pháp ngồi thiền chữa bệnh mất ngủ phổ biến hiện nay:

• Thiền chánh niệm (Mindfulness meditation): Đây là phương pháp thiền tập trung vào cảm xúc, suy nghĩ ở hiện tại, đón nhận chúng một cách cởi mở, không phán xét. Giúp giảm bớt lo âu, căng thẳng, dễ dàng đi vào giấc ngủ. Phù hợp cho người mới bắt đầu.
• Thiền có hướng dẫn (Guided meditation): Phương pháp này đòi hỏi người thiền tưởng tượng về những khung cảnh yên tĩnh. Bạn có thể sử dụng video hoặc âm thanh để giúp bản thân tưởng tượng ra khung cảnh đó. Giúp bạn thư giãn tinh thần, giảm bớt căng thẳng, dễ dàng chìm vào giấc ngủ.
• Thiền quét cơ thể (Body scan meditation): Kỹ thuật thiền quét cơ thể chính là tập trung vào từng bộ phận cơ thể, cảm nhận cảm giác đau nhức, căng thẳng. Giúp thư giãn cơ bắp, giảm stress, dễ ngủ hơn.

Thiền định tuy không mang lại hiệu quả tức thì, nhưng luyện tập thường xuyên sẽ giúp bạn đạt được trạng thái thư giãn mong muốn, từ đó dễ dàng chìm vào giấc ngủ sâu và ngon hơn. Khi tâm trí và cơ thể được thả lỏng, bớt căng thẳng, bạn sẽ bớt gặp mộng mị, ngủ ngon giấc và cảm thấy sảng khoái sau khi thức dậy. Hãy kiên trì thực hành thiền mỗi ngày để cảm nhận những lợi ích tuyệt vời mà nó mang lại cho sức khỏe và chất lượng giấc ngủ của bạn.

Tác dụng không mong muốn của thiền và cách cải thiện

Thiền định là một phương pháp thực hành ít rủi ro và được xem là an toàn cho hầu hết mọi người. Tuy nhiên, cũng giống như bất kỳ hoạt động nào khác, thiền cũng có thể tiềm ẩn một số tác dụng phụ không mong muốn, đặc biệt là đối với những người có tiền sử bệnh tâm thần hoặc thần kinh.

Ảnh hưởng thể chất

Một số tư thế thiền định có thể gây ra hiện tượng cứng cơ. Do đó, những người có vấn đề về vận động hoặc hạn chế về thể chất nên tham gia các lớp học thiền có hướng dẫn để được hướng dẫn thực hiện các tư thế phù hợp. Bên cạnh đó việc ngồi thiền trong thời gian dài có thể dẫn đến đau nhức ở một số bộ phận cơ thể, đặc biệt là lưng, cổ và đầu gối. Nên điều chỉnh tư thế hoặc sử dụng dụng cụ hỗ trợ để giảm thiểu tình trạng này.

Ảnh hưởng tâm lý

Một số người mới tập thiền có thể cảm thấy chóng mặt do thay đổi nhịp thở và tập trung cao độ. Nên thiền ở nơi thoáng mát, hít thở nhẹ nhàng và điều chỉnh tư thế phù hợp nếu cảm thấy chóng mặt. Thiền định có thể khiến một số người cảm thấy buồn bã, lo lắng hoặc bồn chồn. Điều này thường xảy ra khi những cảm xúc tiêu cực bị dồn nén trong cơ thể được khơi dậy trong quá trình thiền. 

Nên kiên trì tập luyện và kết hợp với các phương pháp thư giãn khác để cân bằng tâm trạng. Đối với những người có tiền sử bệnh lý tâm thần như lo âu, trầm cảm, thiền định có thể khiến các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi tập thiền và thực hành dưới sự hướng dẫn của chuyên gia.

Những lưu ý quan trọng khi lựa chọn phương pháp ngồi thiền chữa bệnh mất ngủ

Trước khi lựa chọn phương pháp ngồi thiền chữa bệnh mất ngủ, bạn nên biết thêm một số lưu ý sau đây:

Thiền không phải là phương pháp chữa khỏi chứng rối loạn giấc ngủ

Thiền chỉ có thể góp phần cải thiện chất lượng giấc ngủ, chứ không thể điều trị dứt điểm các vấn đề liên quan đến rối loạn giấc ngủ như khó ngủ, mất ngủ, ngủ không sâu giấc, hội chứng chân không yên, chứng ngưng thở khi ngủ… Những tình trạng này cần được chẩn đoán và điều trị bởi bác sĩ chuyên khoa để đạt hiệu quả cao.

Tham khảo ý kiến bác sĩ

Nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào, đặc biệt là các vấn đề về tâm thần hoặc thần kinh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu thiền định.

Không phải ai tập thiền cũng cải thiện giấc ngủ

Hiệu quả của thiền định đối với giấc ngủ có thể khác nhau ở mỗi người. Một số người có thể thấy chất lượng giấc ngủ của họ được cải thiện đáng kể, trong khi những người khác lại không thấy thay đổi hoặc thậm chí gặp khó khăn hơn trong việc ngủ sau khi thiền. Điều này có thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại hình thiền, thời gian và tần suất luyện tập, cũng như tình trạng sức khỏe và tâm lý cá nhân.

Thiền không mang lại hiệu quả tức thì

Cũng như bất kỳ phương pháp cải thiện sức khỏe nào khác, thiền định đòi hỏi sự kiên trì và luyện tập thường xuyên để đạt được hiệu quả. Đừng mong đợi thấy kết quả rõ rệt ngay sau vài ngày hay vài tuần. Hãy kiên trì tập thiền mỗi ngày và theo dõi những thay đổi của bản thân để cảm nhận hiệu quả theo thời gian.

Không phải tất cả các loại thiền đều thích hợp cho giấc ngủ

Một số loại thiền tập trung vào sự tập trung và chú ý, có thể khiến bạn tỉnh táo hơn và khó ngủ hơn. Trong khi đó, những loại thiền khác tập trung vào thư giãn và thả lỏng cơ thể, có thể giúp bạn dễ dàng chìm vào giấc ngủ hơn. Do đó, hãy lựa chọn loại hình thiền phù hợp với nhu cầu và mục tiêu của bạn.

Thiền định không phải là giải pháp duy nhất

Nếu bạn đang gặp vấn đề về giấc ngủ, thiền định có thể là một phương pháp hỗ trợ hữu ích, nhưng nó không phải là giải pháp duy nhất. Bạn nên kết hợp thiền định với các biện pháp khác để cải thiện giấc ngủ, chẳng hạn như điều chỉnh chế độ sinh hoạt, tập thể dục thường xuyên, tạo môi trường ngủ thoải mái và tham khảo ý kiến bác sĩ nếu cần thiết.

Thiền định là một phương pháp an toàn và hiệu quả để cải thiện chất lượng giấc ngủ. Phương pháp ngồi thiền chữa bệnh mất ngủ này có thể được thực hiện tại nhà, không cần bất kỳ dụng cụ nào và phù hợp với mọi lứa tuổi. Để đạt được hiệu quả tốt nhất, hãy kiên trì tập thiền mỗi ngày và kết hợp với các biện pháp khác để cải thiện lối sống, chẳng hạn như điều chỉnh chế độ sinh hoạt, tập thể dục thường xuyên và tạo môi trường ngủ thoải mái. Nếu bạn đang gặp vấn đề về giấc ngủ, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Xem thêm:

• Cách ngồi thiền đúng cách giúp tâm hồn thư giãn hoàn toàn
• Trước khi ngủ nên làm gì để giúp bạn ngủ ngon hơn?