Teo nhãn cầu bẩm sinh: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Teo nhãn cầu bẩm sinh dùng để chỉ sự tổn thương nặng hoặc nhẹ của dây thần kinh thị giác và ảnh hưởng đến sắc giác và thị lực nhìn xa gần. Khi mắc bệnh này, người bệnh sẽ bị suy giảm về thị lực, rối loạn về màu sắc (mù màu) và cảm thấy đau buốt ở hốc mắt. Đâu là nguyên nhân gây ra bệnh này và phương pháp điều trị thế nào? Tham khảo bài viết dưới đây để tìm hiểu thêm các thông tin cụ thể hơn. 

Tổng quan về bệnh teo nhãn cầu bẩm sinh

Teo nhãn cầu bẩm sinh hay còn được gọi là teo dây thần kinh thị giác. Đây là tình trạng dây thần kinh thị giác bị phá hủy làm hạn chế khả năng truyền tải các thông tin từ mắt về não. Từ đó, người bệnh có thể xuất hiện tình trạng suy giảm thị lực, giảm khả năng nhận biết về màu sắc và đau nhức khi vận động. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể bị mù lòa vĩnh viễn. 

Teo dây thần kinh thị giác có thể chiếm 0,8% gây tình trạng mù lòa ở người bệnh. Bệnh này là do các biến chứng của nhiều bệnh lý khác nhau dẫn đến. Teo nhãn cầu có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi khác nhau. Ngoài teo nhãn cầu bẩm sinh, bệnh còn xảy ra ở các bệnh nhân đang mắc những bệnh lý khác nhau. 

Nguyên nhân cơ bản gây bệnh teo nhãn cầu

Thần kinh thị giác đảm nhiệm việc dẫn truyền hình ảnh thô sơ từ võng mạc đến trung tâm xử lý hình ảnh ở vỏ não dưới dạng xung điện. Điều này giúp cho con người có thể quan sát rõ mọi vật xung quanh. Do đó, nếu xuất hiện các vấn đề sẽ gây ảnh hưởng đến thần kinh thị giác. Dưới đây là một số nguyên nhân chủ yếu gây ra bệnh teo dây thần kinh thị. 

Thiếu máu nuôi thần kinh thị giác

Thần kinh thị giác bị thiếu máu nuôi dưỡng do áp lực mạch máu nhỏ hơn áp lực nhãn cầu. Teo nhãn cầu do thiếu máu thường thấy ở bệnh cảnh tắc động mạch tĩnh mạch trung tâm, tắc động mạch cảnh và viêm động mạch sọ não.

Viêm dây thần kinh thị giác

Dây thần kinh thị giác bị viêm làm phù nề và tổn thương myelin bao quanh sợi thần kinh. Đây là nguyên nhân phổ biến làm teo và mất thị giác ở người trẻ tuổi (20 - 50 tuổi), đặc biệt là ở nữ giới. 

Teo dây thần kinh thị giác do chèn ép

Tổn thương hốc mắt do các khối u, nhiễm trùng là nguyên nhân gây teo dây thần kinh thị. Các tổn thương này chèn ép vào dây thần kinh gây phù nề đĩa thị và làm mất dần thị giác. 

Thâm nhiễm thần kinh thị

Dây thần kinh thị giác có thể bị thâm nhiễm do bị u, viêm hoặc nhiễm trùng. Các khối u có thể là nguyên phát tại chỗ (u thần kinh thị giác, u mao mạch) hoặc u thứ phát (ung thư biểu mô di căn, ung thư hầu họng, lymphoma và leukemia). Bệnh sarcoidosis được xem là rối loạn viêm phổ biến nhất gây thâm nhiễm dây thần kinh thị giác. 

Bị chấn thương dây thần kinh thị

Chấn thương vùng đầu hoặc hố mắt do bị đâm hoặc đạn bắn làm phá vỡ hoàn toàn cấu trúc giải phẫu và chức năng sinh lý ở dây thần kinh thị giác. Các chấn thương gián tiếp do tai nạn xe cũng gây ra tổn thương dây thần kinh thị giác. 

Teo dây thần kinh thị giác do di truyền

Teo thần kinh thị giác di truyền được phân ra thành teo dây thần kinh thị giác bẩm sinh di truyền theo gen lặn - trội, teo dây thần kinh thị giác kiểu Behr di truyền gen lặn và teo dây thần kinh thị giác kiểu Leber do sự đột biến điểm của ty thể.

Một số nguyên nhân khác

Teo nhãn cầu có thể do thiếu chất dinh dưỡng (protein, vitamin B12 và axit folic). Ngoài ra, bệnh còn do ảnh hưởng của các chất độc hại như thuốc lá, methyl alcohol, chì, ethylene glycol, xyanua và carbon mono oxide. 

Triệu chứng nhận biết bệnh teo nhãn cầu

Teo nhãn cầu sẽ gây ra một số triệu chứng bệnh khác nhau. Thông qua triệu chứng này, bệnh nhân có thể nhận biết bệnh dễ dàng hơn. Một số triệu chứng điển hình của teo dây thần kinh thị giác bao gồm:

• Suy giảm thị lực: Tình trạng giảm thị lực xuất hiện trong vài giờ hoặc vài ngày. Bệnh nhân quan sát mọi vật không rõ ràng và tầm nhìn mờ đi nhanh chóng. Thị lực bị suy giảm nhiều hay ít còn phụ thuộc vào tình trạng bệnh.
• Rối loạn màu sắc: Mắt tổn thương bị suy giảm về độ sắc nét và khả năng phân biệt màu sắc. Phổ biến nhất là rối loạn màu xanh - đỏ. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, mức độ tiến triển của bệnh sẽ khác nhau.
• Đau trong hốc mắt: Bệnh nhân cảm thấy đau âm ỉ ở mắt hoặc sâu bên trong hốc mắt. Tình trạng đau có thể tăng khi chuyển động mắt.

Phương pháp điều trị teo nhãn cầu hiệu quả

Để điều trị teo nhãn cầu, bệnh nhân cần phải điều trị nguyên nhân gây ra bệnh. Tuy nhiên, dây thần kinh bị phá hủy không thể khôi phục hoàn toàn. Điều trị trước khi diễn tiến đến teo dây thần kinh thị giác để giúp giữ gìn và đảm bảo chức năng mắt. Cụ thể, bệnh nhân glaucoma nên được kiểm soát nhãn áp và sử dụng thêm steroid để kiểm soát tốt quá trình viêm nhiễm ở dây thần kinh thị giác. 

Bên cạnh điều trị dứt điểm nguyên nhân bệnh, bệnh nhân có thể được chỉ định sử dụng thêm các loại vitamin, thuốc tăng trao đổi chất ở tế bào thần kinh, thuốc chống xơ vữa động mạch, chất chống oxy hóa, chống cao huyết áp, điều hòa đường máu hoặc tăng lưu lượng máu. 

Ở một số trường hợp, bệnh nhân có thể sử dụng đến phương pháp cấy chỉ để cải thiện tầm nhìn và tăng cường thị lực. Tuy nhiên, tỷ lệ điều trị và phục hồi tổn thương của bệnh nhân khá thấp. Đây là do các tổn thương ở dây thần kinh có xu hướng tồn tại vĩnh viễn, các tế bào thần kinh không thể chữa trị hoặc tái tạo lại.

Ngoài ra, liệu pháp điều trị bằng tế bào gốc cũng là phương pháp mới. Ở nhiều nước tiên tiến, phương pháp này đã được áp dụng để điều trị bệnh teo nhãn cầu. Các tế bào gốc có thể biệt hóa thành tế bào tiếp nhận ánh sáng, cải thiện về tầm nhìn, độ nhạy ánh sáng, thị lực và làm chậm quá trình giảm thị lực.

Qua bài viết, nhà thuốc Long Châu đã cung cấp các thông tin tổng quan về bệnh teo nhãn cầu bẩm sinh. Để điều trị bệnh này, bệnh nhân cần phải xác định cụ thể và trị dứt điểm nguyên nhân gây ra bệnh. Hy vọng thông qua bài viết, người đọc có thể tham khảo được những thông tin hữu ích về căn bệnh này.