Mù màu là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục

Mù màu là gì?

Mù màu là bệnh lý không xa lạ với chúng ta, nó điển hình bởi tình trạng rối loạn sắc tố; nghĩa là mắt không thể phân biệt được các màu sắc khác nhau của sự vật xung quanh như lục, lam, đỏ hoặc có thể bị nhầm lẫn giữa các màu này với nhau.

Bệnh lý mù màu chỉ ảnh hưởng đến khả năng nhận biết màu sắc, nên bệnh nhân vẫn có thể nhìn rõ được các sự vật xung quanh mình; tuy nhiên khả năng nhận biết về màu sắc sẽ bị giảm sút so với người bình thường; các bệnh nhân bị mù đa màu hoặc không nhìn thấy được màu nào là rất hiếm gặp.

Bệnh tuy ảnh hưởng nhiều đến khả năng nhận biết màu sắc của bệnh nhân nhưng không ảnh hưởng đến sự sinh tồn hoặc sinh sản, và ngoại trừ mù màu do thuốc hoặc hóa chất ra thì đại đa số trường hợp có liên quan đến gen di truyền nên có thể bệnh sẽ truyền lại cho thế hệ kế tiếp.

Về cơ chế bệnh mù màu, nơi chịu trách nhiệm giúp phân tích màu sắc cho mắt chính là các tế bào hình nón, các tế bào này chủ yếu tập trung ở cùng trung tâm võng mạc. Vì nguyên nhân nào đó làm các tế bào hình nón này mất đi khả năng có thể phân biệt được màu sắc thì sẽ gây nên bệnh mù màu.

Những dấu hiệu và triệu chứng của mù màu

Bệnh nhân không thể phân biệt được một số màu nhất định, đối với các màu khác bệnh nhân vẫn có thể cảm nhận và phân biệt được.

Mức độ nhẹ, người bệnh thường khá khó khăn trong lúc có thể phân biệt được màu xanh dương – vàng, xanh lá – đỏ. Ở cấp độ nặng hơn, bệnh nhân không thể phân biệt được các dạng màu sắc với nhau.

Khác biệt đối với người bệnh và người bình thường:

• Người bình thường có thể nhận biết được tất cả các trạng thái màu sắc khác nhau; trong khi đó người bị bệnh mù màu có vấn đề về thị lực nhưng họ không nhận ra điều đó, họ chỉ có thể nhận biết và phân biệt được một số trạng thái màu nhất định.
• Một số trường hợp bệnh nhân bị mù màu rất hiếm gặp, họ chỉ xác định được 3 màu sắc là đen, xanh và trắng.

Trong trường hợp nghi ngờ bản thân hoặc người thân bị mù màu nghĩa là khó thể phân biệt được các màu sắc nhất định nên đến bệnh viện kiểm tra tình trạng và tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ.

Đối với trẻ em, trước khi bắt đầu học tập tại trường học cần có một đợt kiểm tra tổng thể kể cả về mặt thị lực và khả năng có thể phân biệt được màu sắc.

Tác động của mù màu đối với sức khỏe

Mù màu trên thực tế không ảnh hưởng đến sức khỏe của bệnh nhân, tuy nhiên bệnh lý ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt trong cuộc sống, nhưng có thể ảnh hưởng đến tâm lý của bệnh nhân vì những bất tiện cũng như tự ti trong cuộc sống.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi có bất cứ các triệu chứng kể trên, cần liên hệ với cơ sở y tế hoặc bác sĩ để được thăm khám và chẩn đoán bệnh.

Nguyên nhân dẫn đến mù màu

Nguyên nhân cũng như yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến bệnh lý mù màu rất nhiều. Tuy nhiên, những nguyên nhân sau được thấy phổ biến nhất:

Rối loạn do di truyền

Đây là một trong những nguyên nhân nhắc đến bên trên liên quan đến gen di truyền, mù màu này là do bẩm sinh; theo các nghiên cứu về dịch tễ thì mù màu bẩm sinh gặp nhiều hơn ở nam giới so với nữ giới. Đối với tình trạng mù màu bẩm sinh, các trường hợp thường gặp là mất khả năng nhìn thấy màu xanh, hiếm gặp hơn là mất khả năng nhìn thấy màu vàng.

Không do yếu tố di truyền như:

• Tổn thương vật lý hoặc hóa học đối với mắt.
• Làm hỏng dây thần kinh thị giác.
• Thiệt hại cho các bộ phận của não xử lý thông tin màu sắc.
• Đục thủy tinh thể - một lớp vỏ của thủy tinh thể của mắt.

Biến chứng thuốc

Một số thuốc trên thị trường điều trị các bệnh lý như thuốc huyết áp, tim mạch, rối loạn thần kinh, rối loạn cương dương, nhiễm trùng…có khả năng làm ảnh hưởng đến khả năng nhận biết và phân biệt màu sắc của mắt.

Biến chứng bệnh lý khác

Một số biến chứng bệnh lý như tiểu đường, tăng nhãn áp, tim mạch, Parkinson, Alzheimer, thiếu máu hồng cầu lưỡi liềm… có thể ảnh hưởng đến thị giác và gây nên bệnh mù màu. Vị trí tác động thường là một bên mắt hoặc cả 2 mắt. Bệnh lý mù màu do biến chứng của các bệnh khác có thể giảm hoặc phục hồi sau khi bệnh nhân điều trị các bệnh lý thành công.

Lão hóa

Khi tuổi tác tăng dần, thì kể cả thị lực và khả năng phân biệt các màu sắc khác nhau cũng giảm dần theo năm tháng. Thường gặp phổ biến ở những người cao tuổi.