Thâm nhiễm phổi: Mức độ tổn thương trong giai đoạn lao thứ phát

Tại Việt Nam, lao phổi là bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ người mắc bệnh cao nhất nhì, nguy hiểm hơn vi khuẩn gây ra bệnh phổi còn có khả năng tấn công nhiều cơ quan khác gây ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh. Bài viết sau đây sẽ giúp bạn tìm hiểu về mức độ tổn thương của phổi ở các giai đoạn, nổi bật là tình trạng thâm nhiễm phổi trong giai đoạn lao thứ phát.

Thông tin cần biết về bệnh lao phổi

Lao phổi từ lâu đã trở thành căn bệnh hô hấp nổi tiếng về mức độ nguy hiểm cùng với tốc độ lây lan cực kỳ nhanh trong môi trường không khí. Bệnh do vi khuẩn lao Mycobacterium Tuberculosis (MTB) gây ra và chúng sẽ ủ bệnh trong cơ thể một thời gian nên giai đoạn đầu rất khó phát hiện ra bệnh. Vì thế rất dễ lây lan qua đường nói chuyện trực tiếp, bắn nước bọt hoặc hít không khí có vi khuẩn do tiếp xúc gần.

Bệnh lao thường được chia thành lao nguyên phát và lao thứ phát, bao gồm:

• Lao nguyên phát: Dễ thấy nhất ở nhóm người lớn tuổi và trẻ em với triệu chứng lâm sàng như giảm ký đột ngột, ăn không ngon miệng, mệt mỏi, chán ăn,...
• Lao thứ phát: Cơ thể mắc hội chứng suy giảm miễn dịch có vi khuẩn MTB gây thâm nhiễm phổi với dấu hiệu đặc trưng như ho kéo dài, có thể kèm đờm ra máu, đau ngực, đổ mồ hôi đêm,... Đặc biệt là khi sức đề kháng yếu bệnh sẽ tiến triển nhanh hơn, lây sang các cơ quan khác như tim, hệ thần kinh, xương, hạch bạch huyết,...

Mức độ ảnh hưởng của lao phổi qua hình ảnh Xquang và CT

Cách chẩn đoán mức độ tổn thương của phổi thường là hình ảnh chụp Xquang và CT phổi có thể dùng thuốc cản quang hoặc không và chụp độ phân giải cao.

Bác sĩ sẽ dựa vào hình ảnh của phim để đưa ra chẩn đoán mức độ tổn thương tùy theo thể lao hoặc các giai đoạn của bệnh lao.

Lao nguyên phát (lao sơ nhiễm)

Như đã đề cập lao nguyên phát dễ gặp ở nhóm trẻ em từ 1 - 5 tuổi và ở người lớn tuổi.

• Có đến khoảng 60% trường hợp trẻ em bệnh lao nguyên phát có hạch to ở rốn phổi.
• Khoảng 40% có hạch quanh khí quản và 80% hạch dưới carina.
• Có thể thấy hình ảnh đông đặc phổi ở 1 thùy hoặc phân thùy do hạch chèn ép và do tràn dịch màng phổi.
• Hình ảnh chụp CT có thể phát hiện hạch bạch huyết quanh đường dẫn khí trung tâm.

Lao thứ phát (Lao phổi sau sơ nhiễm)

Giai đoạn lao phổi thứ phát có thể phát hiện những tổn thương nghiêm trọng ở phổi như:

• Lao kê: Hình ảnh các nốt mờ nhỏ, kích thước đều từ 1 - 2mm, phân bố đều hai phổi và có vị trí ½ trên.
• Thâm nhiễm phổi sớm: Hình ảnh các đám mờ ranh giới, mờ kẽ hoặc nốt mờ tròn đường kính từ 1 - 2cm ở vùng dưới đòn và những tổn thương này sẽ phát triển rất nhanh, nếu điều trị trễ sẽ dễ thành lao hang.
• Lao phổi mãn tính: Như lao nốt, u lao, lao hang và lao xơ.

Đôi nét về tình trạng tổn thương thâm nhiễm phổi

Thâm nhiễm phổi là thuật ngữ được sử dụng để mô tả dấu hiệu tổn thương của phổi trên hình ảnh phim khi khoảng không khí trong phế nang bị lấp đầy bởi chất đặc hơn như dịch tiết từ phản ứng viêm bạch cầu, từ máu, từ mủ, từ dịch phù phổi hoặc từ các chất trong phản ứng miễn dịch,... làm tăng cảm giác về gia tăng mật độ của mô mềm trên vùng phế trường.

Bệnh thâm nhiễm phổi chiếm 5% các bệnh về đường hô hấp và người bệnh sẽ có các biểu hiện đặc trưng sau: Ho nhiều và kéo dài, khó thở, dễ sốt cao, tần suất khó thở và xơ phổi cũng xuất hiện nhiều.

Theo chẩn đoán lâm sàng, các triệu chứng bất thường về chức năng hô hấp như thiếu oxy lên máu, giảm tối đa áp lực hít vào, hội chứng giới hạn với giảm sự khuếch tán khí CO2,... Khi chụp Xquang và CT, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán dựa trên hình ảnh những vết mờ ở đáy phổi, hình ảnh tổ ong và các dải mờ mở rộng.

Cách phòng ngừa bệnh lao phổi

Hiện nay phương pháp phòng ngừa bệnh lao phổi hiệu quả nhất đó là chích ngừa vắc xin lao (BCG) với lợi ích giúp tạo miễn dịch chủ động cho cơ thể từ lúc chưa tiếp xúc với vi khuẩn. Ngoài việc chích ngừa vắc xin BCG, bản thân mỗi chúng ta cần chủ động bảo vệ mình qua các thói quen hàng ngày như:

• Hạn chế tối đa việc tiếp xúc với người mắc bệnh lao phổi, đặc biệt là ở các giai đoạn của lao phổi nguy hiểm, khi bệnh bùng phát. Trong trường hợp phải tiếp xúc, cần đeo khẩu trang kỹ lưỡng để ngăn ngừa tiếp xúc với giọt bắn.
• Thường xuyên vệ sinh, dọn dẹp môi trường sống như phòng ngủ, bàn làm việc vì vi khuẩn lao có thể sống vài giờ trong không khí.
• Mở cửa phòng thông thoáng, đón ánh nắng mặt trời vào ban ngày vì tia UV có thể tiêu diệt được vi khuẩn lao trong điều kiện tự nhiên.
• Luôn đeo khẩu trang ở nơi đông người, duy trì hệ miễn dịch khỏe mạnh bằng cách duy trì lối sống ăn uống khoa học, rèn luyện thể thao, hạn chế sử dụng rượu bia,...

Hy vọng qua bài viết bạn đọc sẽ hiểu được thâm nhiễm phổi của bệnh lao phổi (ho lao) là căn bệnh về hô hấp hiện rất phổ biến, mặc dù bệnh có thể chữa trị được nhưng sẽ mất nhiều thời gian và đặc biệt có mức độ nguy hiểm cao nếu phát hiện bệnh trễ. Vì thế nếu nhận thấy bản thân có bất kỳ dấu hiệu nào bất thường về hô hấp, bạn đọc nên đến ngay bệnh viện gần nhất để được kiểm tra, chẩn đoán và điều trị.