Thang điểm Centor: Đánh giá viêm họng do liên cầu khuẩn

Nếu bạn đang tìm hiểu về thang điểm Centor là gì thì bài viết dưới đây sẽ cung cấp các thông tin về vấn đề này và những kiến thức liên quan cho bạn nhé!

Tổng quan viêm họng do liên cầu khuẩn

Viêm họng do liên cầu khuẩn là gì?

Viêm họng do liên cầu khuẩn là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Streptococcus pyogenes gây ra ở vùng họng và amidan (hai hạch bạch huyết nằm ở phía sau miệng). Bệnh có thể lây truyền qua đường hô hấp khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.

Một số yếu tố sau đây có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm họng do liên cầu khuẩn:

• Tiếp xúc gần với người bệnh: Nếu bạn sống chung nhà hoặc tiếp xúc gần gũi với người bị viêm họng do liên cầu khuẩn, bạn có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
• Tuổi tác: Viêm họng do liên cầu khuẩn thường gặp ở trẻ em từ 5 đến 15 tuổi, tuy nhiên người trưởng thành cũng có thể mắc bệnh.
• Thời tiết: Viêm họng do liên cầu khuẩn thường xảy ra vào mùa đông và mùa xuân.
• Hệ miễn dịch suy yếu: Nếu bạn có hệ miễn dịch yếu, bạn có nguy cơ mắc viêm họng do liên cầu khuẩn cao hơn.
• Tiền sử bệnh: Người đã từng bị viêm họng do liên cầu khuẩn trong quá khứ sẽ có nguy cơ tái phát cao hơn.
• Tiếp xúc với khói bụi: Tiếp xúc với khói bụi có thể làm kích ứng niêm mạc họng và khiến bạn dễ bị vi khuẩn xâm nhập hơn.

Triệu chứng

Triệu chứng của bệnh thường xuất hiện từ 1 đến 5 ngày sau khi tiếp xúc với vi khuẩn. Dưới đây là những triệu chứng phổ biến của viêm họng do liên cầu khuẩn:

• Đau họng dữ dội: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh. Cơn đau có thể xuất hiện đột ngột và ngày càng nặng hơn.
• Sốt cao: Thường sốt cao trên 38°C.
• Amidan sưng đỏ: Amidan có thể sưng to, có mủ trắng hoặc vàng.
• Hạch bạch huyết vùng cổ sưng to: Hạch bạch huyết ở cổ có thể sưng to và đau khi ấn vào.
• Khó nuốt: Cảm thấy đau rát khi nuốt thức ăn hoặc nước bọt.
• Sốt lạnh run: Là những cơn sốt kèm theo ớn lạnh, run rẩy.
• Nhức đầu: Có thể đau đầu nhẹ hoặc nặng.
• Buồn nôn hoặc nôn: Buồn nôn, nôn thường gặp ở trẻ em.
• Chán ăn: Chán ăn, cảm giác không muốn ăn như bình thường.
• Mệt mỏi: Mệt mỏi là một triệu chứng phổ biến của bệnh.

Không phải tất cả mọi người bị viêm họng do liên cầu khuẩn đều có tất cả các triệu chứng này. Một số bệnh lý khác cũng có thể có các triệu chứng tương tự như viêm họng do liên cầu khuẩn, do đó, việc chẩn đoán chính xác cần được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa.

Biến chứng

Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, viêm họng do liên cầu khuẩn có thể dẫn đến một số biến chứng nguy hiểm như:

• Sốt thấp khớp: Đây là biến chứng phổ biến nhất của viêm họng do liên cầu khuẩn. Sốt thấp khớp thường xảy ra ở trẻ em từ 5 đến 15 tuổi và có thể ảnh hưởng đến tim, khớp, da và hệ thần kinh.
• Nhiễm trùng tai giữa: Vi khuẩn liên cầu khuẩn có thể lây lan từ họng đến tai giữa và gây ra nhiễm trùng tai giữa, có thể dẫn đến giảm thính lực nếu không được điều trị kịp thời.
• Áp xe amidan: Áp xe amidan là tình trạng hình thành mủ trong amidan, có thể gây ra đau họng dữ dội, khó nuốt và sốt cao.
• Viêm mô tế bào: Viêm mô tế bào là tình trạng nhiễm trùng da và mô mềm. Viêm mô tế bào có thể do vi khuẩn liên cầu khuẩn lây lan từ họng hoặc từ vết thương.
• Viêm màng tim: Viêm màng tim là tình trạng viêm màng trong của tim, có thể do liên cầu khuẩn lây lan từ máu.
• Nhiễm trùng huyết: Nhiễm trùng huyết là tình trạng vi khuẩn xâm nhập vào máu và lan truyền khắp cơ thể.

Thang điểm Centor là gì?

Thang điểm Centor là một công cụ được sử dụng để đánh giá khả năng viêm họng do vi khuẩn liên cầu nhóm A ở người lớn. Thang điểm Centor được sử dụng giúp bác sĩ xác định bệnh nhân nào có nguy cơ mắc bệnh viêm họng do liên cầu khuẩn cao, quyết định có cần xét nghiệm thêm hay không, quyết định có cần điều trị kháng sinh hay không.

Thang điểm Centor bao gồm 4 tiêu chí:

• Sốt ≥ 38°C (đo bằng miệng): 1 điểm;
• Hạch cổ trước sưng đau: 1 điểm;
• Viêm amidan xuất tiết: 1 điểm;
• Không ho hoặc ho ít: 1 điểm.

Mỗi tiêu chí được tính 1 điểm. Điểm tổng số từ 0 đến 4 được sử dụng để xác định nguy cơ mắc bệnh viêm họng do liên cầu khuẩn:

• Điểm 0 - 1: Khả năng viêm họng do vi khuẩn liên cầu nhóm A thấp, thường không cần dùng kháng sinh.
• Điểm 2: Khả năng viêm họng do vi khuẩn liên cầu nhóm A trung bình, có thể cần xét nghiệm thêm hoặc điều trị kháng sinh theo kinh nghiệm.
• Điểm 3 - 4: Khả năng viêm họng do vi khuẩn liên cầu nhóm A cao, cần điều trị kháng sinh.

Thang điểm Centor thường được sử dụng kết hợp với các xét nghiệm khác, chẳng hạn như xét nghiệm nhanh liên cầu nhóm A hoặc cấy họng, để chẩn đoán viêm họng do liên cầu khuẩn.

Thang điểm Centor có thể không chính xác ở một số nhóm người, chẳng hạn như người có hệ miễn dịch yếu hoặc người có tiền sử sử dụng kháng sinh.

Phương pháp điều trị và phòng ngừa viêm họng do liên cầu khuẩn

Phương pháp điều trị

Viêm họng do liên cầu khuẩn có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng nếu không điều trị kịp thời. Phương pháp điều trị chính là sử dụng kháng sinh, giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh, ngăn ngừa biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục.

• Sử dụng kháng sinh: Penicillin và amoxicillin thường là lựa chọn hàng đầu. Đối với bệnh nhân dị ứng với penicillin, các kháng sinh như cephalexin hoặc nhóm macrolid có thể được sử dụng.
• Chăm sóc hỗ trợ: Nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước, súc miệng bằng nước muối ấm, dùng thuốc giảm đau không kê đơn và tránh các chất kích thích như rượu bia, khói thuốc lá.

Điều quan trọng là hoàn thành toàn bộ phác đồ điều trị kháng sinh để tránh vi khuẩn kháng thuốc. Bệnh có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết đường hô hấp của người bệnh, do đó cần hạn chế tiếp xúc gần với người khác cho đến khi khỏi bệnh.

Phương pháp phòng ngừa

Dưới đây là một số biện pháp phòng bệnh viêm họng do liên cầu khuẩn:

• Rửa tay thường xuyên: Rửa tay bằng xà phòng và nước ấm trong ít nhất 20 giây. Nếu không có xà phòng và nước, có thể sử dụng dung dịch rửa tay khô chứa ít nhất 60% cồn.
• Tránh tiếp xúc gần với người bệnh: Tránh tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết đường hô hấp của người bệnh. Đeo khẩu trang và rửa tay thường xuyên nếu chăm sóc người bệnh.
• Tránh dùng chung đồ dùng cá nhân: Không dùng chung ly tách, khăn tắm, bàn chải đánh răng và son môi.
• Giữ môi trường sống sạch sẽ: Lau chùi thường xuyên bằng dung dịch khử trùng chứa ít nhất 70% cồn và giữ cho căn nhà luôn thoáng khí.
• Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống đầy đủ dưỡng chất, ngủ đủ giấc, tập thể dục thường xuyên và giảm căng thẳng.
• Tránh hút thuốc lá: Hút thuốc lá làm tổn thương hệ thống miễn dịch và tăng nguy cơ nhiễm bệnh.
• Tiêm phòng cúm: Viêm họng do liên cầu khuẩn có thể xảy ra đồng thời với cúm. Tiêm phòng cúm hàng năm giúp giảm nguy cơ mắc cúm và các biến chứng liên quan.

Bài viết đã cung cấp các thông tin về thang điểm Centor. Thang điểm Centor đóng vai trò như một công cụ hỗ trợ đắc lực cho việc chẩn đoán viêm họng do liên cầu khuẩn một cách đơn giản, hiệu quả và chính xác. Hy vọng bạn đọc đã có thêm cho mình những kiến thức bổ ích.