Viêm phổi ở người già có lây không?

Viêm phổi ở người cao tuổi là một bệnh lý phổ biến và nguy hiểm, thường xảy ra do hệ miễn dịch của người già đã suy yếu, tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn và virus xâm nhập và gây viêm nhiễm. Một trong những thắc mắc phổ biến là liệu viêm phổi ở người già có lây không và làm cách nào để phòng ngừa hiệu quả.

Viêm phổi ở người già có lây không?

Viêm phổi ở người già có thể chia làm hai loại chính là viêm phổi có khả năng lây nhiễm và viêm phổi không lây nhiễm, với nguyên nhân và khả năng lây lan khác nhau.

Viêm phổi có khả năng lây nhiễm

Viêm phổi có khả năng lây nhiễm thường do vi khuẩn hoặc virus gây ra, với các tác nhân chủ yếu gồm:

• Virus đường hô hấp như cúm, virus hợp bào hô hấp (RSV) và coronavirus: Những loại virus này dễ lây lan khi người bệnh ho, hắt hơi, khi nói chuyện, khiến các giọt bắn chứa mầm bệnh phát tán vào không khí. Người khác có thể nhiễm bệnh khi hít phải các giọt bắn này hoặc chạm vào các bề mặt chứa virus rồi đưa tay lên mũi, miệng.
• Vi khuẩn như Streptococcus pneumoniae (phế cầu khuẩn) và Haemophilus influenzae: Đây là những vi khuẩn thường gặp gây ra viêm phổi ở người lớn tuổi và có khả năng lây nhiễm tương tự như virus qua đường giọt bắn. Viêm phổi do vi khuẩn có thể xảy ra khi người già hít phải vi khuẩn từ dịch tiết đường hô hấp, nhất là ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc bệnh phổi mãn tính.

Những loại viêm phổi này dễ lây nhiễm trong môi trường kín như ở bệnh viện hoặc khu chăm sóc, do tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh. Trẻ nhỏ, người có hệ miễn dịch yếu và người già thường dễ bị lây nhiễm hơn.

Viêm phổi không lây nhiễm

Viêm phổi không lây nhiễm là các trường hợp viêm phổi không có khả năng lây truyền từ người này sang người khác và thường xuất phát từ những nguyên nhân sau:

• Hít phải các chất kích ứng: Người già hít phải khói bụi, hóa chất hoặc khói thuốc lá có thể kích thích và gây tổn thương mô phổi, từ đó dẫn đến viêm phổi. Đây là dạng viêm phổi không do nhiễm khuẩn nên không lây nhiễm sang người khác.
• Biến chứng từ bệnh nền: Ở người cao tuổi, viêm phổi có thể là biến chứng từ các bệnh lý khác như suy tim, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), tiểu đường. Khi các bệnh nền này không được kiểm soát tốt, chúng có thể dẫn đến ứ dịch phổi hoặc suy giảm chức năng phổi, tạo điều kiện phát triển viêm phổi mà không có tác nhân lây nhiễm.
• Viêm phổi do nấm: Một số loại viêm phổi có thể do nấm gây ra, nhưng các tác nhân này ít khi lây từ người sang người mà thường xâm nhập vào phổi khi người bệnh hít phải bào tử nấm từ môi trường. Loại viêm phổi này cũng thường gặp ở những người có hệ miễn dịch yếu, đặc biệt là ở người già hoặc bệnh nhân sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.

Viêm phổi lây qua đường nào?

Viêm phổi lây truyền chủ yếu qua hai con đường chính: Qua giọt bắn và qua tiếp xúc với các bề mặt bị nhiễm khuẩn.

Qua giọt bắn đường hô hấp

Đây là con đường lây nhiễm phổ biến nhất đối với các loại viêm phổi do virus và vi khuẩn. Khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt bắn siêu nhỏ chứa vi khuẩn hoặc virus sẽ phát tán vào không khí. Nếu người khác hít phải các giọt bắn này, vi khuẩn hoặc virus có thể xâm nhập vào đường hô hấp, gây nhiễm trùng và dẫn đến viêm phổi.

Qua tiếp xúc với bề mặt nhiễm khuẩn

Vi khuẩn và virus gây viêm phổi có thể tồn tại trong một thời gian nhất định trên các bề mặt như tay nắm cửa, bàn, điện thoại di động hay các vật dụng cá nhân khác. Khi người bệnh chạm vào các bề mặt này, vi khuẩn và virus sẽ lây nhiễm qua tay. Người khỏe mạnh có nguy cơ nhiễm bệnh nếu chạm vào các bề mặt này và sau đó đưa tay lên mắt, mũi hoặc miệng. Đây là lý do tại sao việc rửa tay thường xuyên bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn là rất quan trọng.

Đối tượng dễ lây nhiễm viêm phổi

Người già thường có hệ miễn dịch suy giảm, khiến họ dễ dàng mắc các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, trong đó có viêm phổi. Đặc biệt, người già có bệnh lý nền như tiểu đường, tim mạch, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hoặc hen suyễn có nguy cơ cao hơn. Việc tiếp xúc gần với người bệnh trong các không gian kín, kém thông gió cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm.

Những người chăm sóc người bệnh cũng cần cẩn trọng, đặc biệt là khi chăm sóc những bệnh nhân viêm phổi do virus hoặc vi khuẩn. Trẻ nhỏ, phụ nữ có thai và những người có sức đề kháng yếu cũng là các đối tượng cần được bảo vệ để giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh.

Cách phòng ngừa viêm phổi

Để phòng ngừa viêm phổi, có một số biện pháp quan trọng cần tuân thủ:

• Tiêm vắc-xin phế cầu khuẩn: Đây là loại vắc-xin giúp phòng ngừa viêm phổi do vi khuẩn phế cầu, nguyên nhân chính gây viêm phổi ở người cao tuổi. Việc tiêm vắc-xin này được khuyến khích đặc biệt cho người trên 65 tuổi hoặc những người có bệnh lý mãn tính, như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), tiểu đường hoặc bệnh tim.
• Tiêm vắc-xin cúm: Virus cúm có thể dẫn đến viêm phổi, ở người già, viêm phổi do cúm có nguy cơ diễn biến nặng. Vì vậy, việc tiêm vắc-xin cúm hàng năm là rất cần thiết để giảm nguy cơ nhiễm cúm và các biến chứng liên quan, trong đó có viêm phổi.
• Giữ vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng diệt khuẩn, tránh chạm tay vào mặt, đặc biệt là mũi, miệng. Sử dụng khẩu trang khi ra ngoài, đặc biệt khi tiếp xúc với đám đông hoặc người có dấu hiệu nhiễm trùng hô hấp.
• Giữ không gian sống sạch sẽ: Thường xuyên vệ sinh không gian sinh hoạt, đảm bảo thông gió tốt để giảm bớt sự tích tụ của vi khuẩn, virus trong không khí.
• Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Đảm bảo chế độ ăn uống đủ chất, bổ sung vitamin và khoáng chất cần thiết, đặc biệt là vitamin C và kẽm để hỗ trợ hệ miễn dịch.
• Thói quen sinh hoạt lành mạnh: Người già cần tránh thuốc lá, hạn chế tiếp xúc với khói thuốc và các chất gây kích ứng đường hô hấp.

Hy vọng thông qua bài viết này bạn đã giải đáp được thắc mắc: “Viêm phổi ở người già có lây không?”. Để bảo vệ sức khỏe cho bản thân và những người xung quanh, đặc biệt là những người lớn tuổi, việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa lây nhiễm và duy trì lối sống lành mạnh là rất quan trọng.