Viêm thanh khí phế quản cấp: Điều trị và phòng ngừa

Viêm thanh khí phế quản cấp là một bệnh lý phổ biến ở trẻ nhỏ, gây ra tình trạng phù nề và viêm nhiễm ở thanh quản, khí quản, đôi khi cả phế quản. Mặc dù hầu hết các trường hợp đều ở mức độ nhẹ và có thể tự khỏi, nhưng hiểu biết về bệnh viêm thanh khí phế quản cấp là rất quan trọng để bố mẹ có thể nhận biết sớm và chăm sóc trẻ đúng cách. 

Tổng quan về bệnh viêm thanh khí phế quản cấp

Viêm thanh khí phế quản cấp là gì?

Viêm thanh khí phế quản cấp là tình trạng phù nề thanh quản và khí quản, dẫn đến hẹp, tắc nghẽn đường hô hấp dưới. Đây là nguyên nhân chính khiến trẻ thở khó khăn, khò khè.

Đây là một bệnh truyền nhiễm, viêm thanh khí phế quản cấp dễ lây lan và khá phổ biến. Tuy nhiên, bệnh này thường lành tính, triệu chứng thường nhẹ, với nguy cơ xảy ra biến chứng nghiêm trọng và tử vong thấp. Khoảng dưới 10% trẻ cần nhập viện để điều trị.

Bệnh chủ yếu ảnh hưởng đến trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi. Nguy cơ mắc bệnh giảm khi trẻ lớn hơn, vì khí quản phát triển nên không còn dễ bị tắc hẹp đường hô hấp. Trẻ có thể mắc bệnh này bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng thường gặp nhất vào mùa thu và mùa đông.

Nguyên nhân gây bệnh

Viêm thanh khí phế quản cấp thường do virus parainfluenza gây ra, chiếm khoảng 70% số ca bệnh. Một số virus khác như virus hợp bào hô hấp (RSV), adenovirus hoặc virus sởi cũng có thể là nguyên nhân gây ra bệnh lý này. 

Ngoài ra, viêm thanh khí phế quản cấp do vi khuẩn cũng có thể xảy ra. Một số nguyên nhân khác có thể kể đến là do phản ứng dị ứng, trào ngược dạ dày hoặc kích ứng đường thở do dị vật. 

Trẻ em thường bị ảnh hưởng nhiều hơn bởi viêm thanh khí phế quản cấp vì đường thở của trẻ hẹp hơn so với người lớn, làm cho bất kỳ tình trạng sưng tấy nào cũng trở nên nguy hiểm hơn và có thể gây tắc nghẽn đường dẫn khí.

Triệu chứng bệnh

Trẻ em bị ảnh hưởng thường ở độ tuổi từ 3 tháng đến 5 tuổi, với tỷ lệ mắc bệnh đạt đỉnh vào khoảng 24 tháng tuổi. Viêm thanh khí phế quản cấp thường bắt đầu như cảm lạnh thông thường, nhưng trở nên tệ hơn sau vài ngày. Bệnh có đặc điểm là thở khò khè, ho khan và khàn giọng. 

Thở rít là triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân bị viêm thanh khí phế quản cấp. Ngoài ra, trẻ có thể gặp khó khăn khi hít vào, đặc biệt là vào ban đêm. Triệu chứng có thể kéo dài tới một tuần, đặc biệt trở nên nghiêm trọng vào đêm đầu tiên và đêm thứ hai.

Chẩn đoán và điều trị viêm thanh khí phế quản cấp

Viêm thanh khí phế quản cấp thường được chẩn đoán dựa trên các triệu chứng và đặc điểm ho của người bệnh. Khám sức khỏe có thể phát hiện ra nhiều dấu hiệu liên quan đến viêm thanh khí quản và khó thở.

Trong hầu hết các trường hợp, viêm thanh khí phế quản cấp có thể được điều trị hiệu quả tại nhà theo hướng dẫn của bác sĩ. Điều quan trọng là phải giúp trẻ bình tĩnh, vì lo lắng và sợ hãi có thể làm tình trạng tắc nghẽn trở nên nặng hơn. Bố mẹ hãy an ủi hoặc đánh lạc hướng trẻ, ôm ấp, đọc sách hoặc chơi trò chơi nhẹ nhàng cùng trẻ.

Bố mẹ có thể sử dụng máy tạo độ ẩm hoặc máy làm mát để giữ cho căn phòng luôn thoáng mát và đủ độ ẩm, giúp cải thiện tình trạng khô của đường hô hấp trên. 

Ngoài ra, hãy đảm bảo trẻ uống đủ nước để làm loãng chất nhầy, giảm co thắt và cải thiện tình trạng ho. Các chất nhầy trong đường hô hấp là nguyên nhân chính khiến bé ho nhiều và co thắt. Nếu trẻ không muốn uống nước lọc, bố mẹ có thể thay thế bằng các loại nước ép trái cây để bổ sung nước cho trẻ. Trẻ cũng nên tránh tiếp xúc với khói thuốc lá, vì đây có thể là nguyên nhân khiến trẻ ho nhiều hơn.

Khi trẻ sốt cao trên 38°C có thể hạ sốt cho trẻ bằng paracetamol theo liều lượng phù hợp với cân nặng và tuổi của trẻ. Trong một số trường hợp, trẻ có thể được sử dụng thuốc kháng sinh hoặc thuốc hít chứa steroid theo chỉ định của bác sĩ. Steroid có thể giúp giảm tắc nghẽn đường thở, nhưng cần thời gian tác dụng khi dùng đường uống, trong khi đó thuốc hít sẽ có tác dụng nhanh hơn.

Nếu tình trạng không cải thiện, trẻ sốt liên tục hơn 3 ngày hoặc trẻ khó thở nghiêm trọng, mệt mỏi nhiều khi gắng sức hoặc tím tái do thiếu oxy cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để điều trị kịp thời. Khoảng 5% trẻ bị viêm thanh khí phế quản cấp cần được nhập viện. Tại bệnh viện, trẻ có thể được điều trị bằng phun khí dung epinephrine để giảm viêm nhanh chóng trong các trường hợp nghiêm trọng.

Phòng ngừa viêm thanh khí phế quản cấp

Mặc dù viêm thanh khí phế quản cấp thường ở mức độ nhẹ và ít gây biến chứng nguy hiểm, tuy nhiên việc phòng tránh vẫn rất cần thiết. Để ngăn ngừa bệnh này ở trẻ, bố mẹ cần lưu ý những điều sau:

• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với môi trường có nhiều khói bụi, khói thuốc lá và nấm mốc độc hại.
• Tránh để trẻ la hét hoặc khóc quá lớn vì điều này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến thanh quản.
• Giữ trẻ tránh xa những không gian có độ ẩm quá thấp.
• Khuyến khích trẻ uống nước thường xuyên để giữ ẩm cho cổ họng.
• Tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng cách bổ sung kẽm, các loại vitamin từ thực phẩm trong bữa ăn hàng ngày.
• Không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh.
• Tập cho trẻ thói quen rửa tay bằng xà phòng thường xuyên, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh.
• Đưa trẻ đi tiêm vắc xin ngừa cúm hàng năm.

Những biện pháp, như duy trì độ ẩm không khí, cho trẻ uống đủ nước và tránh các tác nhân kích thích đường hô hấp, sẽ giúp bảo vệ trẻ khỏi viêm thanh khí phế quản cấp và các bệnh nhiễm trùng khác.

Hy vọng thông qua bài viết này bạn đã có được nhiều thông tin hữu ích về viêm thanh khí phế quản cấp. Thông qua việc thực hiện các biện pháp chăm sóc tại nhà, bố mẹ có thể giúp giảm thiểu các triệu chứng, thúc đẩy quá trình phục hồi cũng như giảm tần suất tái phát bệnh. Đối với các trường hợp bệnh nghiêm trọng hơn, bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để đảm bảo trẻ được điều trị kịp thời và đúng cách.