Viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan: Giải mã căn bệnh mới và cách điều trị hiệu quả

Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ tìm hiểu viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan và những kiến thức liên quan. Chúng ta cùng giải mã căn bệnh này nhé!

Tổng quan về bạch cầu ái toan

Bạch cầu ái toan là một loại tế bào bạch cầu đóng vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch. Chúng có nhiệm vụ bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây bệnh như ký sinh trùng, vi khuẩn và nấm. Bạch cầu ái toan có thể được tìm thấy trong máu, mô và các dịch cơ thể khác.

Chức năng của bạch cầu ái toan:

• Phòng ngừa và tiêu diệt ký sinh trùng: Bạch cầu ái toan có khả năng tiêu diệt ký sinh trùng bằng cách giải phóng các chất độc hại và các enzyme tiêu hóa.
• Chống lại nhiễm trùng do vi khuẩn và nấm: Bạch cầu ái toan có thể tiêu diệt vi khuẩn, nấm bằng cách nuốt chúng và giải phóng các chất độc hại.
• Điều hòa phản ứng viêm: Bạch cầu ái toan có thể giúp điều hòa phản ứng viêm trong cơ thể bằng cách giải phóng các cytokine và các chất trung gian hóa học khác.
• Phát hiện và tiêu diệt các tế bào ung thư: Một số nghiên cứu cho thấy bạch cầu ái toan có thể có vai trò trong việc phát hiện và tiêu diệt các tế bào ung thư.

Số lượng bạch cầu ái toan bình thường trong máu thường dao động từ 0,05% đến 0,5%. Tuy nhiên, số lượng bạch cầu ái toan có thể tăng lên trong một số trường hợp nhiễm ký sinh trùng, dị ứng, bệnh tự miễn dịch, ung thư,...

Viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan là gì?

Viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan (Eosinophilic Esophagitis - viết tắt EoE) là một bệnh mãn tính ảnh hưởng đến thực quản. Đặc trưng bởi sự tích tụ quá mức bạch cầu ái toan trong niêm mạc thực quản dẫn đến viêm và tổn thương tại vị trí này. Bệnh lý thường gặp ở trẻ em và thanh thiếu niên, nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn.

Nguyên nhân

Nguyên nhân của viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan vẫn chưa được biết chính xác nhưng được cho là liên quan đến sự kết hợp của các yếu tố di truyền và môi trường, bao gồm:

• Dị ứng thực phẩm: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất của EoE. Một số người bị EoE có phản ứng dị ứng với các loại thực phẩm nhất định, chẳng hạn như sữa, trứng, đậu phộng, lúa mì hoặc hải sản. Khi họ ăn những thực phẩm này, hệ thống miễn dịch của họ phản ứng quá mức và gây ra viêm ở thực quản.
• Trào ngược axit dạ dày thực quản (GERD): GERD có thể làm hỏng niêm mạc thực quản, tạo điều kiện cho sự phát triển của EoE. Axit dạ dày trào ngược lên thực quản có thể kích thích niêm mạc và khiến nó dễ bị tổn thương bởi các tế bào bạch cầu ái toan.
• Nhiễm trùng: Một số nghiên cứu cho thấy nhiễm trùng do ký sinh trùng hoặc vi khuẩn có thể góp phần gây ra EoE.

Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ mắc EoE, bao gồm:

• Bệnh tự miễn dịch: Người mắc các bệnh tự miễn dịch như hen suyễn hoặc viêm da dị ứng có nguy cơ mắc EoE cao hơn.
• Giới tính: Viêm thực quản bạch cầu ái toan phổ biến hơn ở nam giới so với nữ giới.
• Tuổi tác: EoE thường xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên, nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn.
• Yếu tố di truyền: Một số nghiên cứu cho thấy EoE có thể di truyền trong gia đình. Người có bố mẹ hoặc anh chị em ruột bị EoE có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Một số biến thể gen nhất định có liên quan đến nguy cơ mắc EoE.

Triệu chứng của viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan

Triệu chứng của viêm thực quản bạch cầu ái toan có thể khác nhau ở mỗi người, nhưng phổ biến nhất bao gồm:

• Khó nuốt: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, thường gặp ở trẻ em và người lớn. Người bệnh có thể cảm thấy như thức ăn mắc kẹt ở cổ họng hoặc khó nuốt thức ăn xuống. Cảm giác này có thể xảy ra với bất kỳ loại thức ăn nào, nhưng thường gặp hơn với thức ăn đặc hoặc khô.
• Đau bụng: Cơn đau có thể xuất hiện ở ngực hoặc bụng trên, và có thể lan ra sau lưng. Đau thường xảy ra sau khi ăn, nhưng cũng có thể xảy ra vào ban đêm.
• Nôn mửa: Nôn mửa có thể xảy ra sau khi ăn hoặc vào ban đêm, thường nôn ra thức ăn chưa tiêu hóa hoặc dịch axit dạ dày.
• Trào ngược dạ dày: Trào ngược là tình trạng axit dạ dày trào ngược lên thực quản, gây ợ nóng và khó chịu. Trào ngược axit có thể xảy ra thường xuyên hơn ở người bị EoE.
• Giảm cảm giác thèm ăn và sụt cân: Do khó nuốt và các triệu chứng khác, người bệnh có thể ăn ít hơn bình thường và dẫn đến sụt cân.
• Buồn nôn: Buồn nôn là cảm giác muốn nôn, nhưng không thực sự nôn. Buồn nôn có thể xảy ra bất cứ lúc nào, nhưng thường xảy ra sau khi ăn.
• Ngoài ra, còn những triệu chứng khác như đau họng, ho, khàn giọng, khó thở.

Cần lưu ý rằng đây chỉ là những triệu chứng phổ biến nhất của viêm thực quản tăng bạch cầu ái toa. Một số người có thể có các triệu chứng khác hoặc không có bất kỳ triệu chứng nào. Nếu bạn nghi ngờ mình hoặc người thân có thể mắc EoE, điều quan trọng là phải đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.

Biến chứng của viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan

Viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan nếu không được điều trị kịp thời và hiệu quả, EoE có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng như:

• Hẹp thực quản: Hẹp thực quản là tình trạng thu hẹp lòng thực quản, khiến việc nuốt thức ăn trở nên khó khăn. Hẹp thực quản có thể do tổn thương và sẹo do viêm thực quản dai dẳng gây ra.
• Loét thực quản: Loét thực quản là những vết loét hình thành trong lớp niêm mạc của thực quản. Loét thực quản có thể do axit dạ dày trào ngược lên thực quản hoặc do viêm thực quản gây ra.
• Ung thư thực quản: Nguy cơ ung thư thực quản cao hơn ở những người bị EoE. Viêm thực quản dai dẳng có thể dẫn đến những thay đổi trong tế bào niêm mạc thực quản, làm tăng nguy cơ ung thư.
• Viêm phổi do trào ngược: Viêm phổi do trào ngược xảy ra khi axit dạ dày trào ngược lên thực quản và sau đó xâm nhập vào phổi. Viêm phổi do trào ngược có thể gây ra các triệu chứng như ho, khó thở, đau ngực và thở khò khè.
• Suy dinh dưỡng: Do khó nuốt và các triệu chứng khác, người bị EoE có thể ăn ít hơn bình thường, dẫn đến suy dinh dưỡng. Suy dinh dưỡng có thể gây ra một số vấn đề sức khỏe, bao gồm mệt mỏi, suy giảm hệ miễn dịch và chậm phát triển ở trẻ em.

Ngoài ra, EoE cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, gây ra lo lắng, trầm cảm, khó khăn trong việc giao tiếp xã hội. Điều quan trọng là phải chẩn đoán, điều trị EoE sớm và hiệu quả để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị

Phương pháp chẩn đoán

Do có triệu chứng tương đồng với một số bệnh lý khác về tiêu hóa, việc chẩn đoán EoE cần dựa trên nhiều yếu tố và kết hợp các phương pháp khác nhau để đưa ra kết luận chính xác. Ngoài việc thu thập thông tin bệnh sử và khám thực thể để kiểm tra xem có bất kỳ dấu hiệu nào của bệnh thực quản không, chẳng hạn như sưng tấy ở cổ họng, bác sĩ sẽ thực hiện các phương pháp khác như:

• Nội soi thực quản: Đây là một thủ thuật sử dụng ống soi có camera nhỏ để kiểm tra bên trong thực quản. Nội soi giúp bác sĩ quan sát trực tiếp niêm mạc thực quản để tìm kiếm các dấu hiệu viêm, loét hoặc hẹp thực quản. Bác sĩ cũng có thể lấy mẫu mô (sinh thiết) từ niêm mạc thực quản để xét nghiệm dưới kính hiển vi nhằm tìm kiếm bạch cầu ái toan.
• Xét nghiệm dị ứng: Xét nghiệm dị ứng có thể được thực hiện để xác định xem bạn có dị ứng với bất kỳ loại thực phẩm nào hay không. Xét nghiệm này có thể bao gồm xét nghiệm da hoặc máu.
• Các xét nghiệm khác: Bác sĩ có thể yêu cầu các xét nghiệm để loại trừ các nguyên nhân khác có thể gây ra các triệu chứng của bạn, chẳng hạn như chụp X - quang ngực hoặc chụp CT ngực.

Phương pháp điều trị

Mục tiêu điều trị EoE là kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Dưới đây là các phương pháp điều trị hiện nay:

• Tránh thực phẩm gây dị ứng: Nếu bạn được xác định là dị ứng với một số loại thực phẩm, việc tránh các thực phẩm này là rất quan trọng để kiểm soát các triệu chứng. Bác sĩ có thể giúp bạn xác định các loại thực phẩm bạn cần tránh bằng cách thực hiện xét nghiệm dị ứng hoặc theo dõi nhật ký thực phẩm. Việc tránh các dị ứng thực phẩm có thể khó khăn, nhưng tuân thủ chế độ ăn kiêng một cách nghiêm ngặt là rất quan trọng để kiểm soát EoE.
• Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc có thể được sử dụng để điều trị EoE như thuốc ức chế bơm proton (PPI) giúp giảm lượng axit dạ dày được sản xuất, có thể giúp cải thiện các triệu chứng trào ngược axit. Corticosteroid được sử dụng để giảm viêm thực quản. Thuốc chống dị ứng có thể dùng để giảm ngứa và các triệu chứng dị ứng khác. Bác sĩ sẽ kê cho bạn loại thuốc phù hợp với tình trạng cụ thể của bạn.
• Liệu pháp nuốt: Giúp cải thiện khả năng nuốt của bạn và giảm nguy cơ nghẹn thức ăn. Liệu pháp nuốt thường được thực hiện bởi một nhà trị liệu ngôn ngữ.
• Phẫu thuật: Trong trường hợp EoE gây ra hẹp thực quản, bác sĩ có thể thực hiện nong thực quản để mở rộng lòng thực quản.
• Các biện pháp hỗ trợ khác: Như uống nhiều nước giúp làm loãng axit dạ dày và giảm kích ứng thực quản; ăn thức ăn mềm dễ nuốt hơn, ít gây kích ứng thực quản hơn; tránh đồ uống có ga và đồ uống có cồn vì có thể kích ứng thực quản, làm nặng thêm các triệu chứng EoE; bỏ thuốc lá vì hút thuốc lá có thể làm trầm trọng thêm viêm thực quản.

Điều quan trọng là phải tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ để kiểm soát EoE hiệu quả. Bác sĩ có thể cần điều chỉnh phác đồ điều trị tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của bạn.

Các biện pháp phòng ngừa bệnh lý

Do nguyên nhân gây bệnh chưa được xác định rõ ràng, việc phòng ngừa EoE chủ yếu tập trung vào việc kiểm soát các yếu tố nguy cơ và tránh các tác nhân kích thích. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa EoE hiệu quả.

Xác định và loại bỏ các thực phẩm dị ứng

• Xét nghiệm dị ứng: Thực hiện xét nghiệm dị ứng thực phẩm để xác định các loại thực phẩm bạn có khả năng dị ứng cao.
• Chế độ ăn kiêng loại trừ: Dựa trên kết quả xét nghiệm dị ứng, loại bỏ hoàn toàn các thực phẩm dị ứng khỏi chế độ ăn uống của bạn.
• Nhật ký thực phẩm: Ghi chép lại tất cả các thực phẩm bạn ăn và uống mỗi ngày, đồng thời theo dõi các triệu chứng EoE để xác định các thực phẩm có thể gây kích ứng.

Tránh các tác nhân kích thích khác

• Trào ngược dạ dày thực quản (GERD): Kiểm soát GERD bằng cách sử dụng thuốc ức chế bơm proton (PPI), thay đổi lối sống (tránh ăn khuya, hạn chế thức ăn cay nóng,...).
• Bụi bẩn và các chất gây dị ứng khác: Hạn chế tiếp xúc với bụi bẩn, phấn hoa, lông động vật,...
• Thuốc lá: Bỏ thuốc lá vì hút thuốc có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm trong thực quản.
• Căng thẳng: Quản lý căng thẳng bằng các biện pháp như tập yoga, thiền, nghe nhạc.

Duy trì lối sống lành mạnh

• Chế độ ăn uống cân bằng: Ăn nhiều trái cây, rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt và protein nạc.
• Uống đủ nước: Uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày để giúp cơ thể thanh lọc và giảm nguy cơ kích ứng.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch và giảm nguy cơ viêm nhiễm.
• Ngủ đủ giấc: Ngủ đủ 7 - 8 tiếng mỗi đêm để cơ thể được nghỉ ngơi và phục hồi.

Theo dõi sức khỏe định kỳ

Khám bác sĩ định kỳ để theo dõi tình trạng bệnh và điều chỉnh phương pháp điều trị phù hợp. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng mới nào hoặc các triệu chứng hiện có trở nên tồi tệ hơn.

Việc phòng ngừa EoE cần sự kiên trì và nỗ lực. Tuy nhiên, bằng cách áp dụng những biện pháp trên, bạn có thể giảm nguy cơ mắc bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống của mình.

Viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan (EoE) là một căn bệnh tuy không phổ biến nhưng lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Việc trang bị kiến thức về sức khỏe, đặc biệt là các bệnh lý như EoE, là chìa khóa để bảo vệ bản thân và những người thân yêu. Nhớ rằng, sức khỏe là tài sản quý giá nhất của mỗi con người. Hãy trân trọng và bảo vệ sức khỏe của bản thân để tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn nhất!