Virus cúm D: Đặc điểm cấu tạo, phương thức lây truyền và biện pháp phòng tránh

Virus cúm D là nhóm virus mới được phát hiện sau virus cúm A, B và C. Mặc dù chưa có chứng cứ cho thấy virus cúm D gây bệnh ở người, việc phát hiện các kháng thể trong dân số là bằng chứng về tác động tiềm tàng của virus này đối với sức khỏe cộng đồng. Nghiên cứu về virus cúm D sẽ giúp làm rõ những đặc điểm tiềm năng lây nhiễm của chúng, từ đó có thể đưa ra các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Virus cúm D là gì?

Virus cúm D là gì? Virus cúm D, một trong loại thuộc Orthomyxoviridae, đã được phát hiện lần đầu tiên từ lợn vào năm 2011, sau đó được phân loại là một chi mới vào năm 2016. Khác với các loại virus cúm đã biết trước đó như cúm A, B, và C, virus cúm D được cho là lây nhiễm chủ yếu cho lợn, gia súc, hiện tại chưa có trường hợp nhiễm trùng nào được ghi nhận ở người.

Virus cúm D có cấu trúc gen độc đáo với 7 đoạn RNA, mã hóa cho 9 protein. Điều này khác biệt so với virus cúm A và B có 8 đoạn RNA và ít nhất 10 protein. Mặc dù virus cúm D ít phổ biến hơn so với các loại virus cúm khác nhưng nó vẫn có thể tồn tại trong môi trường tự nhiên, gây ra ảnh hưởng đến sức khỏe động vật.

So với các loại virus cúm khác, virus cúm D không được biết đến là nguyên nhân gây ra các bệnh nghiêm trọng ở người. Thực tế, không có mẫu virus cúm D nào được phát hiện trong mẫu huyết thanh của người, mặc dù các nghiên cứu đã chỉ ra sự hiện diện của các kháng thể ức chế hemagglutination chống lại virus cúm D trong một tỷ lệ nhỏ dân số, ước tính khoảng 1,3%.

Điều này cho thấy rằng virus có khả năng lây nhiễm ở người nhưng chưa đủ bằng chứng để xác nhận điều này. Các kháng thể này có thể đã được tạo ra từ việc nhiễm virus cúm C, một loại virus có khả năng phản ứng chéo với virus cúm D.

Về mặt di truyền, virus cúm D có khoảng 50% thành phần amino acid tương tự với virus cúm C cho thấy mối quan hệ gần gũi giữa chúng. Trong khi đó, mức độ phân kỳ giữa virus cúm A và B thì nhỏ hơn nhiều so với giữa virus cúm C và D.

Điều này cho thấy virus cúm D có thể có những đặc điểm di truyền, chức năng riêng biệt nhưng cần nhiều nghiên cứu hơn để hiểu rõ hơn về khả năng lây nhiễm của nó cũng như các cơ chế sinh bệnh ở người.

Phương thức lây lan của virus cúm D

Virus cúm D, mặc dù chưa được xác nhận là gây bệnh ở người, vẫn có khả năng lây lan từ động vật sang động vật qua các phương thức tương tự như các loại virus cúm khác. Tương tự như virus cúm A, B và C, virus cúm D có thể lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp giữa những cá thể bị nhiễm bệnh. Việc hiểu rõ về phương thức lây lan của virus cúm D giúp áp dụng các biện pháp phòng ngừa hiệu quả.

Một trong những cách lây lan phổ biến của virus cúm nói chung là thông qua không khí. Khi một người nhiễm bệnh cúm ho, hắt hơi hoặc nói chuyện, các giọt nước chứa virus sẽ được phát tán ra không khí.

Những giọt nước này có thể dính vào tay của người khác hoặc bay lơ lửng trong không khí, tạo cơ hội cho virus xâm nhập vào mũi hoặc miệng. Khi virus đi vào cơ thể, nó có thể nhanh chóng di chuyển xuống phổi gây ra các triệu chứng cúm.

Ngoài ra, virus cúm cũng có thể lây lan qua các bề mặt bị nhiễm virus. Khi một người chạm vào những bề mặt này như tay nắm cửa, bàn làm việc, máy tính hay điện thoại, sau đó chạm vào mặt, mũi, miệng hoặc mắt của mình có thể vô tình đưa virus vào cơ thể. Việc này cho thấy rằng việc duy trì vệ sinh cá nhân, làm sạch các bề mặt tiếp xúc là biện pháp quan trọng trong việc ngăn chặn sự lây lan của virus.

Một phương thức lây lan khác là thông qua tiếp xúc trực tiếp với người bị nhiễm. Nếu một người chạm vào tay, mặt hoặc dịch tiết của người mắc cúm, sau đó chạm vào các phần nhạy cảm trên cơ thể mình như mặt, mũi, miệng hoặc mắt, virus cúm có thể dễ dàng xâm nhập vào cơ thể. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hạn chế tiếp xúc gần gũi với những người có triệu chứng cúm để bảo vệ sức khỏe cá nhân.

Thời gian ủ bệnh của virus cúm nói chung thường từ 1 đến 4 ngày sau khi tiếp xúc, là khoảng thời gian mà virus có thể âm thầm phát triển trong cơ thể mà không gây ra triệu chứng. Điều này làm cho việc lây lan virus dễ dàng hơn, tăng khả năng lây lan cho người khác.

Cách phòng bệnh do virus cúm D

Mặc dù hiện virus cúm D chưa được xác nhận là gây bệnh ở người nhưng việc phòng bệnh cũng rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt trong mùa cúm. Có nhiều biện pháp phòng ngừa hiệu quả có thể thực hiện để giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh cũng như lây lan virus cúm nói chung hay virus cúm D nói riêng.

Đầu tiên và quan trọng nhất là việc tiêm vắc xin phòng cúm hàng năm. Tiêm vắc xin không chỉ giúp cơ thể phát triển khả năng miễn dịch mà còn giúp giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh cúm, ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Với sự phát triển của virus cúm, các loại vắc xin cũng thường xuyên được cập nhật để đối phó với các chủng virus mới. Ở Việt Nam, các loại vắc xin thế hệ mới như Vaxigrip Tetra và Influvac Tetra có khả năng phòng ngừa bốn chủng cúm phổ biến, nguy hiểm nhất hiện nay.

Ngoài việc tiêm vắc xin, việc giữ gìn vệ sinh cá nhân cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc phòng ngừa virus cúm. Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng với nước giúp loại bỏ vi khuẩn, virus, giảm thiểu nguy cơ nhiễm bệnh. Nếu không có xà phòng, có thể sử dụng chất khử trùng tay chứa cồn để làm sạch tay. Điều này đặc biệt cần thiết sau khi tiếp xúc với các bề mặt công cộng.

Bên cạnh đó, cần hạn chế tiếp xúc với những người bị bệnh hoặc nghi mắc bệnh truyền nhiễm. Khi cảm thấy không khỏe, đặc biệt là khi bị sốt, người bệnh nên tránh tiếp xúc gần gũi với những người khác. Nếu không thể tránh khỏi tình huống ở gần người bị bệnh, việc đeo khẩu trang sẽ giúp giảm thiểu khả năng lây lan virus. Đeo khẩu trang cũng hữu ích trong những trường hợp như chăm sóc trẻ em bị bệnh hoặc ngăn ngừa lây truyền cho trẻ nhỏ, người già hoặc đối tượng nguy cơ khác.

Ngoài các biện pháp trên, lối sống lành mạnh cũng góp phần quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe. Một chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên và ngủ đủ giấc giúp nâng cao hệ miễn dịch của cơ thể, từ đó giảm khả năng mắc bệnh cúm. Một cơ thể khỏe mạnh có khả năng chống lại sự xâm nhập của nhiều loại bệnh tật.

Cuối cùng, do virus cúm có khả năng thay đổi cấu trúc kháng nguyên liên tục theo chu kỳ hàng năm, nên trẻ em từ 6 tháng tuổi trở lên cùng người lớn cần tiêm cúm nhắc lại mỗi năm. Điều này không chỉ giúp bảo vệ cá nhân mà còn góp phần bảo vệ cộng đồng khỏi sự lây lan của virus cúm nói chung và virus cúm D nói riêng.

Thông qua bài viết trên, Nhà thuốc Long Châu xin gửi tới quý độc giả thông tin về virus cúm D cũng như cách phòng bệnh do virus cúm gây ra. Việc phòng ngừa bệnh do virus cúm yêu cầu sự kết hợp giữa việc tiêm vắc xin, giữ gìn vệ sinh cá nhân, hạn chế tiếp xúc với người bệnh và duy trì lối sống lành mạnh. Thực hiện những biện pháp này không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh cúm mà còn bảo vệ sức khỏe của bản thân và cộng đồng.