Xét nghiệm cholesterol định kỳ giúp kiểm soát mỡ máu hiệu quả

Việc kiểm tra mức cholesterol trong cơ thể đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe liên quan đến tim mạch. Xét nghiệm cholesterol toàn phần không chỉ giúp chúng ta hiểu rõ tình trạng cholesterol trong máu. Đây còn là công cụ quan trọng để theo dõi sức khỏe tim mạch và phòng ngừa các bệnh lý nguy hiểm. Cùng Long Châu tìm hiểu chi tiết về xét nghiệm cholesterol trong bài viết dưới đây bạn nhé!

Xét nghiệm cholesterol là gì?

Xét nghiệm cholesterol là một xét nghiệm y tế được thực hiện để đo lường nồng độ các loại cholesterol (tổng cholesterol, LDL, HDL) và triglyceride trong máu. Bằng cách đo nồng độ các thành phần lipid trong máu, bác sĩ có thể đánh giá được sự cân bằng giữa các yếu tố có lợi và có hại đối với sức khỏe tim mạch. Mục đích chính của xét nghiệm này là đánh giá nguy cơ phát triển các bệnh lý tim mạch, chẳng hạn như xơ vữa động mạch, bệnh mạch vành, đột quỵ, và nhồi máu cơ tim.

Các chỉ số chính trong xét nghiệm cholesterol bao gồm:

Tổng cholesterol

Đây là tổng lượng cholesterol có trong máu, bao gồm tất cả các loại lipoprotein. Mức tổng cholesterol cao có thể là dấu hiệu nguy cơ mắc bệnh tim mạch, nhưng cần xem xét các thành phần riêng biệt như LDL, HDL và triglyceride để đánh giá chính xác hơn nguy cơ.

LDL (Low-Density Lipoprotein)

LDL là lipoprotein tỷ trọng thấp, có chức năng vận chuyển cholesterol từ gan đến các mô. Khi nồng độ LDL trong máu tăng cao, cholesterol có thể lắng đọng trong thành mạch, dẫn đến hình thành mảng xơ vữa và làm tăng nguy cơ các bệnh lý tim mạch.

HDL (High-Density Lipoprotein)

HDL được gọi là cholesterol tốt, giúp loại bỏ cholesterol dư thừa trong máu và vận chuyển chúng trở lại gan để xử lý. Hơn nữa, HDL còn giúp ngăn ngừa sự hình thành mảng bám trong động mạch, giảm nguy cơ bệnh tim mạch.

Triglyceride

Triglyceride là một dạng chất béo trong máu, được sử dụng làm nguồn năng lượng cho cơ thể. Tuy nhiên, khi nồng độ triglyceride cao, đặc biệt khi kết hợp với mức LDL cao hoặc HDL thấp, nó có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và rối loạn lipid máu.

Quy trình xét nghiệm cholesterol

Quy trình xét nghiệm cholesterol cụ thể gồm những bước sau:

Chuẩn bị trước xét nghiệm cholesterol

Trước khi thực hiện xét nghiệm cholesterol, người bệnh thường được yêu cầu nhịn ăn từ 9 đến 12 giờ để đảm bảo kết quả chính xác, đặc biệt khi đo triglyceride. Các thực phẩm giàu chất béo và cholesterol có thể làm sai lệch các chỉ số như triglyceride và LDL. Ngoài ra, người bệnh cũng không nên sử dụng thuốc không cần thiết, uống rượu bia, caffeine ít nhất 24 giờ trước khi xét nghiệm. Tuy nhiên, một số xét nghiệm cholesterol như tổng cholesterol hoặc HDL có thể được thực hiện mà không cần nhịn ăn.

Thực hiện xét nghiệm

Người bệnh sẽ được lấy mẫu máu từ tĩnh mạch ở khuỷu tay hoặc bàn tay. Sau khi lấy máu, mẫu bệnh phẩm sẽ được chuyển đến phòng thí nghiệm để phân tích. Phương pháp phân tích thường sử dụng kỹ thuật enzym so màu để đo các chỉ số như tổng cholesterol, cholesterol xấu, cholesterol tốt và triglyceride. Quá trình này chỉ mất vài phút và thường không gây đau đớn. Kết quả xét nghiệm sẽ được bác sĩ đánh giá và đưa ra hướng dẫn điều trị hoặc theo dõi phù hợp dựa trên các chỉ số thu được.

Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm cholesterol

Xét nghiệm mỡ máu là một công cụ quan trọng giúp đánh giá nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Việc hiểu rõ ý nghĩa của từng chỉ số sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe.

Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm bình thường

Giá trị bình thường của các chỉ số trong xét nghiệm cholesterol được quy định như sau:

• Tổng cholesterol: Đây là tổng lượng cholesterol có trong máu, bao gồm cả LDL, HDL và các thành phần khác. Mức cholesterol toàn phần được coi là bình thường khi dưới 200 mg/dL.
• Cholesterol xấu (LDL): Mức LDL lý tưởng là dưới 100 mg/dL. Với người có nguy cơ tim mạch rất cao, mức mục tiêu có thể dưới 70 mg/dL. Mức từ 100 đến 129 mg/dL có thể chấp nhận được ở người có nguy cơ thấp.
• Cholesterol tốt (HDL): Mức HDL trên 60 mg/dL được coi là tốt và có tác dụng bảo vệ tim mạch. Ngược lại, mức HDL dưới 40 mg/dL có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đặc biệt khi kết hợp với các yếu tố nguy cơ khác như mức LDL cao, huyết áp cao và tiểu đường.
• Triglyceride (TG): Đây là một loại chất béo trung tính có trong máu, được tạo ra từ thức ăn và cũng được gan sản xuất. Mức triglyceride bình thường là dưới 150 mg/dL.

Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm cholesterol bất thường

Kết quả xét nghiệm mỡ máu cho thấy các chỉ số nằm ngoài phạm vi bình thường, có thể cảnh báo về những nguy cơ tiềm ẩn cho sức khỏe:

• Cholesterol cao: Mức cholesterol toàn phần vượt quá 200 mg/dL và/hoặc mức LDL vượt quá ngưỡng khuyến cáo có thể dẫn đến xơ vữa động mạch. Tình trạng này gây ra các biến chứng nguy hiểm như nhồi máu cơ tim (khi mạch máu nuôi tim bị tắc nghẽn) và đột quỵ (khi mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc vỡ).
• Cholesterol thấp: Mức cholesterol toàn phần hoặc LDL quá thấp có thể liên quan đến tình trạng suy dinh dưỡng, khi cơ thể không được cung cấp đủ chất béo cần thiết. Cholesterol toàn phần hoặc LDL thấp có thể liên quan đến một số tình trạng như suy dinh dưỡng, bệnh gan, cường giáp. Một số nghiên cứu quan sát cho thấy mối liên hệ với ung thư, nhưng chưa đủ bằng chứng để khẳng định mối liên hệ nhân quả rõ ràng.
• HDL cholesterol thấp: Mức HDL thấp (dưới 40 mg/dL) làm giảm khả năng bảo vệ tim mạch của cơ thể, làm tăng nguy cơ tích tụ cholesterol trong thành động mạch và phát triển xơ vữa động mạch.
• Triglyceride cao: Mức triglyceride cao (trên 150 mg/dL) thường đi kèm với các rối loạn lipid máu khác và có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, đặc biệt khi kết hợp với mức LDL cao và HDL thấp. Triglyceride quá cao (thường trên 500 mg/dL) còn làm tăng nguy cơ viêm tụy cấp.

Tầm quan trọng của xét nghiệm cholesterol định kỳ

Xét nghiệm cholesterol định kỳ là việc cần thiết đối với mỗi chúng ta. Hầu hết chúng ta không nhận ra rằng mình có thể đang có mức cholesterol cao hoặc lượng triglyceride bất thường ở giai đoạn đầu. Việc xét nghiệm thường xuyên giúp phát hiện những thay đổi bất thường trong các chỉ số lipid máu từ sớm. Qua đó bác sĩ có thể đưa ra những lời khuyên hoặc can thiệp cần thiết để ngăn ngừa bệnh lý tim mạch như xơ vữa động mạch hay nhồi máu cơ tim.

Xét nghiệm định kỳ còn giúp người bệnh điều chỉnh chế độ ăn uống, lối sống, thói quen tập luyện kịp thời. Trong những trường hợp chỉ số lipid máu ở mức cao hoặc người bệnh có nguy cơ tim mạch tăng, việc sử dụng thuốc trị mỡ máu là cần thiết để đạt được mục tiêu kiểm soát lipid và giảm nguy cơ biến cố tim mạch. Statin là nhóm thuốc được sử dụng phổ biến nhất do khả năng hạ LDL-C hiệu quả và làm giảm nguy cơ biến cố tim mạch. Tùy vào tình trạng cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định phối hợp với các nhóm thuốc khác như fibrate, ezetimibe hoặc thuốc ức chế PCSK9. Việc sử dụng thuốc cần được theo dõi định kỳ nhằm đảm bảo hiệu quả và an toàn lâu dài.

Khi các vấn đề về mỡ máu được kiểm soát hiệu quả, nguy cơ mắc các bệnh lý tim mạch có thể được giảm thiểu. Điều này giúp người bệnh duy trì một cuộc sống khỏe mạnh và kéo dài tuổi thọ.

Đối tượng cần xét nghiệm cholesterol

Người từ 20 tuổi trở lên nên thực hiện xét nghiệm này ít nhất mỗi 5 năm một lần. Tuy nhiên, một số đối tượng có nguy cơ cao cần được theo dõi chặt chẽ hơn như: Người bị béo phì, tiểu đường, hoặc cao huyết áp, người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch, người hay hút thuốc lá hoặc uống rượu bia.

Tần suất xét nghiệm cụ thể như sau:

• Người có nguy cơ cao: Nên xét nghiệm từ 1 - 2 năm/lần, đặc biệt nếu có tiền sử bệnh tim mạch hoặc các yếu tố nguy cơ như tiểu đường và cao huyết áp.
• Người đang điều trị rối loạn mỡ máu: Cần xét nghiệm khoảng 3 - 6 tháng/lần để đánh giá hiệu quả điều trị và điều chỉnh phác đồ nếu cần.
• Người trên 45 tuổi (nam) hoặc 55 tuổi (nữ): Được khuyến nghị xét nghiệm 1 - 2 năm/lần, vì nguy cơ mắc bệnh tim mạch tăng cao ở độ tuổi này.

Xét nghiệm cholesterol giúp chúng ta hiểu rõ về mức độ cholesterol trong cơ thể. Căn cứ vào kết quả xét nghiệm, bác sĩ có thể tư vấn người bệnh điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống phù hợp. Xét nghiệm cholesterol định kỳ là một phương pháp đơn giản nhưng cực kỳ hiệu quả trong việc phòng ngừa và điều trị các bệnh tim mạch, giúp duy trì sức khỏe lâu dài.