Mệt mỏi: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Thuật ngữ “mệt mỏi” có thể được sử dụng để mô tả khó khăn hoặc không có khả năng bắt đầu hoạt động (cảm giác yếu ớt chủ quan), giảm khả năng duy trì hoạt động (dễ mệt mỏi); hoặc khó tập trung, trí nhớ và ổn định cảm xúc (mệt mỏi về tinh thần).

Những dấu hiệu và triệu chứng của mệt mỏi

Mệt mỏi là trạng thái mất cân bằng sinh lý tạm thời của cơ thể, nó được coi như hiện tượng bắt đầu có những rối loạn các phản ứng sinh lý, sinh hoá của cơ thể trong lao động song nếu được nghỉ ngơi sẽ trở lại bình thường không để lại di chứng gì. Trạng thái mệt mỏi được biểu hiện bằng dấu hiệu khó chịu, uể oải, chức năng sinh lý mất cân bằng, năng suất lao động giảm dễ xảy ra tai nạn lao động.

Mệt mỏi các cơ quan riêng biệt do những biến đổi cục bộ ở bộ não không có ý nghĩa toàn thân như nhìn lâu mỏi mắt, vận cơ tĩnh đơn điệu, viết nhiều mỏi tay... Trạng thái mệt mỏi này dễ cải thiện khi ta thay đổi vận động sang bộ phận khác.

Mệt mỏi toàn thân thường gặp trong lao động thể lực nặng mà cơ thể phải huy động khối lượng cơ hoạt động nhiều. Ví dụ: Mang, vác, chạy, nhảy...

Mệt mỏi não lực: Là hiện tượng giảm khả năng hoạt động của tín hiệu thứ hai làm cho khả năng tư duy bị suy giảm. Các triệu chứng thông thường là nhức đầu, chóng mặt, mất ngủ, trương lực cơ giảm, suy nhược mạch, suy nhược thần kinh thực vật...

Mệt mỏi tâm sinh lý, tinh thần: Thường gặp ở những lao động kỹ thuật phức tạp đòi hỏi sự căng thẳng về tâm lý khách quan, trách nhiệm. Ví dụ: Lái xe, đánh máy chữ, trực tổng đài…

Mệt mỏi cấp tính được định nghĩa là kéo dài một tháng hoặc ít hơn, mệt mỏi bán cấp kéo dài từ một đến sáu tháng và mệt mỏi mãn tính kéo dài hơn sáu tháng. Bệnh nhân có thể có trạng thái mệt mỏi mãn tính mà không đáp ứng các tiêu chuẩn của hội chứng mệt mỏi mãn tính (CFS).

Tác động của mệt mỏi đối với sức khỏe

Tình trạng căng thẳng mệt mỏi ở một mức độ nhất định có thể tạo nên động lực thúc đẩy chúng ta nỗ lực, phấn đấu. Lúc đó, bạn sẽ huy động tối đa mọi sức mạnh và nguồn lực để vượt qua thử thách và tiếp tục hoàn thiện bản thân. Thế nhưng, nếu vượt quá ngưỡng cần thiết, vấn đề này có thể gây ra hàng loạt nguy hại cả về mặt thể chất lẫn tinh thần, thậm chí dẫn đến hành động tự sát.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Giảm cân mãn tính.

Sốt mãn tính hoặc ra mồ hôi trộm về đêm.

Bệnh hạch bạch huyết toàn thể.

Đau cơ hoặc đau.

Các triệu chứng không phải mệt mỏi nghiêm trọng (ví dụ như ho ra máu, nôn máu, khó thở nặng, cổ trướng, lẫn, ý tưởng tự sát).

Sự tham gia của nhiều hơn 1 hệ thống cơ quan (ví dụ, phát ban kèm viêm khớp).

Đau đầu mới xuất hiện hoặc các loại đau đầu khác hoặc mất thị lực, đặc biệt là đau cơ, ở người lớn tuổi lớn hơn.

Nếu có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp bạn mau chóng hồi phục sức khỏe.

Có nhiều nguyên nhân gây ra mệt mỏi. Phổ biến nhất là do không ngủ đủ hoặc ngủ không ngon giấc. Một số bệnh như huyết áp cao, tiểu đường, thiếu máu hoặc rối loạn cảm xúc như trầm cảm, căng thẳng, lo âu cũng dẫn đến mệt mỏi. Mệt mỏi cũng có thể bắt nguồn từ cách sống, như làm việc quá ít hay quá nhiều, không tập thể dục, béo phì.