Rối loạn nhân cách loại phân liệt: Triệu chứng và cách điều trị

Rối loạn nhân cách loại phân liệt là gì?

Rối loạn nhân cách loại phân liệt là một tình trạng tâm thần được biểu hiện bằng cảm giác khó chịu dữ dội với các mối quan hệ thân thiết và tương tác trong xã hội. Nếu bạn mắc rối loạn này, bạn có thể có những quan điểm lệch lạc, mê tín và những hành vi bất thường. Từ đó sẽ gây cản trở các mối quan hệ của bạn trong cuộc sống.

Rối loạn nhân cách loại phân liệt là một trong những bệnh thuộc nhóm rối loạn nhân cách nhóm A (Cluster A). Nhóm này liên quan đến suy nghĩ hoặc hành vi bất thường, có phần lập dị. Những người mắc chứng rối loạn nhân cách phân liệt thường có hành vi bất thường, lời nói kỳ quặc và có niềm tin vào những điều ma thuật. Nếu bạn mắc bệnh, bạn sẽ không thể nhận ra được những hành vi của mình là bất thường hoặc có vấn đề.

Rối loạn nhân cách loại phân liệt tương đối hiếm, ước tính có khoảng 3 đến 5 phần trăm số người Hoa Kỳ mắc bệnh này. Một số người mắc rối loạn nhân cách loại phân liệt sẽ phát triển thành bệnh tâm thần phân liệt.

Những dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn nhân cách loại phân liệt

Nếu bạn mắc rối loạn nhân cách loại phân liệt, bạn sẽ thường xuyên trải qua cảm giác khó chịu và đau khổ tột cùng trong các tình huống xã hội. Bạn có thể gặp rất nhiều khó khăn trong việc hình thành và duy trì các mối quan hệ thân thiết, một phần do cách hiểu sai lệch về các tương tác xã hội cũng như các hành vi xã hội kỳ quặc.

Các dấu hiệu của rối loạn nhân cách loại phân liệt gồm:

• Có tình trạng lo âu xã hội mạnh mẽ và các mối quan hệ xã hội kém.
• Rất khó chịu với sự tiếp xúc thân mật.
• Không có bạn bè thân thiết ngoại trừ người thân thế hệ 1 (gồm cha mẹ, anh chị em ruột).
• Có những hành vi và phong cách đặc biệt.
• Có những suy nghĩ và lời nói kỳ quặc, như sử dụng các cụm từ cụ thể hoặc quá mức trừu tượng hoặc sử dụng từ ngữ theo những cách khác thường.
• Có những nhận thức khác thường như nhầm lẫn tiếng ồn với giọng nói.
• Có niềm tin vào phép thuật, chẳng hạn như nghĩ rằng mình có sức mạnh đặc biệt.
• Giải thích không chính xác các tình huống hoặc sự kiện thông thường là có ý nghĩa đặc biệt.
• Hoang tưởng và nghi ngờ ý định của người khác.
• Gặp khó khăn trong việc phản ứng phù hợp với các tín hiệu như duy trì giao tiếp bằng mắt.
• Thiếu động lực và đạt kết quả thấp trong học tập và công việc.
• Thường xuyên biểu lộ cảm xúc không phù hợp hoặc thiếu hụt cảm xúc.

Những người mắc rối loạn nhân cách loại phân liệt thường không nhận thức về suy nghĩ và hành vi của họ tác động đến người xung quanh như thế nào.

Biến chứng có thể gặp khi mắc rối loạn nhân cách loại phân liệt

Những người mắc rối loạn nhân cách loại phân liệt dễ bị lo âu và trầm cảm hơn. Họ cũng có các kỹ năng xã hội kém và thiếu các mối quan hệ xã hội. Nếu không được điều trị, những người mắc rối loạn nhân cách này có thể trở nên khó chịu hơn trong các tình huống xã hội, điều này dẫn đến sự cô lập cho người bệnh. Họ cũng có nguy cơ cao gặp phải các vấn đề liên quan đến lạm dụng chất kích thích.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi bạn có bất kỳ dấu hiệu và triệu chứng nêu trên, hãy tìm đến bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc nhà tâm lý học để được chẩn đoán chính xác.

Nguyên nhân dẫn đến rối loạn nhân cách loại phân liệt

Rối loạn nhân cách loại phân liệt hiện nay vẫn chưa được hiểu rõ. Các nhà nghiên cứu vẫn đang cố gắng tìm ra nguyên nhân chính xác gây ra bệnh. Gen của bạn có thể đóng một vai trò trong việc xuất hiện rối loạn này. Các nhà nghiên cứu nhận thấy những người có người thân mắc tâm thần phân liệt sẽ dễ xuất hiện tình trạng rối loạn nhân cách và thường bắt đầu ở tuổi trưởng thành sớm.

Nghiên cứu năm 2021 được đăng trên Thư viện Y khoa Quốc gia Hoa Kỳ (NCBI) cho thấy sự bất thường trong chức năng của não bộ, đặc biệt ở các vùng liên quan đến nhận thức và xử lý cảm xúc, có thể góp phần vào sự phát triển của rối loạn nhân cách loại phân liệt. Sự mất cân bằng trong các chất dẫn truyền thần kinh như dopamine cũng được cho là có liên quan đến các triệu chứng của bệnh.