Sán não là gì? Bệnh nguy hiểm ra sao?

Sán não là gì?

Sán não là bệnh nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương gây ra bởi ấu trùng sán dây lợn Taenia solium. Ấu trùng sán dây lợn khi vào cơ thể có thể ký sinh ở nhiều nơi khác nhau như cơ, não, gan và mắt. Khi ký sinh ở não, chúng sẽ gây bệnh sán não. Sán não được cho là nguyên nhân chính gây ra các cơn động kinh khởi phát ở người trưởng thành ở hầu hết các quốc gia có thu nhập thấp.

Bệnh ảnh hưởng đến khoảng 50 triệu người trên toàn thế giới, tỷ lệ mắc bệnh cao nhất được tìm thấy ở châu Mỹ Latinh, châu Á, châu Phi. Theo một báo cáo năm 2017, bệnh sán não là nguyên nhân chính gây ra tình trạng động kinh và co giật trên toàn cầu.

Những dấu hiệu và triệu chứng của sán não

Biểu hiện của bệnh sán não phụ thuộc vào vị trí, mức độ tổn thương và phản ứng miễn dịch của bạn. Bạn có thể mắc bệnh mà không biểu hiện triệu chứng hoặc có thể sau khi nhiễm ấu trùng vài tháng đến vài năm mới bắt đầu xuất hiện triệu chứng.

Các triệu chứng và dấu hiệu thường gặp của bệnh sán não:

• Động kinh;
• Đau đầu mạn tính;
• Buồn nôn, nôn;
• Lú lẫn;
• Cứng cổ.

Động kinh là triệu chứng phổ biến và có thể là biểu hiện duy nhất của bệnh, xuất hiện ở 50 đến 70 phần trăm người mắc bệnh sán não.

Một số triệu chứng khác có thể gặp:

• Các vấn đề về thần kinh như liệt nửa người, khó nói, suy giảm nhận thức, rối loạn dáng đi, mất cảm giác nửa người.
• Giảm khả năng suy nghĩ và ghi nhớ.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh sán não

Bệnh sán não có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như đột quỵ và tử vong. Nghiên cứu cho thấy khoảng 4 đến 12 phần trăm số người mắc bệnh sẽ diễn tiến đến đột quỵ.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Bạn nên đi khám bác sĩ chuyên khoa thần kinh hoặc chuyên khoa nhiễm nếu có bất kỳ triệu chứng nào của bệnh sán não để được chẩn đoán và điều trị sớm.

Nguyên nhân dẫn đến sán não

Bệnh sán não xảy ra do nhiễm ấu trùng sán dây lợn Taenia solium. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, bạn có thể mắc bệnh sán não do ký sinh trùng Taenia solium xâm nhập vào cơ thể do bạn:

• Ăn thịt lợn chưa nấu chín từ con lợn có ấu trùng sán.
• Uống nước vệ sinh kém có chứa ký sinh trùng.
• Vệ sinh cá nhân kém, đặc biệt là những người làm công việc xử lý thực phẩm.

Có năm giai đoạn bệnh của sán não:

• Giai đoạn không nang: Lúc này, phôi của ký sinh trùng không thể thấy được trên CT-scan hay MRI. Tuy nhiên có thể thấy những vùng phù nhẹ. Trong vòng vài tháng, chúng sẽ tiến triển thành tổn thương khi phôi phát triển thành các nang đặc trưng cho bệnh.
• Giai đoạn nang dịch: Các nang có thành mờ, chứa dịch trong suốt và ký sinh trùng bên trong. Nếu các nang này còn nguyên vẹn thì sẽ không biểu hiện triệu chứng ở người bệnh.
• Giai đoạn nang keo: Thành của nang dày lên, chất dịch bên trong đục hơn và người bệnh sẽ có phản ứng viêm dữ dội. Điều này cho thấy tình trạng bệnh bắt đầu xấu đi. Ở giai đoạn này có thể thấy hình ảnh các tổn thương phù nề trên X-quang. Người bệnh thường bị co giật.
• Giai đoạn nang hạt: Ở giai đoạn này, tình trạng phù nề đã giảm bớt, nhưng co giật và động kinh vẫn có thể xảy ra. Động kinh thường xảy ra trong giai đoạn nang keo và nang hạt do các vùng viêm bao quanh ký sinh trùng sắp chết.
• Giai đoạn canxi hóa: Xảy ra sau khi ký sinh trùng chết. Động kinh vẫn có thể xảy ra do tình trạng viêm xảy ra bởi phản ứng của hệ thống miễn dịch với xác của ký sinh trùng.