Vẹo vách ngăn mũi: Nguyên nhân gây bệnh và cách phòng ngừa

Vẹo vách ngăn mũi là gì? 

Vẹo vách ngăn mũi là tình trạng vách ngăn giữa 2 lỗ mũi bị cong vẹo, lệch sang một bên khiến một bên khoang mũi nhỏ hơn bên còn lại, khiến người bệnh hít thở khó khăn.

Các loại vẹo vách ngăn mũi:

• Vẹo đơn thuần: Vách ngăn mũi vẹo qua một bên.
• Vẹo phức tạp: Vách ngăn mũi vừa vẹo sang trái vừa vẹo sang phải, gai hay mào vách ngăn tường gặp ở phần giáp của xương với sụn của vách ngăn.

Những dấu hiệu và triệu chứng của vẹo vách ngăn mũi

Trong nhiều trường hợp vẹo vách ngăn mũi thường không có triệu chứng và không cần điều trị, nhưng cũng có trường hợp vẹo vách ngăn đi kèm với triệu chứng như:

• Nghẹt mũi: Thường nghẹt một hoặc hai bên mũi làm cho người bệnh khó chịu kể cả khi không bị viêm mũi. Khi người bệnh cảm cúm hay dị ứng đường hô hấp trên, người bệnh thường nghẹt mũi trầm trọng hơn rất nhiều so với người bình thường.
• Chảy máu mũi: Vách ngăn mũi tuy mỏng nhưng lại tập trung rất nhiều mạch máu nhỏ và ở vị trí khá nông, nên khi vách ngăn vẹo sang một bên, bề mặt vách ngăn bị khô và dễ gây chảy máu.
• Đau vùng mặt: Vẹo vách ngăn ở mức nặng thường gây tắc nghẽn một bên mũi do đó dễ dẫn đến cảm giác tức, nặng, đau ở nửa bên mặt cùng bên với bên mũi bị nghẹt.
• Thở nặng: Do một bên ống mũi bị cản trở nên khi không khí đi ngang qua sẽ gây ồn ào, nhất là khi ngủ. Cảm giác khó chịu khi một bên mũi bị nghẹt nên người bệnh thường có xu hướng nằm nghiêng ngủ để dễ thở hơn.
• Đau nửa đầu, đau hốc mắt: Thường đau một hoặc cả 2 bên. Đau đầu thường âm ỉ và dai dẳng, đau tăng lên khi trời nắng gắt hoặc khi quá lạnh. Đau đầu cũng xảy ra ở phụ nữ khi tới kỳ kinh nguyệt, làm người bệnh trở nên cáu gắt và bực bội.
• Tắc nghẽn luân phiên: Hai bên mũi luân phiên tắc nghẽn do ứ máu, khi mũi bên này tắc thì mũi bên kia thông. 

Tác động của vẹo vách ngăn mũi đối với sức khỏe 

Vẹo vách ngăn mũi thường không ảnh hưởng đến sức khỏe, không cần điều trị, nhưng nếu vẹo nặng sẽ dẫn đến nhiều biến chứng trên đường hô hấp trên, ảnh hưởng nhiều đến chất lượng cuộc sống.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh vẹo vách ngăn mũi

Biến chứng của vẹo vách ngăn mũi thường là viêm đường hô hấp như viêm xoang và viêm mũi mạn tính.

Trường hợp nặng có thể gây khô miệng do phải thở bằng miệng do nghẹt mũi kéo dài, cảm giác tắc nghẽn, nặng nề trong khoang mũi, rối loạn giấc ngủ như hội chứng ngưng thở khi ngủ và ngủ ngáy, nhiễm trùng mũi tái phát và chảy máu cam.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nghẹt mũi một bên hoặc hai bên kéo dài và không cho đáp ứng khi điều trị.

Thường hay chảy máu cam.

Nhiễm trùng mũi xoang dai dẳng hoặc tái phát.

Tắc mũi gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống.

Nguyên nhân dẫn đến vẹo vách ngăn mũi

Vẹo do bẩm sinh

Việc vẹo vách ngăn đã xảy ra trong quá trình phát triển bào thai và dễ nhận ra ngay khi trẻ được sinh ra.

Gặp chấn thương ở vùng mũi

Việc chấn thương vào vùng mũi có thể làm cho vách ngăn mũi vẹo sang một bên.

Quá trình lão hóa

Lão hóa làm thay đổi cấu trúc mũi và vách ngăn bị vẹo qua một bên theo thời gian.

Viêm nhiễm mũi

Viêm xoang, viêm mũi mạn tính, viêm mũi dị ứng thường khiến người bệnh khó chịu và thường hay quẹt mũi, động tác này thực hiện nhiều lần dẫn đến mũi bị thay đổi cấu trúc và vách ngăn lệch sang một bên.

Những ai có nguy cơ mắc phải vẹo vách ngăn mũi?

Trẻ sơ sinh do quá trình sinh tự nhiên bị va chạm vào khung chậu của người mẹ.

Các vận động viên bóng chày, cầu thủ bóng đá, bóng rổ.

Các tài xế lái xe.

Người có bệnh lý đường hô hấp trên như viêm mũi mạn tính, viêm mũi dị ứng.

Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải vẹo vách ngăn mũi

Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc vẹo vách ngăn mũi, bao gồm:

• Chơi các môn thể thao vận động mạnh và hay va chạm như bóng chày, bóng đá,...
• Không thắt dây an toàn khi đi ô tô.
• Không đội mũ bảo hiểm khi đi xe máy.

Phương pháp xét nghiệm và chẩn đoán vẹo vách ngăn mũi

Vẹo vách ngăn mũi thường được chẩn đoán dựa trên lầm sàng, tiền sử bệnh và triệu chứng. Nếu trường hợp nặng, cần chỉ định chẩn đoán hình ảnh:

• Nội soi tai – mũi – họng để theo dõi toàn bộ vách ngăn mũi.
• Chụp X-quang mặt: Hình ảnh sẽ phản ánh tình trạng vẹo vách ngăn phần xương.
• Chụp CT mũi xoang: Thể hiện chi tiết bên trong khoang mũi, kể cả phần hẹp nhất và sâu nhất, ngoài ra còn thấy được các biến chứng viêm xoang do vẹp vách ngăn mũi gây ra.

Phương pháp điều trị vẹo vách ngăn mũi hiệu quả

Vẹo vách ngăn mũi thường phải điều trị nội khoa. Việc điều trị với thuốc chỉ để ngăn các triệu chứng do vẹo vách ngăn gây ra như giảm nghẹt mũi, giảm phù nề mũi (thuốc kháng histamine, thuốc chống sung huyết mũi, corticoid,...). 

Do vẹo vách ngăn mũi là sự biến đổi cấu trúc mũi thực thể, nên việc điều trị nội khoa sẽ không giải quyết được dứt điểm. Đối với trường hợp vẹo nặng và việc điều trị bằng thuốc thất bại, cân nhắc chỉ định phẫu thuật chỉnh hình vách ngăn.

Những thói quen sinh hoạt có thể giúp bạn hạn chế diễn tiến của vẹo vách ngăn mũi

Chế độ sinh hoạt

• Tránh các hoạt động vận động mạnh, mang vác nặng. 
• Không cúi đầu trong 2 tháng đầu tiên sau khi phẫu thuật.
• Không quẹt mũi, xì mũi, dùng tay ngoáy mũi.
• Vệ sinh mũi sạch sẽ bằng nước muối sinh lý.

Chế độ dinh dưỡng

• Tránh các loại thức ăn có tính dị ứng cao.
• Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học, nhiều rau xanh.

Phương pháp phòng ngừa vẹo vách ngăn mũi hiệu quả

Để phòng ngừa bệnh hiệu quả, bạn có thể tham khảo một số gợi ý dưới đây:

• Hạn chế chấn thương mũi: Đội mũ bảo hiểm khi tham giao giao thông hoặc mặt nạ bảo hiểm khi chơi các môn thể thao vận động mạnh như bóng chày, đeo dây an toàn khi đi ô tô.
• Hạn chế chấn thương trong giai đoạn sinh nở: Khi sinh tự nhiên, vùng mặt của thai nhi có thể va chạm với khung chậu của người mẹ gây hẹp vách ngăn mũi.