Viêm ruột mạn tính là gì? Những vấn đề cần biết về viêm ruột mạn tính

Viêm ruột mạn tính là gì?

Viêm ruột mạn tính (Inflammatory bowel disease - IBD) là nhóm các bệnh viêm ruột mạn tính vô căn gồm hai bệnh chính đó là bệnh Crohn (Crohn’s disease-CD) và Viêm loét đại tràng (Ulcerative Colitis - UC) được phân biệt bởi vị trí và độ sâu của chúng trong thành ruột. Bệnh viêm ruột mạn tính được đặc trưng bởi các đợt viêm đường tiêu hóa lặp đi lặp lại do phản ứng miễn dịch bất thường với hệ vi sinh đường ruột.

Bệnh Crohn có thể ảnh hưởng đến bất kỳ phần nào của đường tiêu hóa từ miệng đến hậu môn và thường ảnh hưởng nhất đến đoạn cuối hồi tràng và đại tràng. Các vùng bị tổn thương xuất hiện thành từng mảng nằm cạnh vùng mô khỏe mạnh. Tình trạng viêm có thể xuyên qua nhiều lớp thành của đường tiêu hóa.

Viêm loét đại tràng liên quan đến tình trạng viêm lan tỏa ở niêm mạc đại tràng. Viêm loét đại tràng thường ảnh hưởng đến trực tràng, đại tràng sigma hoặc toàn bộ đại tràng đến manh tràng. Các vùng bị tổn thương thường liên tục và thường bắt đầu từ trực tràng sau đó lan rộng hơn ở đại tràng. Tình trạng viêm chỉ xuất hiện ở lớp trong cùng của niêm mạc đại tràng.

Ngoài đường tiêu hóa, cả bệnh Crohn và viêm loét đại tràng đều có nhiều biểu hiện ngoài đường ruột. Mặc dù ở hầu hết bệnh nhân, các rối loạn có thể được phân biệt, nhưng ở ít nhất 10% bệnh nhân có các đặc điểm giống nhau đến mức ban đầu không thể phân biệt được hai rối loạn này. Cả hai bệnh đều được phân loại theo mức độ (nhẹ, trung bình hoặc nặng) và vị trí. Cả hai rối loạn đều có khuynh hướng di truyền, đều không thể chữa khỏi và cả hai đều làm tăng nguy cơ ung thư đại trực tràng.

Những triệu chứng của viêm ruột mạn tính

Viêm ruột mạn tính gây ra một loạt vấn đề ở đại tràng và trực tràng theo từng đợt, nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể. Các dấu hiệu đầu tiên của viêm ruột mạn tính có thể xuất hiện sau khi tiếp xúc với chất gây kích ứng đường ruột như thuốc (ví dụ: Aspirin, ibuprofen và kháng sinh) hoặc nhiễm trùng đường tiêu hóa. Ngay cả khi sự kích ứng hoặc nhiễm trùng biến mất nhưng hệ thống miễn dịch vẫn tiếp tục phản ứng và gây nên các triệu chứng tiêu hóa kéo dài. Các triệu chứng phổ biến của viêm ruột mạn tính bao gồm:

• Đau bụng quặn cơn.
• Tiêu chảy kéo dài và đôi khi có lẫn máu.
• Chảy máu trực tràng.
• Giảm cảm giác thèm ăn.
• Sụt cân.
• Sốt.
• Thiếu máu.
• Suy dinh dưỡng và chậm tăng trưởng ở trẻ em.
• Lo lắng và trầm cảm.

Nếu tình trạng viêm không được kiểm soát tốt bệnh sẽ diễn tiến theo nặng theo thời gian và có thể làm hỏng ruột:

• Áp xe: Các túi nhiễm trùng có thể dẫn đến rách thành ruột.
• Chít hẹp: Khu vực thu hẹp trong ruột.
• Đường rò: Lỗ rò xảy ra khi tình trạng viêm và áp lực bên trong ruột phá vỡ mô và có thể khiến dịch bên trong lòng ruột rò rỉ vào bàng quang, niệu đạo hoặc âm đạo.
• Ung thư đại - trực tràng: Tình trạng viêm lâu dài ở trực tràng làm tăng nguy cơ ung thư trực tràng.

Ở một số người mắc bệnh viêm ruột mạn tính, tình trạng viêm có thể ảnh hưởng đến các vùng cơ thể bên ngoài ruột chứ không hẳn chỉ biểu hiện tại ruột:

• Mắt: Mắt có thể đỏ và viêm do viêm thượng củng mạc hoặc viêm màng bồ đào. Các chuyên gia ước tính rằng có khoảng 10% đến 43% số người mắc viêm ruột mạn tính có các vấn đề về mắt.
• Miệng: Viêm, lở và loét miệng.
• Gan: Gan nhiễm mỡ.
• Đường mật: Sỏi mật và viêm đường mật.
• Thận: Sỏi thận, thận ứ nước, rò và nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Da: Ban đỏ nút, viêm da mủ hoại thư (một tình trạng hiếm gặp gây loét da nghiêm trọng ở chân).
• Khớp và cột sống: Viêm khớp ở các chi và khớp cột sống.
• Tuần hoàn máu: Viêm mạch máu.

Tác động của viêm ruột mạn tính đối với sức khỏe

Bệnh Crohn thường ảnh hưởng đến phần dưới của ruột non, nơi nó nối với ruột già, khu vực được gọi là hồi cuối. Viêm loét đại tràng liên quan đến đại tràng và trực tràng.

Biến chứng có thể gặp viêm ruột mạn tính

Các biến chứng có thể gặp tại ruột bao gồm: Rò, thủng ruột, áp xe, ung thư đại - trực tràng, tắc ruột, chảy máu ổ bụng,... Ngoài ra các biến chứng ngoài ruột có thể gặp bao gồm: Thiếu máu, loãng xương, viêm các khớp, huyết khối tĩnh mạch,...

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi có bất kỳ triệu chứng nào liệt kê bên trên bạn nên đến gặp bác sĩ ngay để được tư vấn và chẩn đoán chính xác. Mặc dù bệnh viêm ruột thường không gây tử vong, nhưng đây là một căn bệnh nghiêm trọng, trong một số trường hợp, có thể gây ra các biến chứng đe dọa tính mạng.

Nguyên nhân gây viêm ruột mạn tính

Cho đến nay, nguyên nhân của viêm ruột mạn tính vẫn còn là một bí ẩn. Có nhiều nguyên nhân được cho là có liên quan nhưng không có một nguyên nhân nào phổ biến ở tất cả các bệnh nhân.

Miễn dịch

Nguyên nhân chính xác của viêm ruột mãn tính vẫn chưa được biết nhưng các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng viêm ruột mạn tính là kết quả của hệ thống miễn dịch suy yếu. Điều này có nghĩa là hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công các mô khỏe mạnh của chính mình. Cụ thể là hệ thống miễn dịch phản ứng không chính xác với các tác nhân môi trường (chẳng hạn như virus hoặc vi khuẩn, thuốc, thức ăn,…) gây viêm đường tiêu hóa.

Di truyền

Theo các nghiên cứu có khoảng từ 5% đến 20% những người mắc bệnh viêm ruột mạn tính có người thân thế hệ thứ nhất (chẳng hạn như cha mẹ, con cái hoặc anh chị em ruột) mắc bệnh này.

Các yếu tố khác

Các nhà nghiên cứu hiện vẫn đang nỗ lực tìm hiểu thêm về cơ chế đằng sau tình trạng này và tác động của các yếu tố di truyền, môi trường, truyền nhiễm, miễn dịch và các yếu tố khác bao gồm cả sự cân bằng của vi khuẩn trong ruột đến bệnh viêm ruột mạn tính.