Các loại bệnh lý tuyến giáp thường gặp bạn cần biết!

Bệnh lý tuyến giáp để lại ảnh hưởng đến khả năng sản xuất các hormone cần thiết cho các bộ phận trong cơ thể. Mặc khác, nó còn liên quan đến yếu tố di truyền nên nó có thể tồn tại lâu dài về sau. Vì vậy, trong bài viết dưới đây, chúng tôi sẽ gửi đến bạn thông tin về các loại bệnh lý tuyến giáp thường gặp để có thể phát hiện sớm và có biện pháp điều trị hợp lý.

Bệnh lý tuyến giáp là gì?

Tuyến giáp là một cơ quan nhỏ nằm ở phía trước cổ. Nó có hình dạng giống như một con bướm, nhỏ hơn ở giữa với hai cánh rộng bao quanh một bên cổ họng của bạn. 

Tuyến giáp kiểm soát quá trình trao đổi chất của bạn bằng một số hormone cụ thể: T4 (thyroxine, chứa bốn nguyên tử iodide) và T3 (triiodothyronine, chứa ba nguyên tử iodide). Hai hormone này được tạo ra bởi tuyến giáp điều khiển các quá trình trong cơ thể như: Tốc độ trao đổi chất, tim mạch, năng lượng, tâm trạng, khả năng sinh sản. Khi tuyến giáp của bạn hoạt động bình thường, nó sẽ duy trì lượng hormone phù hợp để giữ cho quá trình trao đổi chất của bạn hoạt động ở mức phù hợp.

Tuyến yên nằm ở trung tâm hộp sọ, bên dưới não, tuyến yên theo dõi và kiểm soát lượng hormone tuyến giáp trong máu của bạn. Khi tuyến yên cảm nhận được sự thiếu hụt hormone tuyến giáp hoặc nồng độ hormone tuyến giáp cao trong cơ thể bạn, nó sẽ điều chỉnh lượng hormone của chính nó. Hormone TSH ở tuyến yên sẽ gửi tín hiệu đến tuyến giáp và nó sẽ cho tuyến giáp biết cần phải làm gì để cơ thể trở lại bình thường.

Bệnh tuyến giáp là một thuật ngữ chung để chỉ tình trạng bệnh lý khiến tuyến giáp của bạn không sản xuất đủ hay quá nhiều lượng hormone mà cơ thể cần. Hiểu được về các bệnh lý tuyến giáp sẽ giúp bạn có thể phát hiện và điều trị sớm.

Các loại bệnh lý tuyến giáp thường gặp

Một số loại bệnh lý tuyến giáp thường gặp có thể kể đến là:

Bệnh suy giáp (Hypothyroidism)

Khi tuyến giáp hoạt động kém hiệu quả, không tiết đủ hormone thyroxine sẽ gây nên bệnh suy giáp. Khi cơ thể không nhận đủ hormone, một vài triệu chứng có thể xuất hiện trong cơ thể bạn như:

• Tăng cân không lý do hoặc khó giảm cân;
• Mệt mỏi và yếu đuối;
• Lạnh, đặc biệt là tay và chân;
• Da khô và nứt nẻ;
• Tăng cảm giác buồn chán và căng thẳng;
• Cảm giác uể oải và chậm chạp;
• Rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ;
• Tăng cholesterol máu;
• Sưng mắt và mặt, có thể dẫn đến bệnh Basedow (đặc điểm của Hashimoto).

Một số nguyên nhân dẫn đến suy giáp như:

• Viêm tuyến giáp Hashimoto: Đây là tình trạng tự miễn dịch phổ biến nhất gây ra suy giáp. Trong bệnh Hashimoto, hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công và phá hủy các tế bào tuyến giáp.
• Phẫu thuật tuyến giáp: Phẫu thuật tuyến giáp có thể được thực hiện để loại bỏ khối u tuyến giáp, bướu cổ hoặc các vấn đề tuyến giáp khác.
• Chiếu xạ: Chiếu xạ ở cổ hoặc ngực có thể làm tổn thương tuyến giáp và dẫn đến suy giáp.
• Thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như lithium và amiodarone, có thể làm giảm sản xuất hormone tuyến giáp.
• Thiếu iốt: Iốt là một chất dinh dưỡng cần thiết cho sự sản xuất hormone tuyến giáp.

Chẩn đoán suy giáp thường được thực hiện bằng xét nghiệm máu để đo nồng độ hormone tuyến giáp. Nếu nồng độ hormone tuyến giáp thấp, bác sĩ có thể đề nghị điều trị bằng thuốc thay thế hormone tuyến giáp. Thuốc thay thế hormone tuyến giáp giúp bổ sung hormone tuyến giáp mà cơ thể không tự sản xuất đủ. 

Dựa vào tình trạng bệnh lý mà bác sĩ sẽ có những phương án điều trị khác nhau. Điều trị suy giáp hiệu quả trong việc cải thiện các triệu chứng bệnh. Nếu không được điều trị kịp thời sẽ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như: Suy tim, đột quỵ, ung thư tuyến giáp.

Bệnh cường giáp (Hyperthyroidism)

Bệnh cường giáp là khi tuyến giáp tạo ra quá nhiều hormone triiodothyronine và thyroxine. Bệnh cường giáp phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới. Những nguyên nhân gây nên bệnh cường giáp có thể là:

• Bệnh Graves: Bệnh Graves là một bệnh tự miễn dịch, trong đó hệ thống miễn dịch của cơ thể tấn công tuyến giáp và khiến nó sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp.
• U tuyến giáp lành tính (adenoma): U tuyến giáp lành tính có thể dẫn đến sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp.
• U tuyến giáp ác tính (ung thư tuyến giáp): Một số loại ung thư tuyến giáp làm sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp.
• Chiếu xạ ở cổ hoặc ngực: Có thể làm tổn thương tuyến giáp và dẫn đến cường giáp.
• Thuốc: Một số loại thuốc, chẳng hạn như lithium và amiodarone, có thể làm tăng sản xuất hormone tuyến giáp.

Các triệu chứng của cường giáp có thể khác nhau tùy theo mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Một số biểu hiện điển hình như:

• Giảm cân không lý do;
• Tăng nhịp tim và nhịp tim không đều;
• Lo lắng, căng thẳng, kích động;
• Mệt mỏi, yếu đuối;
• Tăng tiêu hao năng lượng;
• Chảy nhiều mồ hôi;
• Tăng cảm giác nóng;
• Giảm trọng lượng cơ bắp;
• Buồn nôn và nôn mửa.

Chẩn đoán cường giáp thường được thực hiện bằng xét nghiệm máu để đo nồng độ hormone tuyến giáp. Nếu nồng độ hormone tuyến giáp cao, bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm hình ảnh, chẳng hạn như siêu âm tuyến giáp, để xác định nguyên nhân của cường giáp.

Điều trị cường giáp phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Có thể điều trị bằng các phương pháp như:

• Thuốc chống giáp: Thuốc chống giáp giúp làm giảm sản xuất hormone tuyến giáp.
• Iod phóng xạ: Iod phóng xạ được sử dụng để phá hủy các tế bào tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone tuyến giáp.
• Phẫu thuật tuyến giáp: Phẫu thuật tuyến giáp được sử dụng để loại bỏ toàn bộ hoặc một phần tuyến giáp.

Nếu không điều trị bệnh cường giáp kịp thời sẽ gây ra các biến chứng như: Suy tim, đột quỵ, tâm thần phân liệt, ung thư tuyến giáp.

U tuyến giáp

U tuyến giáp có thể được phân loại thành hai loại chính:

• U tuyến giáp lành tính: Đây là loại u phổ biến nhất, chiếm khoảng 95% các trường hợp u tuyến giáp và thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nguy hiểm nào.
• U tuyến giáp ác tính: Đây là loại u hiếm gặp, chiếm khoảng 5% các trường hợp u tuyến giáp.

Nguyên nhân gây u tuyến giáp vẫn chưa được biết rõ, nhưng có thể liên quan đến một số yếu tố, bao gồm:

• Thiếu iốt: Iốt là một chất dinh dưỡng cần thiết cho sự sản xuất hormone tuyến giáp. Cần cung cấp đủ iốt để ngăn ngừa bệnh lý về tuyến giáp.
• Yếu tố di truyền: Một số loại u tuyến giáp, chẳng hạn như u tuyến giáp lành tính dạng nhú, có thể di truyền trong gia đình.
• Chiếu xạ: Chiếu xạ ở cổ hoặc ngực có thể làm tăng nguy cơ mắc u tuyến giáp.
• Tuổi tác: U tuyến giáp thường gặp hơn ở người lớn tuổi.

Triệu chứng của u tuyến giáp có thể khác nhau tùy thuộc vào loại u và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Các trường hợp u tuyến giáp lành tính thường không có triệu chứng, còn u tuyến giáp ác tính có các biểu hiện điển hình như:

• Đau cổ;
• Khó nuốt;
• Giọng khàn;
• Sụt cân;
• Nổi hạch ở cổ.

Chẩn đoán u tuyến giáp thường được thực hiện bằng xét nghiệm máu để đo nồng độ hormone tuyến giáp. Nếu nồng độ hormone tuyến giáp bình thường, bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm hình ảnh để xác định kích thước và vị trí khối u.

Điều trị u tuyến giáp phụ thuộc vào loại u và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Tuy nhiên, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi định kỳ để đảm bảo rằng khối u không phát triển hoặc trở nên ác tính. Đối với khối u ác tính cần phẫu thuật để loại bỏ. Sau phẫu thuật, bệnh nhân có thể cần được điều trị bằng iốt phóng xạ hoặc thuốc chống ung thư.

U tuyến giáp nếu không được phát hiện và có phương án điều trị thích hợp sẽ gây ra các biến chứng nguy hiểm. Trong một số trường hợp, u tuyến giáp lành tính có thể phát triển lớn và gây chèn ép các cơ quan xung quanh, chẳng hạn như khí quản hoặc thực quản. Với u tuyến giáp ác tính, các tế bào ung thư có thể lan sang các cơ quan khác trong cơ thể, chẳng hạn như gan, phổi hoặc xương và có thể dẫn đến tử vong.

Ung thư tuyến giáp

Ung thư tuyến giáp có thể được phân loại thành hai loại chính:

• Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa: Đây là loại ung thư phổ biến nhất, chiếm khoảng 90% các trường hợp ung thư tuyến giáp. Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa phát triển từ các tế bào tuyến giáp bình thường.
• Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa: Đây là loại ung thư hiếm gặp, chiếm khoảng 10% các trường hợp ung thư tuyến giáp. Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa phát triển từ các tế bào tuyến giáp đã bị biến đổi nhiều.

Nguyên nhân chính xác gây ung thư tuyến giáp vẫn chưa được biết rõ, nhưng có thể liên quan đến một số yếu tố, bao gồm: Thiếu iốt, yếu tố di truyền, chiếu xạ hay tuổi tác.

Các triệu chứng của ung thư tuyến giáp có thể khác nhau tùy thuộc vào loại u và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa thường không gây ra bất kỳ triệu chứng nào ở giai đoạn đầu. Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa có thể gây ra các triệu chứng như: Đau cổ, khó nuốt, khàn giọng, nổi hạch ở cổ.

Chẩn đoán ung thư tuyến giáp thường được thực hiện bằng xét nghiệm máu để đo nồng độ hormone tuyến giáp. Nếu nồng độ hormone tuyến giáp bình thường, bác sĩ có thể đề nghị các xét nghiệm hình ảnh để xác định kích thước và vị trí khối u.

Điều trị ung thư tuyến giáp phụ thuộc vào loại u và mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Ung thư tuyến giáp thể biệt hóa có thể được điều trị bằng phẫu thuật, iốt phóng xạ hoặc thuốc chống ung thư. Ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa thường cần được điều trị bằng phẫu thuật và hóa trị. Nếu không được điều trị sớm, các tế bào ung thư tuyến giáp có thể lan sang các cơ quan khác trong cơ thể như gan, phổi hoặc xương.

Biện pháp phòng ngừa các loại bệnh lý tuyến giáp

Các loại bệnh lý tuyến giáp nói chung đều làm suy giảm sức khỏe của người bệnh. Chính vì vậy, dưới đây chúng tôi sẽ chia sẻ đến các bạn những biện pháp có thể phòng ngừa các loại bệnh này:

• Tuân theo chế độ ăn uống lành mạnh: Một chế độ ăn uống lành mạnh cung cấp đủ iốt, selen và các chất dinh dưỡng khác cần thiết cho sức khỏe tuyến giáp.
• Kiểm soát cân nặng: Thừa cân hoặc béo phì có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh lý tuyến giáp, chẳng hạn như cường giáp và suy giáp.
• Hạn chế tiếp xúc với bức xạ: Tiếp xúc với bức xạ có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư tuyến giáp.
• Tiêm phòng: Tiêm phòng Rubella có thể giúp ngăn ngừa bệnh Hashimoto, một dạng viêm tuyến giáp tự miễn.
• Tầm soát: Tầm soát các bệnh lý tuyến giáp có thể giúp phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý này.

Trên đây là chia sẻ về các loại bệnh lý tuyến giáp có thể mắc phải. Nếu bạn có những dấu hiệu của các loại bệnh lý tuyến giáp như trên thì nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để được kiểm tra và chẩn đoán chính xác. Bạn nên theo dõi định kỳ và điều chỉnh lối sống để đảm bảo rằng lượng hormone được duy trì ở mức ổn định trong cơ thể.

Xem thêm: Hiểu rõ về ung thư tuyến cận giáp: Triệu chứng và cách điều trị