Chỉ số triglyceride tăng do đâu? Có ảnh hưởng đến mỡ máu không?

Triglyceride tăng là dấu hiệu cảnh báo nhiều rối loạn chuyển hóa trong cơ thể. Việc kiểm soát chỉ số này có vai trò quan trọng trong phòng ngừa bệnh lý tim mạch và mỡ máu cao. Trong bài viết dưới đây, Nhà thuốc Long Châu sẽ giúp bạn hiểu rõ các yếu tố khiến triglyceride tăng và cách kiểm soát hiệu quả.

Các nguyên nhân phổ biến khiến triglyceride tăng

Có nhiều yếu tố tác động đến chỉ số triglyceride trong máu, trong đó lối sống và bệnh lý nền đóng vai trò then chốt. Dưới đây là những nguyên nhân điển hình khiến triglyceride tăng:

• Chế độ ăn uống nhiều đường, chất béo bão hòa và tinh bột tinh chế khiến triglyceride bị tích tụ trong máu.
• Uống nhiều rượu bia làm suy giảm chức năng gan, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa lipid.
• Lười vận động dẫn đến dư thừa năng lượng, khiến chất béo không được tiêu thụ và gia tăng trong máu.
• Béo phì, đặc biệt là mỡ bụng, liên quan trực tiếp đến rối loạn chuyển hóa mỡ.
• Một số bệnh nền như đái tháo đường type 2, suy giáp hoặc bệnh thận mạn tính làm rối loạn chuyển hóa chất béo.

Triglyceride tăng có thể gây mỡ máu cao như thế nào?

Tình trạng triglyceride tăng kéo dài có thể dẫn đến sự mất cân bằng trong nồng độ lipid máu và trở thành nguyên nhân chính gây mỡ máu cao. Cơ chế này diễn ra theo nhiều hướng sau:

• Khi triglyceride trong máu tăng, chúng có xu hướng lắng đọng vào thành mạch, gây ra xơ vữa và thu hẹp lòng mạch.
• Tỷ lệ HDL (cholesterol tốt) thường giảm, trong khi LDL (cholesterol xấu) tăng, tạo nên mất cân đối lipid máu.
• Lượng mỡ trong máu tăng cao cản trở quá trình lưu thông máu, làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim và đột quỵ.
• Người có triglyceride tăng dễ gặp biến chứng viêm tụy cấp, gây đau dữ dội vùng bụng và nguy hiểm đến tính mạng.
• Sự rối loạn lipid máu toàn phần gây ra gánh nặng chuyển hóa cho gan và các cơ quan khác trong cơ thể.

Đối tượng dễ bị triglyceride tăng cần chú ý

Không phải ai cũng có nguy cơ như nhau, nhưng một số nhóm người có tỷ lệ triglyceride tăng cao hơn đáng kể. 

Nếu bạn thuộc một trong những nhóm sau, cần chủ động theo dõi sức khỏe thường xuyên:

• Người thường xuyên ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh hoặc đồ chiên rán.
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch hoặc rối loạn lipid máu.
• Người bị béo phì, đặc biệt là béo bụng - dấu hiệu điển hình của rối loạn chuyển hóa.
  Phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang hoặc người bị kháng insulin.
• Người có lối sống thụ động, ít vận động, căng thẳng kéo dài hoặc ngủ không đủ giấc.

Vai trò của thuốc trong điều trị triglyceride tăng cao

Trong một số trường hợp, chỉ điều chỉnh lối sống là chưa đủ. Nếu triglyceride tăng quá mức, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị bằng thuốc. Tùy theo mức độ và nguyên nhân, một số loại thuốc có thể được sử dụng như:

• Nhóm fibrates giúp hạ triglyceride nhanh chóng, đặc biệt hiệu quả trong các trường hợp nặng.
• Thuốc chứa omega-3 liều cao có tác dụng hỗ trợ làm giảm nồng độ triglyceride trong máu.
• Statins tuy chủ yếu dùng để hạ cholesterol nhưng cũng có hiệu quả trong kiểm soát triglyceride nếu phối hợp.
  Niacin (vitamin B3) có thể được dùng trong một số trường hợp đặc biệt dưới hướng dẫn y tế.

Việc dùng thuốc phải được kiểm soát chặt chẽ, không tự ý mua hoặc sử dụng để tránh biến chứng gan, cơ.

Phòng ngừa và kiểm soát triglyceride tăng

Kiểm soát triglyceride không chỉ dừng lại ở việc điều trị mà cần được bắt đầu từ lối sống hằng ngày. Một chế độ ăn cân bằng là nền tảng quan trọng, trong đó cần ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên cám và các loại hạt. Những lựa chọn này giúp làm chậm quá trình hấp thu chất béo, đồng thời hỗ trợ kiểm soát đường huyết và giảm tích tụ mỡ thừa. 

Bên cạnh đó, việc hạn chế các nguồn chất béo bão hòa từ thịt đỏ, nội tạng, bơ sữa béo, đồ chiên xào cũng là yếu tố then chốt trong quá trình ổn định mỡ máu. Đường đơn và tinh bột tinh chế thường có trong nước ngọt, bánh kẹo và thực phẩm chế biến sẵn cũng cần được loại bỏ hoặc giảm thiểu tối đa.

Hoạt động thể chất đều đặn là một phần không thể thiếu trong kế hoạch kiểm soát triglyceride. Những bài tập đơn giản như đi bộ nhanh, đạp xe, bơi lội hoặc yoga, khi được duy trì ít nhất 30 phút mỗi ngày sẽ giúp thúc đẩy quá trình chuyển hóa. Từ đó đốt cháy năng lượng dư thừa và hỗ trợ giảm mỡ vùng bụng. Cùng với đó, việc duy trì cân nặng lý tưởng và kiểm soát vòng eo là những mục tiêu cụ thể cần hướng đến.

Ngoài ra, không nên bỏ qua các yếu tố ít được chú ý nhưng lại có tác động lớn như thói quen ăn khuya, uống rượu, sử dụng thuốc chứa nội tiết tố không cần thiết hoặc căng thẳng kéo dài. Những yếu tố này đều có thể làm rối loạn chức năng gan, ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa chất béo và khiến chỉ số triglyceride tăng khó kiểm soát. Việc xây dựng một nhịp sống ổn định, ngủ đủ giấc, giữ tinh thần thoải mái và tái khám định kỳ sẽ giúp bạn kiểm soát tốt triglyceride trong dài hạn và giảm thiểu nguy cơ biến chứng tim mạch.

Khi nào cần đi khám và theo dõi chỉ số triglyceride?

Việc theo dõi và đánh giá chỉ số triglyceride định kỳ giúp phát hiện sớm bất thường và can thiệp kịp thời. Dưới đây là những trường hợp bạn nên đi khám:

• Sau khi thay đổi chế độ ăn uống, tập luyện mà chỉ số triglyceride vẫn cao, cần đến cơ sở y tế để kiểm tra nguyên nhân.
• Trường hợp chỉ số vượt quá 200 mg/dL và có xu hướng tăng nhanh cần được can thiệp bằng thuốc.
• Khi xuất hiện các dấu hiệu bất thường như đau bụng trên dữ dội, buồn nôn, hoặc đau ngực.
• Nếu bạn có bệnh lý nền như đái tháo đường, tăng huyết áp, rối loạn tuyến giáp thì cần kiểm tra mỡ máu định kỳ mỗi 6 tháng.
• Người có tiền sử gia đình mắc bệnh tim mạch nên kiểm tra triglyceride thường xuyên để phòng ngừa rủi ro.

Triglyceride tăng là một trong những yếu tố tiềm ẩn gây mỡ máu cao và các bệnh lý tim mạch nghiêm trọng. Việc chủ động kiểm soát qua chế độ ăn uống, vận động hợp lý và theo dõi sức khỏe định kỳ là chìa khóa để bảo vệ sức khỏe lâu dài. Nếu bạn có nguy cơ cao hoặc đã được chẩn đoán tăng triglyceride, hãy bắt đầu điều chỉnh từ hôm nay.