Cholesterol thấp là gì? Dấu hiệu cảnh báo khi chỉ số cholesterol thấp

Trong bối cảnh ngày càng nhiều người quan tâm đến sức khỏe tim mạch, cụm từ “cholesterol cao” dường như đã quá quen thuộc. Tuy nhiên, ít ai biết rằng cholesterol thấp cũng có thể gây ra những hệ lụy nghiêm trọng. Vậy cholesterol thấp là gì? Chỉ số cholesterol thấp khi nào là nguy hiểm? Và làm thế nào để kiểm soát tình trạng này? Hãy cùng Nhà thuốc Long Châu tìm hiểu kỹ lưỡng về những vấn đề liên quan đến “cholesterol thấp” trong bài viết sau đây nhé.

Cholesterol thấp là gì? Chỉ số cholesterol thấp khi nào?

Cholesterol là một chất béo thiết yếu có trong máu không tan trong nước và được cơ thể sử dụng để xây dựng tế bào, sản xuất hormone, vitamin D cũng như hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Mặc dù dư thừa cholesterol là không tốt, tuy nhiên khi nồng độ cholesterol trong máu quá thấp cũng có thể gây hại. Vậy cholesterol thấp là gì?

Cholesterol thấp là khi nồng độ cholesterol toàn phần hoặc một trong các thành phần cholesterol (HDL-C, LDL-C) giảm dưới mức cần thiết cho hoạt động bình thường của cơ thể. Khi điều này xảy ra có thể gây hại cho sức khỏe.

Chỉ số cholesterol thấp được xác định khi:

• Cholesterol toàn phần thấp: Mức cholesterol toàn phần dưới 160 mg/dL (4,14 mmol/L) được coi là thấp ở người bình thường không có nguy cơ tim mạch.
• Chỉ số LDL cholesterol thấp: LDL cholesterol (cholesterol xấu) dưới 40 mg/dL có thể gây lo ngại về nguy cơ tim mạch.
• Chỉ số HDL cholesterol thấp: HDL cholesterol (cholesterol tốt) dưới 40 mg/dL ở nam giới và dưới 50 mg/dL ở nữ giới có thể không bảo vệ hiệu quả chống lại các bệnh tim mạch.

Cholesterol toàn phần thấp có sao không?

Trong khi cholesterol cao thường được nhấn mạnh là yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch, đột quỵ hoặc tai biến thì cholesterol toàn phần thấp có sao không? Theo các chuyên gia cho biết, chỉ số cholesterol toàn phần thấp cũng không phải là an toàn tuyệt đối. 

Một số tác động tiêu cực đã được ghi nhận như:

• Ảnh hưởng đến sản xuất hormone: Cholesterol là nguyên liệu để cơ thể tạo ra một số loại hormone sinh dục. Khi cholesterol quá thấp, cơ thể có thể bị rối loạn nội tiết, giảm sản xuất hormone cho cơ thể, từ đó gây ra rối loạn kinh nguyệt ở nữ, suy giảm ham muốn tình dục hoặc mệt mỏi.
• Gia tăng nguy cơ trầm cảm và lo âu: Nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ giữa cholesterol thấp và rối loạn tâm thần. Cụ thể là làm rối loạn dẫn truyền thần kinh hoặc tăng nguy cơ rối loạn lo âu và trầm cảm.
• Gây suy giảm chức năng nhận thức: Cholesterol giúp hình thành và bảo vệ tế bào não. Nếu cholesterol toàn phần quá thấp có thể gây suy giảm trí nhớ hoặc mất trí nhớ.
• Tăng nguy cơ đột quỵ: Một số nghiên cứu cho thấy cholesterol thấp liên quan đến nguy cơ đột quỵ.
• Một số vấn đề khác: Tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư hoặc nhiễm trùng. Mức cholesterol thấp dễ gây sinh non hoặc sinh con nhẹ cân ở phụ nữ mang thai.

Nguyên nhân gây ra chỉ số cholesterol thấp

Tình trạng chỉ số cholesterol thấp hơn bình thường có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, bao gồm cả yếu tố bên ngoài cơ thể và yếu tố bên trong cơ thể, cụ thể như sau:

• Yếu tố di truyền: Một số rối loạn di truyền hiếm gặp có thể làm giảm khả năng tổng hợp và vận chuyển cholesterol trong cơ thể. Những bệnh như hội chứng Bassen-Kornzweig hoặc hạ betalipoprotein máu gia đình (FHBL) thường khiến cơ thể không hấp thu hoặc vận chuyển lipid đúng cách, dẫn đến tình trạng cholesterol cực thấp. Những người mang các đột biến gen này thường gặp vấn đề về dinh dưỡng, phát triển thể chất và hệ thần kinh.
• Thiếu hụt dinh dưỡng: Chế độ ăn quá nghèo chất béo, đặc biệt là các chất béo lành mạnh (omega-3, omega-6) có thể làm giảm cholesterol toàn phần trong máu. Tình trạng suy dinh dưỡng, biếng ăn hoặc rối loạn hấp thu cũng cản trở việc tổng hợp lipid, từ đó kéo theo cholesterol thấp bất thường.
• Cường giáp: Tuyến giáp hoạt động quá mức sẽ đẩy nhanh quá trình chuyển hóa, làm giảm cholesterol trong máu. Người mắc cường giáp thường có lipid máu thấp bất thường, dễ bị bỏ qua nếu chỉ tập trung vào chỉ số cholesterol mà không kiểm tra chức năng tuyến giáp.
• Bệnh gan: Gan là cơ quan chính sản xuất cholesterol. Nếu gan gặp vấn đề như viêm gan, xơ gan hay ung thư gan, khả năng tổng hợp cholesterol sẽ suy giảm rõ rệt, kéo theo chỉ số mỡ máu thấp.
• Ung thư hoặc bệnh mãn tính: Một số loại ung thư, đặc biệt là ung thư giai đoạn tiến triển hoặc ung thư gan, có thể làm rối loạn chuyển hóa chất béo và gây suy giảm cholesterol toàn phần. Bên cạnh đó, những bệnh lý mạn tính như HIV/AIDS, viêm nhiễm kéo dài cũng có thể ảnh hưởng đến chỉ số lipid máu.
• Bệnh tự miễn: Những rối loạn như lupus ban đỏ hệ thống hoặc viêm khớp dạng thấp có thể can thiệp vào quá trình chuyển hóa lipid và làm giảm cholesterol.

Dấu hiệu cảnh báo khi chỉ số cholesterol thấp

Chỉ số cholesterol thấp thì sao? Khi cholesterol trong máu giảm dưới mức bình thường, cơ thể sẽ phát ra một số tín hiệu cảnh báo rõ ràng. Các dấu hiệu thường gặp khi cholesterol thấp, bao gồm:

• Tâm trạng trầm uất: Người bệnh dễ rơi vào trạng thái buồn bã, thất vọng, cảm thấy mất động lực và ít hứng thú với các hoạt động thường ngày.
• Lo lắng và bất an: Luôn có cảm giác bồn chồn, khó thư giãn, thậm chí có biểu hiện rối loạn lo âu nhẹ.
• Khó ngủ kéo dài: Giấc ngủ chập chờn hoặc mất ngủ liên tục, dẫn đến mệt mỏi vào ban ngày.
• Suy giảm tập trung: Khó ghi nhớ, dễ bị phân tâm và dễ kích động trong giao tiếp hoặc công việc.
• Chán ăn và sút cân: Ăn uống kém ngon miệng, dẫn đến thiếu năng lượng, sụt cân không rõ nguyên nhân.

Những dấu hiệu này thường bị nhầm lẫn với căng thẳng hoặc rối loạn tâm lý, do đó bạn nên kiểm tra chỉ số cholesterol định kỳ nếu thấy cơ thể có những thay đổi bất thường như trên.

Cách đọc kết quả định lượng cholesterol toàn phần máu thấp

Chỉ số cholesterol toàn phần trong máu giúp đánh giá nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Khi mức cholesterol toàn phần thấp, việc phân tích kết quả xét nghiệm cần xem xét theo mức độ nguy cơ tim mạch của từng cá nhân.

Người bình thường không có nguy cơ tim mạch

Đối với người không có yếu tố nguy cơ tim mạch, mức cholesterol toàn phần dưới 160 mg/dL (4,14 mmol/L) được coi là thấp. Tuy nhiên, mức độ này có thể không gây hại ngay lập tức. Cần theo dõi và duy trì chế độ ăn uống cân bằng để đảm bảo cung cấp đủ chất béo lành mạnh cho cơ thể.

Người có nguy cơ tim mạch trung bình

Nếu bạn có nguy cơ tim mạch trung bình, mức cholesterol toàn phần nên duy trì dưới 200 mg/dL (5,2 mmol/L). Mức thấp hơn có thể giảm nguy cơ, nhưng cần chú ý đến các chỉ số khác như LDL và HDL. Thực hiện lối sống lành mạnh, bao gồm chế độ ăn uống hợp lý và tập thể dục thường xuyên.​

Người có nguy cơ tim mạch cao

Đối với người có nguy cơ tim mạch cao, mức cholesterol toàn phần nên thấp hơn 200 mg/dL. Mức LDL nên ở dưới 100 mg/dL (2,6 mmol/L) và HDL nên cao hơn 60 mg/dL (1,6 mmol/L). Thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ về chế độ ăn uống, tập luyện và sử dụng thuốc nếu cần.​

Việc hiểu rõ kết quả xét nghiệm và mức độ nguy cơ tim mạch giúp bạn chủ động trong việc bảo vệ sức khỏe tim mạch. Thường xuyên kiểm tra và tư vấn bác sĩ để có kế hoạch chăm sóc sức khỏe phù hợp.

Làm gì để cholesterol tăng lên? Cách điều trị cholesterol thấp

Cholesterol đóng vai trò quan trọng trong cơ thể, tham gia vào cấu trúc tế bào và sản xuất hormone. Mặc dù mức cholesterol cao có thể gây hại, tuy nhiên mức cholesterol quá thấp cũng không tốt cho sức khỏe. Dưới đây là một số cách giúp tăng cholesterol về mức bình thường và hỗ trợ điều trị cholesterol thấp, cụ thể như sau:

Thay đổi chế độ ăn uống

Cholesterol thấp nên ăn gì? Để tăng nồng độ cholesterol trong máu, người bệnh nên:

• Tăng chất béo lành mạnh: Bổ sung các loại chất béo không bão hòa như dầu ô liu, dầu hạt cải… vào khẩu phần ăn hàng ngày.​
• Ăn thực phẩm giàu omega-3: Các loại cá béo như cá hồi, cá ngừ, cá mòi, cá thu chứa nhiều omega-3, giúp tăng mức cholesterol tốt mà không làm tăng cholesterol xấu.
• Bổ sung chất xơ: Tiêu thụ ngũ cốc nguyên hạt, các loại hạt, rau củ và trái cây giúp cải thiện mức cholesterol và hỗ trợ tiêu hóa.

Tăng cường hoạt động thể chất

Thực hiện các bài tập thể dục như đi bộ nhanh, chạy bộ, bơi lội hoặc khiêu vũ ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần. Hoạt động thể chất giúp tăng cholesterol tốt và giảm cholesterol xấu.

Kiểm soát cân nặng

Duy trì cân nặng hợp lý giúp điều chỉnh mức cholesterol trong máu. Giảm cân khoảng 5 - 10% trọng lượng cơ thể có thể làm giảm mức LDL cholesterol và tăng HDL cholesterol.​

Hạn chế rượu và thuốc lá

Giảm tiêu thụ rượu: Hạn chế uống rượu bia, nếu có, chỉ nên sử dụng một cách chừng mực.

Ngừng hút thuốc: Hút thuốc lá làm giảm mức cholesterol tốt và tăng mức cholesterol xấu, đồng thời gây hại cho mạch máu.​

Quản lý căng thẳng

Căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến mức cholesterol. Thực hành các kỹ thuật giảm căng thẳng như thiền, yoga, hoặc tham gia các hoạt động thư giãn giúp duy trì mức cholesterol ổn định.

Nếu sau khi thực hiện các biện pháp trên mà mức cholesterol vẫn không cải thiện, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và điều trị phù hợp.

Cholesterol thấp tưởng chừng như là một điều tích cực, tuy nhiên thực tế nó có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Việc duy trì mức cholesterol cân bằng - không quá cao cũng không quá thấp chính là chìa khóa để bảo vệ hệ tim mạch, thần kinh và nội tiết.