Gan nhiễm độc: Nguyên nhân và phương pháp điều trị

Bài viết sẽ đưa ra các thông tin về tình trạng gan nhiễm độc và những kiến thức liên quan. Nếu quan tâm, hãy cùng Long Châu tiếp tục theo dõi bài viết dưới đây bạn nhé!

Tổng quan về gan nhiễm độc

Gan nhiễm độc là tình trạng tế bào gan bị tổn thương bởi độc chất, hóa chất, được chia thành 2 loại:

• Viêm gan nhiễm độc cấp tính: Loại này phát triển đột ngột. Các triệu chứng xảy ra ngay lập tức hoặc ngay sau khi tiếp xúc với chất độc hại.
• Viêm gan nhiễm độc mạn tính: Bệnh thường diễn tiến từ từ. Người bệnh có thể không có bất kỳ triệu chứng viêm gan nào trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng. 

Bệnh lý do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như:

• Sử dụng rượu bia: Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây gan nhiễm độc. Khi bạn uống rượu bia, gan phải làm việc nhiều hơn để chuyển hóa cồn thành acetaldehyde - một chất độc hại. Uống nhiều rượu bia trong thời gian dài có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ, đây là tình trạng gan tích tụ nhiều chất béo. Gan nhiễm mỡ có thể tiến triển thành viêm gan, xơ gan và ung thư gan.
• Sử dụng quá liều các loại thuốc: Một số loại thuốc có thể gây hại cho gan, bao gồm: Thuốc giảm đau, thuốc chống viêm không steroid, thuốc lợi tiểu,... Sử dụng thuốc quá liều hoặc không đúng cách có thể dẫn đến gan nhiễm độc.
• Tiếp xúc nhiều với hóa chất độc hại: Một số hóa chất công nghiệp như dung môi, thuốc trừ sâu, các kim loại nặng như chì, thủy ngân có thể gây tổn thương gan.

Triệu chứng của nhiễm độc gan

Sau đây là một triệu chứng phổ biến khi người mắc bệnh lý gan nhiễm độc giúp bạn nhận biết sớm để có phương pháp điều trị phù hợp:

• Mệt mỏi, chán ăn: Đây là những triệu chứng phổ biến nhất của gan nhiễm độc.
• Buồn nôn, nôn: Gan nhiễm độc có thể khiến bạn buồn nôn và nôn, đặc biệt là sau khi ăn thức ăn nhiều dầu mỡ.
• Đau bụng: Đau ở vùng bụng trên bên phải, nơi gan tọa lạc.
• Vàng da, vàng mắt: Đây là dấu hiệu cho thấy bilirubin, một chất thải do gan sản xuất, đang tích tụ trong máu.
• Nước tiểu sẫm màu: Nước tiểu sẫm màu là do bilirubin dư thừa trong máu được bài tiết qua nước tiểu.
• Phân bạc màu: Phân bạc màu là do bilirubin không được bài tiết vào phân.
• Ngứa da: Ngứa da là do bilirubin tích tụ trong da.
• Dễ bị bầm tím: Gan là nơi sản xuất các yếu tố đông máu, do đó gan nhiễm độc có thể khiến bạn dễ bị bầm tím.

Biến chứng của gan nhiễm độc

Gan có vai trò quan trọng trong cơ thể, bao gồm loại bỏ độc tố, chuyển hóa dinh dưỡng,... Khi gan bị nhiễm độc, các chức năng này sẽ bị suy giảm, dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:

• Suy gan: Tổn thương gan nặng nề ảnh hưởng nhanh chóng của chức năng gan, dẫn đến tích tụ độc tố, rối loạn đông máu, rối loạn ý thức có thể dẫn đến tử vong.
• Xơ gan: Tình trạng tế bào gan bị xơ hóa, gây ra xơ cứng gan.
• Ung thư gan: Ung thư gan là biến chứng nguy hiểm nhất của gan nhiễm độc, có tỷ lệ tử vong cao.
• Rối loạn các chức năng khác: Có thể dẫn tới rối loạn tiêu hóa, miễn dịch, rối loạn chuyển hóa các chất.

Yếu tố nguy cơ nhiễm độc gan

Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý như:

• Sử dụng rượu bia quá mức;
• Tình trạng thừa cân hoặc béo phì;
• Mắc bệnh tiểu đường loại 2;
• Có hình xăm, xỏ khuyên trên cơ thể, dùng chung kim tiêm không đảm bảo an toàn;
• Tiếp xúc với máu và các dịch cơ thể của người khác;
• Tiếp xúc với hóa chất, các chất độc hại;
• Tiền căn gia đình có bệnh gan.

Phương pháp chẩn đoán và điều trị nhiễm độc gan

Phương pháp chẩn đoán

Để chẩn đoán gan nhiễm độc, các bác sĩ sẽ tiến hành các bước sau:

• Hỏi bệnh sử: Bác sĩ sẽ hỏi bạn về các triệu chứng, tiền sử bệnh lý, thói quen sinh hoạt và sử dụng thuốc.
• Khám lâm sàng: Bác sĩ sẽ khám tổng quát để tìm kiếm các dấu hiệu của gan nhiễm độc như vàng da, vàng mắt, bầm tím, gan to,...
• Xét nghiệm: Giúp xác định mức độ bilirubin, men gan (AST, ALT), albumin, globulin,... trong máu. Những thay đổi trong các chỉ số này có thể cho thấy gan bị tổn thương.
• Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm, chụp CT hoặc MRI có thể giúp xác định tình trạng gan, tìm kiếm các dấu hiệu tổn thương gan và các biến chứng như xơ gan, ung thư gan.
• Sinh thiết gan: Là lấy một mẫu nhỏ gan để xét nghiệm dưới kính hiển vi, giúp xác định nguyên nhân gây gan nhiễm độc và mức độ tổn thương gan.

Phương pháp điều trị

Điều trị gan nhiễm độc tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Điều trị nguyên nhân:

• Ngừng sử dụng rượu bia: Đây là bước quan trọng nhất trong điều trị gan nhiễm độc do rượu bia.
• Ngừng sử dụng thuốc: Nếu gan nhiễm độc do thuốc gây ra, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn ngừng sử dụng thuốc hoặc thay thế bằng thuốc khác.
• Điều trị ngộ độc hóa chất: Nếu gan nhiễm độc do ngộ độc hóa chất gây ra, bác sĩ sẽ tiến hành các biện pháp giải độc như rửa dạ dày, lọc máu,...

Điều trị hỗ trợ:

• Hỗ trợ chức năng gan: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giúp hỗ trợ chức năng gan như thuốc lợi mật, thuốc bảo vệ tế bào gan,...
• Điều trị các biến chứng: Nếu gan nhiễm độc có biến chứng như suy gan, xơ gan, ung thư gan, bác sĩ sẽ điều trị theo phác đồ phù hợp, có thể phải ghép gan nếu gan bị tổn thương nghiêm trọng.

Thay đổi lối sống:

• Chế độ ăn uống hợp lý: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, cholesterol.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe gan.
• Bỏ hút thuốc lá: Hút thuốc lá có thể làm trầm trọng thêm tình trạng gan nhiễm độc.
• Hạn chế sử dụng rượu bia: Nên cai rượu bia hoàn toàn nếu gan bị tổn thương nặng.

Biện pháp phòng ngừa gan nhiễm độc

Gan dễ bị tổn thương bởi các tác nhân độc hại như rượu bia, thuốc men, hóa chất,... dẫn đến tình trạng gan nhiễm độc. Để bảo vệ gan và phòng ngừa gan nhiễm độc, bạn nên thực hiện các biện pháp sau:

Hạn chế sử dụng rượu bia

Rượu bia là nguyên nhân hàng đầu gây gan nhiễm độc. Do đó, bạn nên hạn chế sử dụng rượu bia, tốt nhất là cai rượu bia hoàn toàn. Nếu bạn phải uống rượu bia, hãy hạn chế lượng rượu bia nạp vào cơ thể và uống có chừng mực.

Sử dụng thuốc đúng cách

Chỉ sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ, không tự ý mua thuốc về uống. Không lạm dụng thuốc, đặc biệt là các loại thuốc có hại cho gan như thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh. Nếu bạn phải sử dụng thuốc trong thời gian dài, hãy theo dõi sức khỏe gan định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu tổn thương gan.

Chế độ ăn uống hợp lý

Ăn nhiều rau xanh, trái cây, các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất. Hạn chế thức ăn nhiều dầu mỡ, cholesterol, thức ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn. Uống đủ nước mỗi ngày, khoảng 2 lít nước mỗi ngày. Ăn đúng giờ, chia thành nhiều bữa nhỏ trong ngày.

Tập thể dục thường xuyên

Tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày trong tuần. Các bài tập thể dục phù hợp với sức khỏe của bạn như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, yoga. Tập thể dục giúp tăng cường sức khỏe gan, hỗ trợ quá trình thải độc của gan.

Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại

Hạn chế tiếp xúc với các hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, benzen,... Khi phải tiếp xúc với hóa chất độc hại, hãy sử dụng các biện pháp bảo hộ như khẩu trang, găng tay.

Khám sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu tổn thương gan và các bệnh lý khác liên quan đến gan. Nên khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là những người có nguy cơ cao bị gan nhiễm độc như người thường xuyên sử dụng rượu bia, người sử dụng thuốc trong thời gian dài, người có tiền sử bệnh gan,...

Duy trì lối sống lành mạnh

• Ngủ đủ giấc, khoảng 7 - 8 tiếng mỗi ngày. 
• Tránh căng thẳng, stress. 
• Bỏ hút thuốc lá.

Gan nhiễm độc không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn tác động tiêu cực đến đời sống tinh thần và xã hội của con người. Mỗi cá nhân cần nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe gan bằng cách tăng cường hiểu biết về bệnh lý và thực hiện các biện pháp phòng ngừa để bảo vệ sức khỏe gan của bạn. Hy vọng bài viết trên đã đem tới cho bạn những thông tin bổ ích.