Hoa đỗ quyên có độc không? Tại sao cây đỗ quyên có độc nhưng lại được dùng để trị bệnh?

Không chỉ nổi bật với vẻ đẹp mê hồn, cây đỗ quyên còn là một loại dược liệu quý giá, giúp chữa trị nhiều căn bệnh hiệu quả. Tuy nhiên, cũng có nhiều nghiên cứu cho rằng hoa đỗ quyên có độc và có thể gây nguy hại cho sức khỏe. Vậy hoa đỗ quyên có độc không?

Hoa đỗ quyên là loài hoa gì?

Ngoài tên gọi phổ biến như hoa đỗ quyên, loài cây này còn được biết đến với nhiều biệt danh khác như báo xuân hoa, thanh minh hoa, sơn trà hoa, sơn thạch lựu, ánh sơn hồng... Ở Việt Nam, cây thường mọc ở các tỉnh miền núi phía Bắc, nơi mà thời tiết có xu hướng lạnh kéo dài và độ ẩm cao suốt cả năm, tạo môi trường lý tưởng cho sự phát triển của chúng.

Cây đỗ quyên được xếp vào nhóm cây cảnh quý hiếm và có những đặc điểm nổi bật sau:

• Đỗ quyên là dạng cây bụi nhỏ, cao từ 0,3 đến 1,4m, phân thành nhiều cành nhánh.
• Thân và cành non có lông mềm.
• Lá mọc so le, có hình mác hoặc bầu dục, mép lá có lông, với mặt dưới lông dày đặc hơn.
• Hoa mọc thành cụm ở ngọn thân và đầu cành, với nhiều màu sắc từ tím, đỏ đến vàng kim.
• Quả có dạng nang hình tròn, dài khoảng 2,5cm và có lông mềm.

Trong tự nhiên, cây hoa đỗ quyên sinh trưởng chậm và ra hoa nhiều. Mùa hoa thường kéo dài từ tháng 12 năm trước đến tháng 3 năm sau. Loài hoa này có nhiều màu sắc rực rỡ, thu hút sự quan tâm của giới chơi hoa.

Liệu hoa đỗ quyên có độc không?

Nhờ vẻ đẹp rực rỡ và những ý nghĩa sâu sắc, nhiều người chọn trồng cây đỗ quyên hoặc mua hoa đỗ quyên để cắm trong nhà. Tuy nhiên, không ít người vẫn băn khoăn về tính độc hại của cây đỗ quyên. 

Theo nghiên cứu, cây đỗ quyên có khả năng hấp thụ các chất như oxit nitric, lưu huỳnh dioxit, nitơ dioxit và một số chất phóng xạ độc hại trong không khí, giúp tạo ra một không gian sạch và trong lành cho ngôi nhà. Chính vì khả năng hấp thụ nhiều chất độc hại này mà các loại hoa đỗ quyên cũng chứa nhiều độc tố.

Vậy hoa đỗ quyên có độc không? Thành phần nào của cây có độc? Ngộ độc từ cây đỗ quyên thuộc loại ngộ độc nội bộ và có thể xuất hiện ở tất cả các phần của cây. Chất độc gây nguy hiểm chính là Grayanotoxin và Arbutin glucoside. Triệu chứng ngộ độc bao gồm buồn nôn, nôn mửa, chảy dãi, uể oải, chóng mặt, khó thở và mất thăng bằng. Đối với trẻ em, chỉ cần tiêu thụ một lượng nhỏ lá đỗ quyên từ 100 đến 225 gram cũng có thể gây ngộ độc nghiêm trọng cho trẻ có cân nặng trên 25kg.

Đối với người lớn, tiêu thụ mật ong làm từ hoa đỗ quyên hoặc lá của cây này có thể gây ngộ độc. Cụ thể, ngộ độc có thể xảy ra khi tiêu thụ 3ml mật ong trên mỗi kilogram trọng lượng cơ thể hoặc 0,2% trọng lượng cơ thể đối với lá và thậm chí có thể dẫn đến tử vong. 

Mặc dù hoa đỗ quyên có khả năng gây ngộ độc, nhưng nếu được sử dụng đúng liều lượng và cách thức, chúng có thể mang lại hiệu quả trong việc chữa bệnh. Đặc biệt, nhờ vào sự phát triển của công nghệ và kỹ thuật, tinh dầu chiết xuất từ hoa đỗ quyên hiện đang được sử dụng cho các mục đích xông thơm và thư giãn trong thiền định.

Tại sao cây đỗ quyên có độc nhưng lại được dùng để trị một số loại bệnh?

Mặc dù cây đỗ quyên có chứa độc tố, nhưng nó lại có khả năng làm sạch không khí xung quanh. Đồng thời, các hợp chất độc trong cây cũng được nhiều người sử dụng làm thuốc. Vì vậy, cây đỗ quyên vẫn được trồng, nhưng sẽ ưu tiên trồng ở những nơi ít có trẻ em.

Trong Đông y, các bộ phận của cây đỗ quyên đều có tác dụng dược lý và có thể dùng làm thuốc trị bệnh. Hoa và lá đỗ quyên có vị chua ngọt, tính ấm, được các thầy thuốc Đông y sử dụng với công dụng trừ đờm, giảm ho, hoạt huyết, điều kinh, khử phong thấp, chữa ngứa da và tổn thương phần mềm. Rễ đỗ quyên có vị chua, chát và dù có tính độc nhưng lại có tác dụng hoạt huyết, trừ phong thấp và cầm máu.

Trong y học hiện đại, các nhà khoa học đã chứng minh rằng cây đỗ quyên có nhiều công dụng chữa bệnh:

• Trong hoa và quả đỗ quyên, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra chất Andromedotoxin có tác dụng hạ huyết áp và giảm nhịp tim. Tuy nhiên, cần thận trọng vì chất này cũng có thể gây ngộ độc với các triệu chứng như tiết nôn ói, nước bọt, hô hấp khó khăn, tê bại chân tay, đi lại khó khăn và nhịp tim không đều.
• Cây đỗ quyên cũng có tác dụng trong việc điều trị các bệnh như phong thấp, viêm khớp, đau dây thần kinh và viêm phế quản mãn tính.
• Cả hoa và quả của cây đỗ quyên đều có tác dụng giảm đau, trong đó quả được đánh giá là có hiệu quả giảm đau tốt hơn hoa.
• Hoa của cây đỗ quyên cũng có thể diệt côn trùng, nhờ vào chất độc qua đường tiêu hóa hoặc tiếp xúc trực tiếp của côn trùng.
• Dịch chiết từ hoa thường được sử dụng để thủy châm hoặc nhĩ châm, nhằm gây tê hoặc tăng cường tác dụng gây tê cho các tiểu phẫu, đặc biệt là ở vùng đầu mặt, cổ, ngực và bụng.
• Cây đỗ quyên cũng là một phương pháp dân gian chữa trị dị ứng da và ngứa da hiệu quả.
• Loại cây này cũng rất đặc biệt trong việc điều trị các chấn thương phần mềm trên cơ thể.

Với những thông tin trên, Nhà thuốc Long Châu đã giúp bạn giải đáp thắc mắc liệu hoa đỗ quyên có độc không mà bạn có thể tham khảo. Nhìn chung, mặc dù có tính độc hại khi tiếp xúc với một số thành phần của nó, hoa đỗ quyên vẫn là một loài cây cảnh phổ biến và được ưa chuộng. Tuy nhiên, để đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình, cần hiểu rõ về tính độc hại của cây đỗ quyên và tuân thủ các biện pháp an toàn khi tiếp xúc với nó.

Xem thêm:

• Ong vò vẽ có độc không? Cách xử lý khi bị ong đốt
• Rắn giun có độc không? Sơ cứu đúng cách khi bị rắn cắn