Lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi

Trong điều trị lao phổi, không chỉ phụ thuộc vào các y bác sĩ mà để điều trị hiệu quả thì cẩn sự phối hợp của bệnh nhân và không thể thiếu lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi.

Lao phổi là gì? Dấu hiệu và nguy cơ mắc bệnh

Bệnh lao phổi là một bệnh truyền nhiễm rất phổ biến do vi khuẩn Mycobacterium tubeculosis gây ra. Bệnh có thể cấp tính hoặc mạn tính và có thể khu trú ở phổi hoặc lan sang bất kì cơ quan khác như da, màng não, thận, xương và ruột,... Trừ bộ phận lông, tóc, móng là nơi không có khả năng mắc lao.

Nếu bạn hít vào hoặc nuốt những giọt nước bị nhiễm vi khuẩn lao thì nguy cơ mắc bệnh rất cao. Đây là những giọt nước bắn ra khi bệnh nhân mắc lao nói, hắt hơi hoặc ho. Các giọt có thể lơ lửng ở không khí trong nhiều giờ. Tuy nhiên, không phải tất cả mọi người bị nhiễm vi khuẩn lao đều phát triển bệnh lao được gọi là người lành mang mầm bệnh. Ngay cả khi bị nhiễm bệnh cũng có thể không có triệu chứng (bệnh lao tiềm ẩn). Tuy nhiên, trong tương lai, những vi khuẩn lao không hoạt động này vẫn có thể gây bệnh và truyền sang người khác.

Những người sau đây được coi là nhóm có nguy cơ cao mắc bệnh lao:

• Nghiện hút ma túy;
• Sử dụng nhiều bia rượu;
• Bệnh nhân nhiễm HIV làm giảm miễn dịch cơ thể;
• Thường xuyên sử dụng thuốc ức chế miễn dịch;
• Mắc bệnh lý nền như tiểu đường (suy giảm khả năng chống lại các vi sinh vật gây bệnh của cơ thể);
• Trước đây có tiền sử từng mắc bệnh lao nhưng chưa được điều trị thích hợp;

Người bệnh lao phổi thường có các triệu chứng sau:

• Mệt mỏi, suy nhược, sụt cân nhanh trong thời gian ngắn;
• Đổ mồ hôi trộm nhiều vào ban đêm;
• Sốt nhẹ, gai rét về chiều;
• Đau ngực; 
• Ho và nôn ra máu.

Nếu người bệnh lao không dùng thuốc theo phác đồ phù hợp sẽ lây bệnh cho người khác, gặp nhiều biến chứng nguy hiểm về bệnh phổi, hô hấp và cuối cùng là tử vong. Vì vậy cần chú ý phác đồ điều trị và lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi. 

Những lưu ý khi điều trị bệnh lao phổi

Khi sử dụng thuốc chống lao, người bệnh cần lưu ý những điều sau:

• Uống thuốc theo lịch trình đều đặn (bệnh nhân nên đặt đồng hồ để nhắc nhở khi nào nên dùng thuốc). Thời gian thích hợp thường vào 9 giờ sáng đều đặn mỗi ngày, đúng giờ để đảm bảo tác dụng của thuốc.
• Bảo quản thuốc của bạn trong hộp kín riêng biệt ở nơi dễ nhớ và dễ tìm.
• Nếu bạn quên uống thuốc thì cũng không cần quá lo lắng. Người bệnh tiếp tục dùng liều sau theo lịch trình. Nếu bạn quên uống nhiều hơn một liều, hãy liên hệ với bác sĩ ngay trước khi dùng liều tiếp theo để đảm bảo điều trị đúng cách.
• Tự ý ngừng thuốc: Tuyệt đối không thực hiện việc này trong bất kỳ trường hợp nào vì có thể dẫn đến bệnh lao tái phát, thậm chí phát triển thành bệnh lao phổi kháng thuốc. Ngay cả những loại thuốc mới cũng không có hiệu quả bằng thuốc gốc và làm tăng nguy cơ lây truyền bệnh lao sang người. Phác đồ điều trị tùy thuộc vào người bệnh mắc lao mà có thể kéo dài 6, 9 hoặc 12 tháng.

Ngoài sử dụng thuốc đúng đều đủ thì cần lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi.

Lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi tại nhà

Lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi là điều quan trọng khi bệnh nhân được xuất viện và điều trị tại nhà.

Phòng tránh lây bệnh cho người nhà:

• Bệnh nhân nên sử dụng khẩu trang thường xuyên và cách ly người bệnh.
• Hạn chế tiếp xúc với mọi người trong gia đình, đặc biệt người già và trẻ em vì hệ miễn dịch còn yếu.
• Các bệnh phẩm như đờm cần được tiêu hủy cẩn thận.
• Không nên sử dụng chung bát đũa cùng người bệnh.

Đối với bệnh nhân lao phổi bị ho ra máu:

• Bệnh nhân hạn chế tối đa việc di chuyển, nên nằm tại chỗ, không hoảng loạn.
• Tư thế nằm cao đầu và nghiêng một bên.
• Mỗi khi ho nên để bệnh phẩm vào một túi hay cốc để đo được lượng máu.
• Cần chú ý tránh không nuốt bệnh phẩm vào dạ dày.
• Khi thấy ho nhiều máu, người nhà cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.

Chế độ ăn của người bệnh lao bao gồm: 

Người bệnh lao phổi cần tăng cường bổ sung các chất như tinh bột, kẽm (thịt bò, ngũ cốc, các loại hạt), protein (trứng, thịt), sắt (nấm hương, mộc nhĩ, lòng đỏ trứng, đậu nành), vitamin (rau, trái cây), cá biển, chuối, khoai tây, súp lơ,...).

• Trong giai đoạn đầu của bệnh lao phổi, bệnh nhân nên ăn những thực phẩm lỏng, nhẹ, dễ tiêu hóa như súp.
• Người bệnh không nên hút thuốc, uống rượu, dùng chất kích thích.
• Thức ăn cay gây ho và nên hạn chế ăn.

Chế độ nghỉ ngơi và hoạt động

Người bệnh nên nghỉ ngơi ở nơi yên tĩnh và ngủ đủ giấc để cơ thể được bổ sung năng lượng. Trung bình, người bệnh nên ngủ khoảng 7-8 tiếng mỗi đêm và ngủ trưa khoảng 1-2 tiếng.

Khi bệnh có dấu hiệu thuyên giảm và các triệu chứng biến mất, người bệnh nên di chuyển cẩn thận, tập thể dục, vận động, đi bộ, đọc sách nhưng tránh đến nơi đông người. Ở giai đoạn này, bệnh nhân có thể trở lại cuộc sống bình thường. Bệnh nhân lao phổi nên được xét nghiệm lại theo chỉ định của bác sĩ. Thông qua hoạt động này, bác sĩ có thể kiểm tra tình trạng sức khỏe, diễn biến bệnh và đánh giá hiệu quả điều trị.

Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về lập kế hoạch chăm sóc người bệnh lao phổi. Lao phổi là một trong những bệnh truyền nhiễm và gây ra biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Chính vì thế cần chú ý cách phòng tránh hiệu quả và lập kế hoạch chăm sóc cho bệnh nhân lao phổi.

Xem thêm:

Viêm phổi - Làm thế nào để trị dứt điểm viêm phổi?

Người bị lao phổi có con được không?

Bệnh lao phổi có lây không và lây qua đường nào?