Thuốc chống nôn tiêm tĩnh mạch: Giải pháp hiệu quả cho tình trạng nôn mửa

Thuốc chống nôn tiêm tĩnh mạch là dạng thuốc được sử dụng để giảm buồn nôn trong các tình huống như sau phẫu thuật, điều trị hóa chất, thai kỳ… Trong bài viết này, Nhà thuốc Long Châu sẽ giới thiệu về cách dùng và những lưu ý khi sử dụng loại thuốc này.

Thông tin về thuốc chống nôn tiêm tĩnh mạch

Thuốc chống nôn có tác dụng giảm triệu chứng nôn mửa ở bệnh nhân do nhiều nguyên nhân khác nhau. Có đa dạng hình thức của loại thuốc này, bao gồm: Viên nén, dung dịch lỏng, miếng dán thấm qua da, thuốc đặt trực tràng, dạng tiêm tĩnh mạch và tiêm bắp. 

Thuốc chống nôn tiêm tĩnh mạch cho phép thuốc vào cơ thể nhanh chóng và hiệu quả thông qua mạch máu. Điều này rất hữu ích trong các tình huống cần kiểm soát nhanh chóng cảm giác buồn nôn và nôn mửa như sau phẫu thuật, điều trị hóa chất…

Tùy vào từng trường hợp khác nhau sẽ có các chỉ định riêng cho việc sử dụng thuốc. Nhìn chung, cơ chế hoạt động của thuốc cũng phụ thuộc vào các nhóm riêng biệt như:

• Nhóm kháng histamin và kháng cholinergic: Ức chế phản xạ nôn.
• Nhóm kháng serotonin: Ngăn chặn tín hiệu ở trung tâm nôn trong não.

Hiện nay, các loại thuốc chống nôn tiêm tĩnh mạch thường được sử dụng là:

Dolasetron

Đây là một loại thuốc chống nôn và nôn mửa thuộc nhóm serotonin. Thuốc Dolasetron thường được sử dụng để kiểm soát và ngăn ngừa cảm giác buồn nôn sau phẫu thuật hoặc trong quá trình điều trị ung thư. Loại thuốc này hoạt động bằng cách ức chế tác động của serotonin. Đây là một chất dẫn truyền thần kinh có liên quan đến cảm giác nôn mửa tại các receptor trên não.

Liều của thuốc Dolasetron là 12,5mg/lần, được tiêm tĩnh mạch khi xuất hiện dấu hiệu buồn nôn hoặc nôn mửa. Tuy nhiên, việc sử dụng Dolasetron cần được thực hiện dưới sự hướng dẫn của chuyên gia y tế. Liều lượng cụ thể cũng như thời điểm sử dụng sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe và tình huống của từng bệnh nhân.

Các tác dụng không mong muốn khi dùng thuốc bao gồm cảm giác đau đầu, tình trạng mệt mỏi, triệu chứng tiêu chảy, nhịp tim giảm, cảm giác chóng mặt, vấn đề về hệ tiêu hóa...

Granisetron

Tương tự như Dolasetron, thuốc Granisetron cũng thuộc nhóm serotonin. Granisetron có thể được sử dụng độc lập hoặc kết hợp với các loại thuốc khác. Tuy nhiên, không nên pha trộn Granisetron với các loại thuốc khác trong cùng một ống tiêm hoặc tiêm vào một tĩnh mạch cùng lúc. Loại thuốc này giúp phòng ngừa cảm giác buồn nôn hay nôn mửa gây ra bởi liệu pháp hóa trị hoặc sau phẫu thuật.

Liều lượng sử dụng được khuyến cáo là 1mg/lần và 3 lần/ngày. Liều dùng của thuốc phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe, phản ứng với liệu trình và trọng lượng cơ thể của từng người bệnh. Để đạt được tác dụng tốt nhất, hãy tuân thủ theo hướng dẫn điều trị.

Ondansetron

Đây là một trong những loại thuốc phổ biến thuộc nhóm serotonin. Thuốc Ondansetron đã được sử dụng rộng rãi để kiểm soát tình trạng buồn nôn và nôn mửa. Thuốc được tiêm tĩnh mạch 4 - 8mg/lần, có thể lặp lại liều sau 8 giờ nếu cần. Những tác dụng phụ thường xảy ra khi sử dụng thuốc bao gồm sưng tại chỗ tiêm, đau đầu, sốt cao, táo bón, tiêu chảy...

Nhìn chung, Dolasetron, Granisetron và Ondansetron đều được chỉ định sử dụng cho các bệnh nhân đang được điều trị theo phác đồ hóa trị liệu có nguy cơ gây ra triệu chứng buồn nôn. Mặc dù vậy, nhược điểm chung của cả 3 loại thuốc trên là khả năng gây ra tình trạng buồn ngủ, mệt mỏi và nấc cụt cho người bệnh.

Ngoài ra, trên thị trường hiện nay cũng có một số loại thuốc khác như:

• Palonosetron: Dùng để dự phòng tình trạng buồn nôn trong những tình huống sử dụng hoá trị liệu. Cách sử dụng là tiêm tĩnh mạch 0,25mg trước khi bắt đầu hoá trị liệu, cách nhau 30 phút.
• Metoclopramide: Có thể dùng dưới dạng uống hoặc tiêm tĩnh mạch với liều lượng từ 5 - 20mg/lần và dùng 3 - 4 lần/ngày. Thuốc thích hợp cho những người có triệu chứng nôn nhẹ.
• Prochlorperazine: Mang lại hiệu quả tốt trong việc giảm triệu chứng buồn nôn.

Khi nào nên tiêm chống nôn bằng đường tĩnh mạch?

Thuốc chống nôn tiêm tĩnh mạch thường được sử dụng cho người lớn từ 20 tuổi trở lên và thường được sử dụng trong những tình huống phổ biến như:

• Thuốc hỗ trợ giảm triệu chứng buồn nôn, nôn mửa ở các bệnh nhân đau nửa đầu, đang trong quá trình điều trị ung thư bằng hoá trị liệu, xạ trị, giai đoạn sinh đẻ hoặc mắc các bệnh truyền nhiễm.
• Thuốc hiệu quả trong việc kiểm soát tình trạng nôn sau phẫu thuật.
• Cung cấp hỗ trợ khi đặt ống hoặc sonde vào ruột.

Tuy nhiên, với người dưới 20 tuổi, việc sử dụng thuốc chống nôn tiêm có nhiều hạn chế và không được đưa ra là lựa chọn ưu tiên. Thuốc chỉ được áp dụng khi:

• Cần đặt ống vào ruột cho bệnh nhân.
• Triệu chứng nôn mửa vẫn diễn ra mà không xác định được nguyên nhân.
• Bệnh nhân đang trong quá trình điều trị bằng xạ trị hoặc hóa trị liệu và gặp vấn đề nôn mửa.

Thuốc chống nôn tĩnh mạch có thể được dùng để điều trị các tình trạng bệnh khác mà không được đề cập ở bên trên. Tuy nhiên, điều này cần phải được chỉ định bởi bác sĩ chuyên gia.

Một số lưu ý khi dùng thuốc chống nôn tiêm tĩnh mạch

Mặc dù thuốc chống nôn tiêm tĩnh mạch có tác dụng nhanh chóng, nhưng cũng đi kèm với một số tác dụng phụ. Để giảm thiểu những tác dụng không mong muốn khi sử dụng, cần tuân theo các nguyên tắc sau:

• Nhóm thuốc kháng histamin hầu hết có khả năng gây buồn ngủ, cảm giác khô mũi và miệng. Do đó, khi phải tham gia giao thông hoặc vận hành máy móc, người bệnh cần phải cẩn trọng khi sử dụng.
• Một số nhóm thuốc corticosteroid cũng được sử dụng như thuốc chống nôn nhưng có khả năng gây mụn trứng cá, cảm giác khát nước… Vì vậy trước khi sử dụng, nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Nhóm ức chế thụ thể dopamin dễ gây ra cảm giác chóng mặt, mệt mỏi, ù tai và co thắt cơ.
• Nhóm thuốc ức chế thụ thể NK1 làm giảm lượng nước tiểu ở những người sử dụng.
• Các loại thuốc điều trị bệnh lý khác như viêm khớp, trầm cảm… có thể làm giảm hiệu quả điều trị và tăng tác dụng phụ của thuốc chống nôn tiêm tĩnh mạch. Do đó, trong quá trình điều trị, cần theo dõi cẩn thận và báo ngay với nhân viên y tế nếu có dấu hiệu bất thường để được hỗ trợ và xử lý kịp thời.
• Nếu xảy ra tình trạng quá liều, cần theo dõi triệu chứng và liên hệ với bác sĩ để được hướng dẫn xử lý cụ thể.
• Không nên tự ý dùng thuốc hoặc thay đổi liều lượng và loại thuốc khi chưa có chỉ định từ bác sĩ.

Thuốc chống nôn tiêm tĩnh mạch là một phương pháp hiệu quả để kiểm soát buồn nôn và nôn mửa trong nhiều tình huống khác nhau. Để đảm bảo an toàn, việc sử dụng thuốc cần phải dưới sự giám sát của các chuyên gia y tế. 

Hy vọng bài viết đã cung cấp khái quát các thông tin về thuốc chống nôn tiêm tĩnh mạch cho độc giả. Hãy theo dõi Nhà thuốc Long Châu để cập nhật thêm nhiều kiến thức về sử dụng thuốc an toàn nhé!

Xem thêm: 

• Uống thuốc chống nôn có hại không? Những lưu ý cần biết
• Thuốc chống nôn sau điều trị hóa chất: Phân loại và cách sử dụng