Tiểu đường giai đoạn đầu có chữa được không?

Nhiều người mắc bệnh tiểu đường thường thắc mắc tiểu đường giai đoạn đầu có chữa được không? Thực tế, tiểu đường là một căn bệnh mạn tính khó chữa hoàn toàn. Do đó, đây là một thách thức lớn đối với ngành y học. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về một số phương pháp điều trị tiểu đường hiện đại và cách phòng ngừa cũng như giảm thiểu biến chứng của bệnh.

Tiểu đường giai đoạn đầu có chữa được không?

Tiểu đường giai đoạn đầu có thể đạt được trạng thái thuyên giảm nếu phát hiện sớm và điều trị tích cực, nhưng không được xem là chữa khỏi hoàn toàn. Bản chất của giai đoạn đầu của bệnh tiểu đường là sự rối loạn trong việc chuyển hóa glucose trong cơ thể, làm tăng đường huyết lên mức cao hơn bình thường.

Trong một số trường hợp tiểu đường type 2 nếu phát hiện sớm, giảm cân đáng kể và tuân thủ nghiêm ngặt lối sống lành mạnh, bệnh có thể đạt trạng thái thuyên giảm (remission) – tức là kiểm soát đường huyết ở mức gần như bình thường mà không cần dùng thuốc, nhưng vẫn cần theo dõi lâu dài. Tuy nhiên, đây không phải là chữa khỏi hoàn toàn, và cần tiếp tục theo dõi, duy trì lối sống lành mạnh để hạn chế tái phát.

Ngoài việc quan sát các triệu chứng, quan trọng là bạn cần thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán đái tháo đường sớm để phát hiện và điều trị đúng cách dưới sự hướng dẫn của các bác sĩ chuyên môn.

Triệu chứng nhận biết bệnh tiểu đường ở giai đoạn đầu

Nhận biết các triệu chứng tiểu đường ở giai đoạn ban đầu có thể khó khăn, nhưng rất quan trọng để không bỏ qua. Nếu bạn thấy mình có một trong những dấu hiệu sau đây, hãy đi khám sức khỏe sớm:

• Đi tiểu thường xuyên: Sự tăng đường trong máu khiến thận phải làm việc hết sức để loại bỏ đường dư, dẫn đến việc bạn cảm thấy khát và phải đi tiểu nhiều hơn bình thường.
• Cảm thấy khát liên tục: Điều này xảy ra do bạn mất nước khi đi tiểu thường xuyên, vì vậy cơ thể cần thêm nước để bù đắp.
• Giảm cân không lý do rõ ràng: Mặc dù bạn ăn nhiều, nhưng vẫn giảm cân không lý do là do cơ thể không thể sử dụng glucose trong máu để tạo năng lượng. Điều này khiến bạn luôn cảm thấy đói và dẫn đến việc sử dụng chất béo làm nguồn năng lượng, gây ra sự giảm cân đột ngột mà không có nguyên nhân rõ ràng.
• Mắt yếu đi: Khi đường huyết cao, có thể gây tổn thương cho võng mạc và làm tăng sự sưng phình của thủy tinh thể, dẫn đến mờ mắt và giảm thị lực.
• Vết thương khó lành và dễ nhiễm trùng: Mức độ đường trong máu tăng cao có thể làm hỏng các mạch máu, gây cản trở cho sự tuần hoàn máu và đông máu. Khi vết thương mở xảy ra cùng với đường huyết cao, có nguy cơ bị nhiễm trùng do các loại nấm, vi khuẩn phát triển.

Điều trị tiểu đường giai đoạn đầu

Thay đổi chế độ sinh hoạt

Trong giai đoạn sớm của bệnh tiểu đường, quan trọng là tập trung vào việc thiết lập các thói quen lành mạnh, bao gồm điều chỉnh chế độ ăn uống và tập luyện, có thể giúp điều chỉnh đường huyết về mức bình thường trong thời gian ngắn.

Để xây dựng một chế độ sinh hoạt phù hợp và hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả, người bệnh cần tuân thủ những nguyên tắc sau đây:

Chế độ ăn uống:

• Ưu tiên ăn những thực phẩm có chỉ số đường huyết (chỉ số GI) thấp. Những loại này thường hấp thụ chậm và không làm tăng đường huyết đột ngột sau khi ăn, như yến mạch, gạo lứt, lúa mì nguyên cám, chuối xanh, đậu gà, đậu lăng, v.v.
• Thay thế thịt đỏ bằng các nguồn protein tốt như thịt trắng, hoặc protein thực vật như đậu phụ, đậu phộng, đậu nành.
• Nên tăng cường cung cấp chất xơ và vitamin bằng cách ăn nhiều loại rau lá xanh và trái cây. Ăn trái cây nên ăn nguyên múi, nguyên miếng không nên ăn nước ép trái cây vì quá trình chế biến đã bị mất chất xơ nên đường bị hấp thu nhanh hơn. Chọn những trái cây có chỉ số đường huyết thấp: Ổi, lê, táo, cam. Hạn chế trái cây có chỉ số đường huyết tăng nhanh: Dưa hấu, vải, nhãn, xoài.
• Tránh tiêu thụ quá nhiều thực phẩm đóng hộp hoặc đóng chai, vì chúng thường chứa nhiều chất phụ gia và chất tạo ngọt có thể ảnh hưởng đến đường huyết.
• Chia nhỏ khẩu phần ăn trong ngày giúp tránh cảm giác đói và ngăn chặn đường huyết tăng cao sau khi ăn.

Chế độ vận động:

• Người bệnh nên chọn những hoạt động thể dục đơn giản như đi bộ, đạp xe, hoặc tập yoga để bắt đầu luyện tập.
• Về tần suất, bạn nên duy trì việc tập luyện hàng ngày và đặt mục tiêu bắt đầu bằng những bài tập ngắn, sau đó dần dần tăng thời gian. Ví dụ, trong tuần đầu, bạn có thể đặt mục tiêu đi bộ 10 phút mỗi ngày, sau đó tăng lên 15 phút mỗi ngày vào tuần tiếp theo.
• Về cường độ, cũng giống như tần suất, người bệnh cần bắt đầu từ những bài tập đơn giản, sau đó từ từ tăng cường độ từ trung bình lên cao.
• Tránh ngồi kéo dài và mỗi 20 tới 30 phút nên dứng dậy đi lại.
• Những hoạt động tăng tiêu thụ năng lượng hằng ngày có lợi cho kiểm soát đái tháo đường: Làm vườn, đi bộ lên cầu thang, lau nhà,...

Can thiệp bằng thuốc

Nếu bệnh nhân đã tuân thủ lời khuyên của bác sĩ về việc thay đổi lối sống nhưng tình trạng sức khỏe vẫn không cải thiện, thì bác sĩ có thể quyết định kê đơn thuốc uống để điều trị tiểu đường.

Các nhóm thuốc thường được sử dụng trong giai đoạn đầu của điều trị tiểu đường bao gồm:

• Thuốc cải thiện độ nhạy insulin: như Metformin và Thiazolidinediones (pioglitazone, rosiglitazone). Chúng hoạt động bằng cách giảm sản xuất glucose tại gan và tăng nhạy cảm của mô ngoại biên với insulin.
• Thuốc kích thích tăng tiết insulin: Như Sulfonylurea, Meglitinides,... có khả năng kích thích tuyến tụy sản xuất insulin nhiều hơn. Tuy nhiên, nhóm này cũng có thể làm giảm đường huyết và thường được sử dụng sau khi ăn.
• Thuốc ức chế hấp thụ đường sau khi ăn: Như acarbose, miglitol,... có tác dụng làm chậm quá trình phân hủy carbohydrate thành glucose. Do đó, loại thuốc này thường được dùng trước khi ăn để đạt hiệu quả tốt nhất.

Bên cạnh các nhóm thuốc uống thông dụng, một lựa chọn tiêm khác được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi trong đái tháo đường type 2 là Ozempic® (semaglutide). Đây là thuốc tiêm dùng 1 lần/tuần, thuộc nhóm đồng vận thụ thể GLP‑1, có tác dụng kích thích tiết insulin theo cơ chế phụ thuộc glucose, giảm tiết glucagon, làm chậm làm rỗng dạ dày, tăng cảm giác no và giảm sản xuất glucose tại gan.

Theo dữ liệu từ chương trình SUSTAIN trong tài liệu nội bộ bạn gửi, Ozempic® có thể giúp giảm HbA1c đến 1,8 %, hỗ trợ giảm cân, đặc biệt có thể giảm khoảng 6,5 kg và góp phần làm giảm nguy cơ biến cố tim mạch và thận nếu được theo dõi đúng cách. Việc chỉ định và theo dõi sử dụng Ozempic® cần thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo hiệu quả và an toàn lâu dài.

Cấy ghép tuyến tụy

Cách này có thể áp dụng trong điều trị cho người mắc bệnh tiểu đường loại 1. Nếu quá trình cấy ghép thành công, tuyến tụy mới sẽ hỗ trợ cơ thể bệnh nhân trong việc điều chỉnh đường huyết.

Ở Hoa Kỳ, mỗi năm có khoảng 1.300 ca ghép tuyến tụy cho bệnh nhân tiểu đường type 1. Theo một số báo cáo, khoảng 70 - 80% bệnh nhân có thể không cần insulin trong năm đầu sau ghép, nhưng cần sử dụng thuốc chống thải ghép suốt đời.

Tuy nhiên, phương pháp này cũng có nhược điểm là tuyến tụy được hiến tặng cực kỳ hiếm hoi và bệnh nhân phải tiếp tục sử dụng thuốc chống đào thải suốt đời, gây ra nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Liệu pháp cấy ghép tế bào beta của tiểu đảo tụy

Một trong các lý do chính gây ra bệnh đái tháo đường là sự suy giảm hoạt động của các tế bào beta. Việc thực hiện phương pháp cấy ghép tế bào beta từ tiểu đảo tụy cho phép cơ thể cảm nhận mức đường trong máu và kích thích sản xuất insulin phù hợp để điều chỉnh đường huyết.

Tuy nhiên, mặt trái của phương pháp này là sau khi cấy ghép tế bào beta, bệnh nhân cần sử dụng nhiều loại thuốc khác nhau để tránh việc cơ thể loại bỏ tế bào. Chỉ có khoảng 8% bệnh nhân sau cấy ghép tiểu đảo tụy có thể duy trì đường huyết ổn định.

Liệu pháp tế bào gốc

Liệu pháp tế bào gốc đang được nghiên cứu như một phương pháp tiềm năng giúp phát triển tế bào beta mới từ tế bào gốc. Tuy nhiên, hiện nay liệu pháp này vẫn trong giai đoạn thử nghiệm và chưa được áp dụng rộng rãi do còn nhiều thách thức về hiệu quả và an toàn lâu dài. Nghiên cứu sơ bộ đã cho thấy phương pháp này có tiềm năng trong việc cải thiện sự trao đổi glucose và tăng cường độ nhạy của insulin một cách đáng kể.

Tổng thể, các phương pháp này đang trong quá trình nghiên cứu và thử nghiệm, tuy nhiên, chúng cũng đã mang lại một số tiến bộ đáng kể, mở ra hy vọng trong việc điều trị bệnh tiểu đường trong tương lai.

Bệnh tiểu đường giai đoạn đầu có chữa được không là vấn đề được nhiều người thắc mắc. Tuy nhiên, vì đây là bệnh lý mãn tính nên không thể trị dứt điểm. Việc phát hiện sớm và điều trị kiểm soát tốt đường huyết giúp người bệnh khỏe mạnh, hạn chế biến chứng gây suy giảm tuổi thọ.

Xem thêm:

• Cách chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường hiệu quả
• Một số dấu hiệu tiểu đường mà bạn nên biết
• 11 triệu chứng bệnh tiểu đường giai đoạn đầu