Cách chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường hiệu quả như thế nào?

Khi bạn hoặc người thân được chẩn đoán mắc bệnh đái tháo đường, cảm xúc của bạn có thể trải qua sự buồn bã và thậm chí là suy sụp. Bây giờ là thời điểm để bạn bắt đầu xây dựng kế hoạch chăm sóc hàng ngày để có thể vượt qua căn bệnh này. Cùng chúng tôi tìm hiểu cách chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường qua bài viết dưới đây.

Bệnh đái tháo đường là gì?

Bệnh đái tháo đường, hay còn được gọi là tiểu đường, là một loại bệnh chuyển hóa đặc trưng, có biểu hiện lượng đường trong máu luôn ở mức cao hơn bình thường. Nguyên nhân có thể là do cơ thể không sản xuất đủ insulin, không sử dụng insulin hiệu quả hoặc cả hai. Điều này gây ra sự rối loạn trong chuyển hóa đường, đạm, mỡ, và chất khoáng.

Khi mắc bệnh tiểu đường, bệnh nhân không thể tự tiêu hóa các loại đường từ thực phẩm hàng ngày để tạo năng lượng, dẫn đến sự tích tụ dần đều của đường trong máu. Nếu mức đường trong máu duy trì ở mức cao, có thể tăng nguy cơ các bệnh tim mạch và gây tổn hại cho nhiều cơ quan và hệ thống khác nhau, bao gồm: Hệ thần kinh, mắt, thận và nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác.

Cách loại đái tháo đường

Theo cách phân loại đơn giản, bệnh đái tháo đường có 4 loại chính:

Đái tháo đường type 1

Bệnh này xuất hiện do cơ thể phá hủy tự miễn các tế bào beta của đảo tụy, gây ra sự thiếu hụt hoặc không có insulin. Đái tháo đường type 1 chiếm 10 - 20% tổng số trường hợp và thường xảy ra ở trẻ em và thanh thiếu niên. Loại này có xu hướng gây nhiễm toan ceton, có thể gây hôn mê và tử vong.

Đái tháo đường type 2

Loại này đặc trưng bởi sự thiếu insulin tương đối và kháng insulin. Đái tháo đường type 2 chiếm khoảng 85% tổng số trường hợp và thường xảy ra ở người trưởng thành trên 30 tuổi. Nguyên nhân gây ra loại này không cụ thể, nhưng thường đi kèm với béo phì, tăng huyết áp và rối loạn lipid máu.

Đái tháo đường thai kỳ

Tiểu đường thai kỳ chẩn đoán ở phụ nữ mang thai trong 3 tháng giữa hoặc 3 tháng cuối thai kỳ mà không có bằng chứng cho thấy bị đái tháo đường trước đó. Khoảng 1 - 2% phụ nữ mang thai mắc loại này, gây nguy cơ biến chứng trong thai kỳ và sinh nở. Có nguy cơ cao hơn bị đái tháo đường trong tương lai.

Các biến thể đặc biệt khác của đái tháo đường

• Rối loạn di truyền chức năng tế bào beta.
• Giảm hoạt tính của insulin do yếu tố di truyền.
• Đái tháo đường thứ phát sau các bệnh lý tuyến tụy ngoại tiết như: Viêm tụy, chấn thương tụy, ung thư tuyến tụy, cắt tụy, hoặc xơ sỏi tụy.
• Một số bệnh nội tiết khác như: To đầu chi (acromegaly), hội chứng Cushing, u tủy thượng thận, cường giáp, u tiết glucagon.
• Sự tác động của thuốc hoặc hóa chất như: Interferon alpha, corticoid, thiazide, hormon giáp, thuốc chống trầm cảm,…
• Nhiễm khuẩn từ virus như: Sởi, quai bị, cytomegalovirus.
• Các hội chứng bất thường nhiễm sắc thể kết hợp với bệnh đái tháo đường như: Hội chứng Down, Klinefelter, Turner, Wolfram.

Người chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường cần chuẩn bị gì?

Để hỗ trợ chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường bạn cần:

Nắm vững kiến thức

Hãy tự mình tìm hiểu về bệnh đái tháo đường thông qua các nguồn thông tin uy tín như: Sách về sức khỏe hoặc các trang web y tế. Hiểu sâu hơn về căn bệnh sẽ giúp bạn có khả năng chăm sóc người bệnh đái tháo đường một cách hiệu quả hơn và đồng thời giúp họ cảm thấy yên tâm hơn.

Lắng nghe chân thành

Lắng nghe những lo âu của họ và hỗ trợ họ bằng cách cung cấp thông tin cụ thể về việc kiểm soát bệnh tốt và cách họ có thể giao tiếp với bác sĩ hiệu quả hơn. Hãy khuyến khích họ thấu hiểu rằng với sự quản lý tốt bệnh và báo cáo đầy đủ tình hình cho bác sĩ, họ vẫn có thể hưởng thụ cuộc sống một cách bình thường.

Thể hiện sự quan tâm

Sự quan tâm từ bạn và những người xung quanh có thể có tác động lớn đến tâm trạng của người bệnh đái tháo đường hàng ngày. Hãy thể hiện sự quan tâm của bạn bằng những hành động nhỏ, ví dụ như: Đưa họ đi khám bác sĩ hoặc nhắc họ uống thuốc đúng giờ. Những điều như vậy, dù nhỏ bé, có thể ảnh hưởng đến quá trình điều trị một cách tích cực.

Cách chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường hiệu quả như thế nào?

Dưới đây là một số thông tin quan trọng về cách chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường mà bạn nên biết:

Điều chỉnh chế độ ăn uống

• Bổ sung nhiều rau xanh: Rau xanh ít chứa chất béo và calo, nhưng lại giàu chất xơ và vitamin. Đảm bảo người bệnh có rau xanh trong bữa ăn hàng ngày giúp kiểm soát cơn đói và cân bằng dinh dưỡng.
• Ưu tiên thực phẩm từ cá: Các loại cá như: Cá thu, cá hồi, cá mòi, cá ngừ thường có ít chất béo hơn so với thịt đỏ và thịt gia cầm, là sự lựa chọn tốt cho người bệnh đái tháo đường.
• Bổ sung chất béo không bão hòa: Các nguồn chất béo lành mạnh như: Bơ, quả óc chó, hạt hướng dương, dầu ô liu cần được bổ sung trong khẩu phần, nhưng đồng thời tránh các món ăn nhiều dầu mỡ hoặc thực phẩm chế biến sẵn.

Tập luyện thể dục

Các hoạt động thể chất đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình điều trị bệnh tiểu đường. Nếu người bệnh đã lâu không tham gia hoạt động thể chất nhiều, bạn cần khuyến khích họ bắt đầu từ những bước đơn giản và tăng dần để cơ thể có thời gian thích ứng. Để đảm bảo an toàn, người bệnh cần kiểm tra mức đường huyết trước và sau khi tập để tránh nguy cơ hạ đường huyết khi tập luyện quá mức.

• Đi bộ: Đi bộ là một hoạt động đơn giản và có thể thực hiện bất kỳ lúc nào và ở bất kỳ đâu. Để cải thiện sức khỏe, người bệnh đái tháo đường nên tập đi bộ nhanh ít nhất 30 phút mỗi ngày và duy trì ít nhất 3 lần mỗi tuần.
• Yoga: Yoga là một phương pháp tuyệt vời cho những người mắc các bệnh mãn tính, bao gồm đái tháo đường. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng yoga giúp kiểm soát cân nặng và đường huyết.
• Thái cực quyền: Thái cực quyền với các động tác chậm rãi và nhẹ nhàng giúp thư giãn cả tâm trí và cơ thể. Người bệnh đái tháo đường có thể tập luyện thái cực quyền để cải thiện đường huyết và nâng cao tinh thần.

Vấn đề vệ sinh

Một vết thương, cho dù nhỏ, cũng cần phải được điều trị kịp thời để tránh tình trạng trở nên nghiêm trọng hoặc gây ra các biến chứng khác. Người chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường có thể khuyến khích người bệnh thực hiện các thói quen vệ sinh sau đây:

• Vệ sinh răng miệng: Người mắc bệnh đái tháo đường có nguy cơ cao hơn về vấn đề nướu răng, viêm nhiễm miệng và khô miệng. Do đó, hãy nhắc nhở người bệnh chải răng bằng bàn chải có lông mềm sau mỗi bữa ăn và sử dụng chỉ nha khoa ít nhất một lần mỗi ngày.
• Chăm sóc bàn chân: Việc kiểm tra móng chân hàng tuần là quan trọng để phát hiện sớm các vấn đề như: Sưng, nhiễm trùng hoặc phồng rộp.
• Tắm rửa kỹ lưỡng: Khi tắm, hãy sử dụng nước ấm và xà phòng trung tính để giữ da mềm mịn và tránh tình trạng khô da. Nếu bạn thấy bất kỳ dấu hiệu nào của đốm đỏ, mụn nước hoặc vết loét trên da, hãy đưa người bệnh đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Các biện pháp ngăn ngừa bệnh đái tháo đường

Phần lớn các trường hợp đái tháo có thể được ngăn ngừa thông qua lối sống lành mạnh như sau:

• Thực hiện tập thể dục thường xuyên, ít nhất 5 ngày mỗi tuần, mỗi buổi tập ít nhất 30 phút.
• Giảm lượng carbohydrate tinh chế, bao gồm đường và các thực phẩm ngọt.
• Bổ sung nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu vào chế độ ăn uống.
• Duy trì cân nặng ở mức hợp lý và thực hiện giảm cân nếu có thừa cân hoặc béo phì.
• Tránh hút thuốc lá và hạn chế tiêu thụ rượu bia.
• Kiểm soát các bệnh lý nền như: Tăng huyết áp và rối loạn lipid máu.

Ngày nay, tỷ lệ mắc đái tháo đường ngày càng tăng và có xu hướng trẻ hóa. Kiểm tra đường huyết định kỳ mỗi 6 tháng đến 1 năm là biện pháp đơn giản để kiểm soát tình trạng đái tháo đường. Ngay khi xuất hiện các triệu chứng của bệnh, bệnh nhân cần đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị sớm.

Hy vọng rằng với thông tin mà nhà thuốc Long Châu đã chia sẻ có thể hỗ trợ bạn trong việc chăm sóc bệnh nhân đái tháo đường, và đóng vai trò như một "người hỗ trợ y tế tại nhà", đảm bảo giúp người bệnh duy trì trạng thái sức khỏe và tinh thần tốt nhất có thể. Hãy luôn là nguồn động viên và hỗ trợ đáng tin cậy để người bệnh đái tháo đường có thể sống khỏe mạnh và hạnh phúc.

Xem ngay: Bệnh tiểu đường không nên uống gì?