Sán dây bò là gì? Những vấn đề cần biết, phương pháp điều trị và phòng ngừa bệnh Sán dây bò

Sán dây bò là gì?

Sán dây bò (Taenia saginata) thuộc nhóm sán dây cùng với sán dây heo ký sinh trong ruột người và gây bệnh. So với sán dây heo thì tỷ lệ người dân Việt nam mắc sán dây bò cao hơn hẳn. Sán dây bò ký sinh ở ruột non của người, những đốt sán già tự động ngắt ra khỏi thân sán và chủ động bò ra hậu môn rồi bò ra quần áo, giường chiếu và người mắc bệnh thường không biết rằng mình mắc bệnh.

Bệnh sán dây bò là bệnh lý do sán dây bò gây nên. Sán dây bò sống trong ruột người gây nên các triệu chứng nhẹ, nhưng sẽ nghiêm trọng hơn khi ấu trùng sán ký sinh ở não, gan, tim, thận hay cơ.

Những triệu chứng của Sán dây bò

Bệnh sán dây bò thường chỉ gây ra các triệu chứng nhẹ ở bụng do sự di chuyển (chủ động và thụ động) của các đốt sán. Đôi khi người nhiễm sán có thể viêm ruột thừa hoặc viêm đường mật do sự di chuyển các đốt sán đến những vùng này. Một số triệu chứng khác cũng có thể xuất hiện nhưng không đặc hiệu như:

• Ăn kém ngon.
• Sụt cân.
• Tiêu chảy.
• Đau cơ.
• Ho máu.
• Rối loạn tri giác.
• Xanh xao.
• Táo bón.

Tác động của Sán dây bò với sức khỏe

Sán dây bò là mối nguy hiểm cho sức khỏe con người và gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng cho ngành chăn nuôi gia súc trên toàn thế giới. Triệu chứng nhẹ thường ít gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người mắc sán dây bò. Khi ấu trùng giun di chuyển đến nơi khác như não, gan, tim, thận và cơ gây tử vong, đau cơ bắp,... Người mang sán là vật chủ giúp phát tán sán dây bò.

Biến chứng có thể gặp Sán dây bò

Một số biến chứng của sán dây bò có thể kể đến bao gồm

• Suy dinh dưỡng: Sán dây bò hấp thụ các chất dinh dưỡng qua da, khiến người mắc ăn uống kém gây nên tình trạng suy dinh dưỡng.
• Thiếu máu: Sán bám vào niêm mạc ruột hấp thụ chất dinh dưỡng gây xuất huyết rỉ rả ở đường tiêu hóa. Tình trạng này kéo dài có thể gây thiếu máu cho người mắc.
• Tử vong: Khi ấu trùng sán ký sinh ở não có thể ảnh hưởng đến chức năng sống của của người mắc.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi bạn sống trong khu vực có người mắc bệnh, có thói quen ăn thịt bò sống, có các triệu chứng nghi ngờ mắc bệnh sán dây bò, bạn nên đến khám bác sĩ ngay để được điều trị sớm.

Nguyên nhân gây Sán dây bò

Bệnh sán dây bò là bệnh nhiễm trùng ở người do sán dây trưởng thành Taenia saginata gây nên. Con người là vật chủ cuối cùng. Trứng hoặc đốt sán mang thai được thải ra ngoài theo phân ra ngoài. Các trứng có thể tồn tại nhiều ngày đến nhiều tháng trong môi trường tự nhiên. Bò ăn phải thực vật bị nhiễm trứng hoặc sán mang thai sẽ nhiễm bệnh. Trong ruột của động vật, các bào tử nở ra xâm nhập vào thành ruột và di chuyển đến các cơ vân - nơi chúng phát triển thành nang sán. Một con sán có thể tồn tại vài năm trong cơ thể động vật.

Người bị nhiễm bệnh do ăn phải thịt bị nhiễm bệnh (sống hoặc nấu chưa chín). Trong ruột người, nang sán phát triển hơn 2 tháng thành sán dây trưởng thành và có thể tồn tại trong nhiều năm. Sán dây trưởng thành bám vào ruột non bằng đầu đốt và cư trú trong ruột non. Chiều dài của sán trưởng thành thường từ 5m trở xuống, tuy nhiên trong một vài trường hợp có thể dài tới 25m với khoảng 1000-2000 đốt. Những con trưởng thành phát triển và tồn tại trong cơ thể con người suốt cuộc đời, liên tục hấp thụ thức ăn từ nguồn dinh dưỡng trong bữa ăn của con người.

Các đốt đốt riêng lẻ phóng ra từ con trưởng thành sau khi chúng mang thai có khả năng di chuyển và chủ động rời khỏi vật chủ qua hậu môn. Mỗi đốt đều có cơ dọc và cơ ngang nên từng đoạn của con trưởng thành khả năng vận động theo chiều ngang và chiều dọc. Giun trưởng thành sinh ra các đốt sán trưởng thành, tách khỏi sán dây và di chuyển đến hậu môn hoặc thải ra ngoài theo phân (khoảng 6 con mỗi ngày). Trứng sán (khoảng 100.000 trứng) chứa trong các đốt sán mang thai được phóng thích sau khi các đốt sán được thải ra ngoài theo phân.

Đầu của sán dây trưởng thành linh hoạt có bốn giác hút cơ để gắn vào phần trên hỗng tràng của vật chủ Taenia saginata có thể được phân biệt với loài chị em của nó là Taenia solium, do không có các móc hình sao này trên đầu mối. Hàng nghìn đốt đốt khiến T. saginata trở thành một trong những loài ký sinh lớn nhất ở người.

Khi các đốt trưởng thành chứa cả cơ quan sinh sản nam và nữ. Trứng thường có kích thước từ 30 đến 40 micromet và được bao quanh bởi lớp vỏ màu nâu có sọc. Ấu trùng nở ra từ trứng và phát triển thành ấu trùng sán.