Thoái hóa đa khớp là gì? Dấu hiệu nhận biết, điều trị và cách phòng ngừa thoái hóa đa khớp

Thoái hóa đa khớp là gì?

Thoái hóa đa khớp là tình trạng bệnh lý tổn thương thoái hóa nhiều khớp trong cơ thể cùng một lúc. Các khớp thường bị ảnh hưởng bao gồm khớp gối, khớp háng, khớp vai, và các khớp nhỏ ở bàn tay và bàn chân.

Thoái hóa đa khớp xảy ra khi mà mô sụn bảo vệ các đầu xương trong khớp dần dần bị hủy hoại, đồng thời dịch nhầy bôi trơn khớp bị suy giảm, các mô xung quanh cũng có thể bị tổn thương.

Mô sụn là một lớp bọc đàn hồi ở các đầu xương, giúp giảm ma sát và đảm bảo sự vận động trơn tru của khớp. Khi mô sụn bị thoái hóa, nó trở nên mỏng, mất đi tính đàn hồi và dễ bị tổn thương. Sụn bị mất đáng kể có thể dẫn đến tình trạng xương cọ xát vào nhau, gây sưng và hình thành các gai xương, thay đổi hình dạng của khớp và dẫn đến xương bị lệch khỏi vị trí bình thường.

Những dấu hiệu và triệu chứng của thoái hóa đa khớp

Các triệu chứng của thoái hóa đa khớp thường diễn tiến từ từ và thường bắt đầu ở một hoặc một vài khớp.

Các triệu chứng phổ biến của thoái hóa đa khớp bao gồm:

• Đau khớp: Đau khớp là triệu chứng chính của thoái hóa đa khớp. Đau có thể xuất hiện dữ dội hoặc nhẹ nhàng, thường gia tăng sau khi thực hiện hoạt động vận động và giảm sau khi nghỉ ngơi. Đau có thể lan rộng từ khớp đến các vùng xung quanh.
• Cứng khớp: Các khớp bị ảnh hưởng có thể trở nên cứng và khó di chuyển, đặc biệt sau thời gian nghỉ ngơi hoặc buổi sáng sớm.
• Sưng và viêm: Khớp bị tổn thương có thể sưng và viêm, gây ra một cảm giác nóng, đỏ, và sưng tại vùng khớp.
• Tiếng kêu và cảm giác kẹt khớp: Một số người bệnh thoái hóa đa khớp có thể cảm nhận tiếng kêu trong khớp khi di chuyển. Cảm giác kẹt khớp, như bị vướng hoặc bị hạn chế trong quá trình di chuyển, cũng có thể xảy ra.
• Hạn chế vận động: Các hoạt động hằng ngày sẽ gặp khó khăn, biên độ vận động tại khớp cũng bị giới hạn.

Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng thoái hoá đa khớp có thể khác nhau rất nhiều từ người này sang người khác và giữa các khớp bị ảnh hưởng khác nhau.

Đối với một số người, các triệu chứng có thể nhẹ và có thể đến rồi đi. Những người khác có thể gặp các vấn đề liên tục và nghiêm trọng hơn, gây khó khăn cho việc thực hiện các hoạt động hàng ngày.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh thoái hóa đa khớp

Thoái hóa đa khớp có thể gây ra một số biến chứng, bao gồm:

• Biến dạng khớp: Theo thời gian, thoái hóa đa khớp có thể dẫn đến biến dạng cấu trúc của khớp. Điều này có thể bao gồm sự phình to của khớp, hình thành các gai xương và sự biến dạng của bề mặt khớp.
• Hạn chế chức năng: Thoái hóa đa khớp có thể gây ra sự hạn chế chức năng của khớp. Khả năng di chuyển và linh hoạt của khớp bị giảm, làm hạn chế hoạt động hàng ngày như đi bộ, leo cầu thang và cử động khớp trở nên khó khăn.
• Suy giảm chất lượng cuộc sống: Thoái hóa đa khớp có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Đau, hạn chế chức năng và khả năng làm việc bị giảm có thể gây ra giảm hiệu suất và ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày, tạo ra tác động tiêu cực đến tâm lý và tinh thần.
• Khuyết tật: Trong một số trường hợp nghiêm trọng, thoái hóa đa khớp có thể gây ra khuyết tật và hạn chế hoạt động vĩnh viễn của khớp. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng tự chăm sóc và độc lập của người bệnh.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu có các triệu chứng trên hoặc nghi ngờ về thoái hóa đa khớp, nên gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị. Chẩn đoán thoái hóa đa khớp sớm giúp cho bạn được bắt đầu điều trị kịp thời. Điều này có thể giúp kiểm soát triệu chứng và ngăn chặn sự tiến triển của bệnh. Điều trị sớm cũng có thể giảm nguy cơ tổn thương khớp và cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.

Nguyên nhân dẫn đến thoái hóa đa khớp

Nguyên nhân của thoái hóa khớp có thể được phân loại thành hai nhóm chính: nguyên nhân nguyên phát và nguyên nhân thứ phát.

Nguyên nhân nguyên phát:

• Lão hóa: Sự suy giảm tự nhiên của sụn do quá trình lão hóa của cơ thể, các protein trong sụn bị suy giảm về chất lượng và số lượng, làm giảm khả năng chịu lực và đàn hồi của sụn.
• Hoạt động vận động lặp đi lặp lại: Sử dụng khớp quá mức và thường xuyên trong nhiều năm có thể dẫn đến tổn thương sụn, làm tăng ma sát và đau trong khớp. Như trong trường hợp của công nhân xây dựng hoặc thợ thủ công, có thể gây ra viêm xương khớp dẫn đến thoái hóa khớp.

Nguyên nhân thứ phát:

• Yếu tố di truyền: Nếu trong gia đình có người mắc bệnh thoái hóa khớp, khả năng bạn cũng sẽ bị thoái hóa đa khớp cao hơn. Các yếu tố di truyền có thể làm cho một số người dễ bị suy giảm sụn, dẫn đến thoái hóa khớp sớm.
• Chấn thương: Những chấn thương gần khớp hoặc chấn thương lặp đi lặp lại có thể góp phần vào sự phát triển của thoái hóa đa khớp. Ví dụ, các vận động viên chuyên nghiệp hoặc những người thường xuyên tham gia các hoạt động gây căng thẳng cho khớp có nguy cơ cao hơn.
• Cân nặng: Thừa cân hoặc béo phì tạo áp lực lớn lên các khớp, đặc biệt là khớp gối và khớp háng. Điều này có thể gây mài mòn và tổn thương khớp, làm tăng nguy cơ mắc thoái hóa đa khớp.
• Các bệnh lý khớp khác: Những người đã mắc các bệnh lý khớp như viêm khớp, bệnh gout hoặc viêm khớp dạng thấp có nguy cơ cao hơn bị thoái hóa đa khớp. Viêm mạn tính hoặc tổn thương khớp kéo dài có thể góp phần vào sự phát triển của thoái hóa đa khớp.
• Công việc và hoạt động hàng ngày: Các công việc đòi hỏi tải trọng cao lên khớp hoặc các hoạt động vận động căng thẳng có thể tăng nguy cơ mắc thoái hóa đa khớp.