Xơ gan do rượu: Triệu chứng, nguyên nhân và cách điều trị

Xơ gan do rượu là tình trạng tổn thương gan mãn tính xảy ra do việc sử dụng rượu kéo dài và quá mức. Khi gan bị tổn thương bởi rượu, quá trình phục hồi tự nhiên của gan sẽ dẫn đến sự hình thành mô sẹo, thay thế mô gan bình thường. Qua thời gian, mô sẹo này tích tụ và gây ra xơ gan, làm cho gan trở nên cứng và mất khả năng thực hiện các chức năng bình thường của nó, như giải độc cơ thể, sản xuất protein cần thiết và hỗ trợ quá trình tiêu hóa.

Xơ gan do rượu là một bệnh lý của gan liên quan đến rượu. Các giai đoạn của xơ gan do rượu:

• Gan nhiễm mỡ do rượu hoặc do chất béo: Là giai đoạn chất béo tích tụ bên trong gan.
• Viêm gan do rượu: Tình trạng viêm tế bào gan. Kiêng rượu bia, dinh dưỡng, điều trị bệnh lý kèm theo như nhiễm trùng là phương pháp điều trị quan trọng.
• Xơ gan do rượu: Tổn thương không thể hồi phục của gan và sẽ dẫn đến các biến chứng xơ gan, tăng áp lực tĩnh mạch cửa.

Bệnh có thể bắt đầu từ bệnh gan nhiễm mỡ sau đó tiến triển thành viêm gan do rượu, cuối cùng là xơ gan do rượu. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể bị xơ gan do rượu mà không có bệnh viêm gan do rượu trước đó. Khi bệnh tiến triển và tế bào gan bình thường giảm số lượng, gan sẽ giảm và ngừng hoạt động.

Theo một thống kê năm 2019, khoảng 20 đến 25 phần trăm trường hợp sử dụng rượu trong thời gian dài sẽ mắc bệnh xơ gan. Sử dụng rượu được ước tính là nguyên nhân gây ra ¼ tổng số ca tử vong do xơ gan trên toàn cầu vào năm 2020.

Viện Nghiên Cứu Quốc Gia về Lạm Dụng Rượu và Nghiện Rượu (National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism, NIAAA) định nghĩa uống nhiều rượu là uống 5 ly trở lên trong 1 tháng và ít nhất 5 ngày trong tháng qua. Tình trạng gan nhiễm mỡ có thể xảy ra ở 90% trường hợp uống trên 60g/ngày và xơ gan xảy ra ở 30% trường hợp tiêu thụ lâu dài 40g/ngày.

Những dấu hiệu và triệu chứng của xơ gan do rượu

Trong giai đoạn đầu mắc bệnh, các tế bào gan bình thường vẫn có thể bù đắp cho những tế bào đã bị biến thành mô sẹo, do đó bạn thường không có triệu chứng và dấu hiệu nào. Khi bệnh tiến triển, các triệu chứng sẽ bắt đầu xuất hiện và rõ ràng hơn.

Các triệu chứng của bệnh xơ gan do rượu cũng tương tự như bệnh gan khác liên quan đến rượu. Bao gồm:

• Vàng da, vàng mắt;
• Tăng áp lực tĩnh mạch cửa gây nôn ra máu, phù, cổ trướng;
• Ngứa không rõ nguyên nhân;
• Sốt;
• Mất cơ, yếu cơ;
• Sương mù não hoặc lú lẫn;
• Giảm cân hoặc tăng cân không chủ ý;
• Đau bụng;
• Gan to, lách to;
• Buồn nôn và nôn;
• Tiêu chảy;
• Chán ăn;
• Ngất;
• Thay đổi tâm trạng;
• Rối loạn giấc ngủ.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh xơ gan do rượu

Xơ gan do rượu khi tiến triển có thể gây xơ gan mất bù:

• Cổ trướng: Đây là biến chứng phổ biến nhất của xơ gan do rượu, do tích tụ dịch ở trong khoang bụng. Biểu hiện gồm chướng bụng và phù.
• Viêm phúc mạc nhiễm khuẩn nguyên phát: Đây là tình trạng nhiễm trùng dịch ổ bụng mà không tìm được bằng chứng về nguồn nhiễm trùng khác trong ổ bụng như thủng tạng rỗng.
• Bệnh não gan: Đặc trưng bởi các bất thường về tâm thần kinh.
• Xuất huyết tiêu hóa do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản: Biểu hiện thường là nôn ra máu hoặc tiêu phân đen.
• Hội chứng gan thận: Tình trạng suy thận do bệnh xơ gan do rượu tiến triển sau khi đã loại trừ các nguyên nhân gây suy thận khác.
• Tràn dịch màng phổi: Là tình trạng hiện diện của dịch trong màng phổi sau khi đã loại trừ các nguyên nhân khác gây tràn dịch màng phổi.
• Các biến chứng khác hiếm gặp: Bệnh cơ tim, ung thư biểu mô tế bào gan, bệnh dạ dày do tăng áp lực tĩnh mạch cửa, huyết khối tĩnh mạch cửa,…

Do đó cần điều trị nguyên nhân và yếu tố kích thích tiến triển đến xơ gan mất bù bao gồm nhiễm trùng hoặc chế độ ăn, thay đổi lối sống. Nếu không kiểm soát tốt, bạn có thể phải điều trị bằng phương pháp ghép gan.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng của bệnh hoặc biến chứng của bệnh nêu ở trên, hãy đi khám bác sĩ để được chẩn đoán. Không phải chỉ những người uống nhiều rượu mới có thể mắc bệnh, do đó không được chủ quan.

Nhiều yếu tố khác nhau như trao đổi chất, di truyền, môi trường và miễn dịch đều đóng vai trò trong bệnh gan do rượu. Xơ gan do rượu có liên quan trực tiếp đến việc lạm dụng rượu, có thể gây rối loạn sử dụng rượu.Gan có thể dung nạp rượu ở mức độ nhẹ, tuy nhiên khi lượng rượu tiêu thụ tăng lên sẽ dẫn đến sự tích tụ chất béo trong gan (hay giai đoạn gan nhiễm mỡ).

Nếu việc tiêu thụ rượu không dừng lại có thể dẫn đến viêm gan do rượu. Với việc tiếp tục uống rượu, bệnh sẽ diễn tiến đến xơ gan do rượu. Khi tế bào gan bắt đầu hình thành sẹo, gan không còn hoạt động tốt như trước. Kết quả là gan không thể thực hiện chức năng của mình như sản xuất protein, lọc chất độc ra khỏi máu.