Các bệnh thường gặp ở tụy và phương pháp điều trị, phòng ngừa hiệu quả

Tuyến tụy bao gồm chức năng ngoại tiết và nội tiết. Các bệnh lý thông thường ở tuyến tụy bao gồm viêm tụy và ung thư tụy. Việc tìm hiểu sớm về các bệnh thường gặp ở tụy sẽ giúp mọi người có thể phòng ngừa và phát hiện bệnh kịp thời, từ đó điều trị hiệu quả hơn.

Tụy và chức năng của tụy

Tụy là một cơ quan hình lá. Nó nằm ở sau phúc mạc và dạ dày, phía trước cột sống, giữa lách và tá tràng. Tuyến tụy gồm có 3 phần là đầu, thân và đuôi. Nó có kích thước dài khoảng 16 - 20cm, cao 4 - 5cm và dày 2 - 3cm.

Tụy có hai chức năng chính là nội tiết và ngoại tiết. Chức năng nội tiết sẽ tiết ra hormone như insulin và glucagon, somatostatin. Trong khi đó, chức năng ngoại tiết liên quan đến việc tiết ra các enzyme tiêu hóa. Những chất này được tạo ra tại tuyến tụy và di chuyển đến tá tràng thông qua ống tụy. Phần sản xuất hormone gọi là tuyến tụy nội tiết và sản xuất enzyme tiêu hóa gọi là tuyến tụy ngoại tiết.

Các bệnh thường gặp ở tụy

Không phải ai cũng biết về các bệnh thường gặp ở tụy. Mặc dù ít được biết đến nhưng tụy là cơ quan đóng vai trò rất quan trọng trong hoạt động của hệ tiêu hóa. Bộ phận này thường gặp phải một số vấn đề sau:

Viêm tụy

Là tình trạng tuyến tụy bị viêm do các bất thường trong quá trình hoạt động, thường do các enzyme tiêu hóa hoạt động không bình thường và tấn công chính tuyến tụy. Bệnh có hai dạng:

• Viêm tụy cấp: Xảy ra khi tuyến tụy bị vi khuẩn tấn công đột ngột, gây viêm cấp tính và đau nghiêm trọng kéo dài vài ngày. Các triệu chứng đi kèm bao gồm đầy hơi, nôn mửa và sốt. Nguyên nhân thường là sỏi mật, lạm dụng rượu bia, di truyền hoặc tác dụng phụ của thuốc,...
• Viêm tụy mạn: Là tình trạng viêm tụy kéo dài, có thể tiến triển thành đợt cấp nếu có yếu tố tác động. Bệnh thường gặp nhiều hơn ở nam giới với triệu chứng chính là đau bụng và tiêu chảy. Nếu kéo dài, bệnh có thể dẫn đến tiểu đường.

Ung thư tụy

Bệnh chủ yếu hình thành từ tuyến tụy ngoại tiết. Nguyên nhân có thể do di truyền hoặc các tác động từ môi trường sống. Thường xuyên tiếp xúc với các hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu và hóa chất luyện kim,... cũng là những nguyên nhân chính gây bệnh.

Những người mắc các bệnh như viêm gan, xơ gan, tiểu đường và viêm tụy mãn tính có nguy cơ cao bị ung thư tụy. Các triệu chứng thường gặp bao gồm đau bụng kéo dài, giảm cân không rõ nguyên nhân, đầy hơi, chán ăn, đi ngoài phân lỏng kèm mỡ, vàng mắt vàng da và ngứa.

Phương pháp điều trị các bệnh thường gặp ở tụy

Trong từng trường hợp cụ thể và từng loại bệnh về tụy, bệnh nhân cần được khám xét kỹ lưỡng, xác định tình trạng và các bệnh lý liên quan để xây dựng phác đồ điều trị phù hợp:

Phương pháp điều trị viêm tụy

Việc điều trị viêm tụy cấp và viêm tụy mạn như sau:

• Viêm tụy cấp: Bệnh nhân thường được chỉ định truyền dịch, sử dụng thuốc giảm đau và cần chăm sóc, theo dõi tại bệnh viện. Nếu viêm tụy có dấu hiệu hoại tử thì cần phẫu thuật để cắt bỏ phần nhiễm trùng nặng. Nếu nguyên nhân là do sỏi mật, cần phẫu thuật loại bỏ sỏi. Người bệnh cần được theo dõi chặt chẽ vì viêm tụy có thể ảnh hưởng đến tim, thận, gan và phổi.
• Viêm tụy mạn: Điều trị bao gồm giảm đau, cải thiện dinh dưỡng, sử dụng men tụy và insulin. Cần kết hợp chế độ ăn uống khoa học và luyện tập để cải thiện tình trạng viêm.

Điều trị ung thư tụy

Tùy theo kích thước, vị trí khối u và tình trạng bệnh, bệnh nhân ung thư tụy sẽ được chỉ định áp dụng các phương pháp điều trị phù hợp như sau:

• Phẫu thuật loại bỏ khối u: Đối với những trường hợp phát hiện sớm, phẫu thuật có thể được thực hiện để cắt bỏ khối u, ngăn chặn sự lan rộng của tế bào ung thư vào các mô xung quanh.
• Xạ trị: Sử dụng tia xạ năng lượng cao để chiếu vào khối u để tiêu diệt tế bào và làm giảm kích thước của khối u.
• Hóa trị: Sử dụng các loại hóa chất để tiêu diệt tế bào ung thư thông qua việc truyền hóa chất trực tiếp vào cơ thể. Phương pháp hóa trị cũng có thể được áp dụng cho bệnh nhân sau khi phẫu thuật.

Các phương pháp phòng ngừa các bệnh về tụy

Để phòng ngừa các bệnh thường gặp ở tụy từ sớm, mọi người nên tuân thủ những biện pháp sau:

• Thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh và kết hợp với thể dục thể thao để cải thiện sức khỏe.
• Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ và vitamin để tăng cường sức đề kháng cơ thể.
• Hạn chế uống rượu, bia, hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích vì đây là những nguyên nhân chính gây viêm tụy cấp.
• Kiểm soát cân nặng bằng cách giảm cân nếu có thừa cân hoặc béo phì, duy trì thể trạng và cân nặng hợp lý để giảm nguy cơ tiểu đường.
• Người bị tăng triglyceride nên áp dụng chế độ ăn giảm mỡ và kiểm soát mỡ máu.

Việc hiểu và phòng ngừa các bệnh thường gặp ở tụy là rất quan trọng để duy trì sức khỏe tổng thể và chất lượng cuộc sống. Bằng cách đề cao nhận thức và chăm sóc sức khỏe ở tụy, chúng ta có thể giảm thiểu nguy cơ và tăng khả năng phòng tránh các vấn đề liên quan đến cơ quan này.

Xem thêm: Đặc điểm giải phẫu tụy: Vị trí, cấu tạo và chức năng