Cấu trúc và chức năng của tủy xương

Tủy xương là một phần quan trọng của hệ thống xương trong cơ thể người và động vật có xương sống. Nó nằm bên trong lòng các xương lớn như xương đùi, xương bả vai, xương sườn, và xương chậu. Tủy xương chia thành hai loại chính: Tủy xương đỏ và tủy xương trắng. Cùng Long Châu tìm hiểu thêm về cấu trúc của tủy xương trong bài viết dưới đây.

Cấu trúc của tủy xương

Tủy xương là một phần quan trọng của hệ thống tạo máu, nằm ẩn mình trong lòng các xương lớn và chia thành hai loại chính: Tủy xương đỏ và tủy xương trắng.

Tủy xương đỏ, như tên gọi nó có màu đỏ nhờ vào sự hiện diện của máu và các tế bào máu đang trong quá trình hình thành. Đây chính là nơi sản xuất chủ yếu các loại tế bào máu như hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu. Cấu trúc của tủy xương đỏ rất phức tạp, bao gồm một mạng lưới phức tạp của mô tủy, nơi các tế bào máu được tạo ra và phát triển trước khi chúng được phóng thích vào hệ thống máu.

Tủy xương trắng có màu trắng nhạt và chủ yếu chứa mỡ cùng với các tế bào tủy trắng, loại tế bào này đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ hệ thống miễn dịch. Mặc dù không tham gia trực tiếp vào quá trình sản xuất tế bào máu, tủy xương trắng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra các tế bào miễn dịch để bảo vệ cơ thể khỏi bệnh lý nhiễm trùng.

Chức năng chính của tủy xương là duy trì lưu thông máu và hỗ trợ hệ thống miễn dịch. Quá trình này bao gồm sự hình thành và phát triển của các tế bào máu từ tế bào gốc, một quá trình phức tạp được kiểm soát bởi các yếu tố tăng trưởng và các tế bào môi trường. Tế bào máu mới được tạo ra liên tục để thay thế các tế bào máu già cũ và đảm bảo lưu thông máu luôn ổn định.

Ngoài ra, tủy xương còn có khả năng điều chỉnh sản xuất tế bào máu theo nhu cầu của cơ thể. Khi cơ thể cần thêm tế bào máu, quá trình sản xuất sẽ tăng lên để đáp ứng nhu cầu, ngược lại, khi cơ thể không cần nhiều tế bào máu hơn, quá trình này sẽ giảm đi. Điều này giúp duy trì sự cân bằng và lưu thông máu một cách hiệu quả trong cơ thể.

Chức năng của tủy xương

Tuỷ xương đóng vai trò không thể phủ nhận trong việc duy trì và phát triển lưu thông máu. Nó tham gia vào quá trình sản xuất và duy trì các thành phần chính của máu, bao gồm hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.

Một trong những tác động quan trọng nhất của tuỷ xương là sản xuất hồng cầu, các tế bào chủ lực trong việc vận chuyển oxy từ phổi đến các mô và cơ trong cơ thể. Hồng cầu được tạo ra trong mô tủy của tuỷ xương đỏ.

Đối với hệ miễn dịch, bạch cầu đóng vai trò quan trọng. Tủy xương đỏ chịu trách nhiệm sản xuất bạch cầu, bao gồm các loại tế bào như bạch cầu neutrophil và bạch cầu lymphocyte, giúp bảo vệ cơ thể khỏi nguy cơ nhiễm trùng và các bệnh lý khác.

Ngoài ra, tiểu cầu, cũng được tạo ra từ tủy xương đỏ, chủ yếu giúp kiểm soát quá trình đông máu và ngăn chặn sự mất máu nếu có vết thương. Chúng có vai trò quan trọng trong quá trình đông máu và duy trì áp lực máu ổn định.

Tất cả những tế bào máu này được tạo ra và duy trì thông qua quá trình phức tạp của tuỷ xương, nơi các tế bào gốc được biến đổi thành các tế bào máu chuyên biệt. Điều này đảm bảo rằng hệ thống máu của cơ thể làm việc hiệu quả, giữ cho cơ thể khỏe mạnh và có khả năng chống lại các yếu tố gây bệnh từ môi trường.

Các bệnh lý liên quan đến tủy xương

Các bệnh lý liên quan đến tủy xương có thể ảnh hưởng đến cả quá trình hình thành tế bào máu và hệ thống miễn dịch của cơ thể:

Bệnh rối loạn sinh tủy

Bệnh lý này là một nhóm các rối loạn gen di truyền gây ảnh hưởng đến quá trình sản xuất tế bào máu trong tủy xương. Các triệu chứng thường gặp có thể bao gồm mệt mỏi, huyết áp thấp, dễ bị nhiễm trùng,...

Bệnh đa u tủy xương

Đa u tủy xương là một loại ung thư xuất phát từ tế bào plasmocyte (tương bào), loại tế bào tham gia vào quá trình sản xuất kháng thể. Người mắc bệnh lý này thường gặp các vấn đề như đau xương, suy giảm huyết áp và nhiễm trùng.

Bệnh bạch cầu

Bạch cầu là một loại ung thư máu, hình thành khi các tế bào máu hoạt động bất thường và tăng nhanh chóng về số lượng, làm giảm khả năng hình thành các tế bào máu khác. Có nhiều loại bệnh bạch cầu nhưng nhìn chung đều ảnh hưởng đến tủy xương và quá trình lưu thông máu.

Bệnh xơ hóa tủy xương

Bệnh lý này là kết quả của sự thay đổi trong mô tủy, dẫn đến sự thay thế bởi mô sợi và mô sưng, gây ra các vấn đề trong quá trình sản xuất tế bào máu.

Bệnh viêm xương tủy

Viêm xương tủy là dạng nhiễm trùng xương ảnh hưởng đến tủy xương. Bệnh xuất hiện khi có sự xâm nhập của vi khuẩn hoặc vi nấm vào xương và tuỷ xương qua máu.

Những bệnh lý tủy xương trên đều có thể ảnh hưởng đến khả năng sản xuất các tế bào máu khỏe mạnh của tủy xương, từ đó gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Phát hiện và điều trị sớm các bệnh lý sẽ giúp duy trì chức năng của tủy xương và ngăn chặn các hậu quả tiêu cực cho sức khỏe.

Tăng cường sức khỏe tủy xương

Các biện pháp sau đây có thể được thực hiện để bảo vệ và tăng cường sức khỏe của tủy xương:

• Đảm bảo cung cấp đầy đủ canxi và vitamin D thông qua chế độ ăn uống, vì hai chất này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì độ chắc khỏe của xương.

• Dùy trì ổn định thể trọng để tránh tình trạng thừa cân hoặc béo phì, đây là yếu tố gây tăng lực lên tủy xương.
• Luyện tập thể dục đều đặn giúp kích thích quá trình hình thành tế bào máu trong tủy xương.
• Tránh hút thuốc lá và giảm tiếp xúc với các chất gây ô nhiễm cũng là biện pháp hiệu quả để bảo vệ tủy xương khỏi các tác động xấu.

Ngoài ra, việc kiểm tra định kỳ sức khỏe tủy xương với bác sĩ chuyên khoa cũng là điều quan trọng không nên bỏ qua. Điều này giúp phát hiện sớm và giải quyết các vấn đề không bình thường ở tủy xương, nếu có.

Xem thêm:

• Biện pháp khắc phục xương cổ tay nhô ra
• Dấu hiệu nhận biết lồi củ xương hàm trên
• Tàn phế là gì và nguy cơ bị tàn phế?