Dùng thuốc chống nôn cho người bị ung thư trong trường hợp nào?

Nôn không chỉ gây khó chịu, mất năng lượng, suy dinh dưỡng mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và hiệu quả điều trị của người bệnh ung thư. Vì vậy, việc sử dụng thuốc chống nôn cho người bị ung thư là rất cần thiết và quan trọng. Trong bài viết này, Nhà thuốc Long Châu sẽ chia sẻ cho bạn một số thông tin về bệnh ung thư và vấn đề sử dụng thuốc chống nôn ở bệnh nhân ung thư.

Nguyên nhân gây nôn ở bệnh nhân ung thư

Nôn hay buồn nôn ở người bệnh ung thư có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó có:

Do ung thư

Một số loại ung thư có thể gây áp lực lên các cơ quan trong cơ thể, làm kích thích các vùng nhạy cảm trong não hoặc ức chế hoạt động của dạ dày và ruột, gây ra cảm giác buồn nôn và nôn. Ví dụ như ung thư não, ung thư dạ dày, ung thư ruột, ung thư gan, ung thư tụy…

Do điều trị ung thư

Các liệu pháp điều trị ung thư như hóa trị, xạ trị hay phẫu thuật có thể gây tổn thương cho các mô và tế bào trong cơ thể, kích hoạt các cơ chế phản xạ nôn trong não hoặc gây ra các tác dụng phụ như viêm niêm mạc dạ dày, loét miệng hay tiêu chảy… Các thuốc hóa trị còn có khả năng kích hoạt các vùng nhận biết thuốc trong não, gây ra cảm giác buồn nôn và nôn ngay sau khi tiêm hoặc uống thuốc.

Ngoài ra, nôn ở người bệnh ung thư còn có thể do các yếu tố khác như stress, lo lắng, mùi hôi, đau đớn, nhiễm trùng, thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau…

Các thuốc chống nôn cho người bị ung thư

Có rất nhiều loại thuốc chống nôn cho người bị ung thư được sử dụng hiện nay. Tùy vào nguyên nhân gây nôn và tình trạng sức khỏe của người bệnh mà bác sĩ sẽ kê đơn thuốc phù hợp. Một số nhóm thuốc chống nôn chính:

Các thuốc kháng serotonin (5-HT3)

Đây là nhóm thuốc chống nôn hiệu quả nhất cho người bệnh ung thư, đặc biệt là khi họ phải trải qua hóa trị. Các thuốc này có tác dụng ngăn chặn hoạt động của serotonin, một chất dẫn truyền thần kinh có liên quan đến cảm giác buồn nôn và nôn. Các thuốc kháng serotonin thường được sử dụng bằng đường tiêm hoặc uống trước, trong hoặc sau khi hóa trị. Ví dụ như ondansetron, granisetron, palonosetron…

Các thuốc kháng dopamine (D2)

Thuốc kháng dopamine là nhóm thuốc chống nôn cũng được sử dụng rộng rãi cho người bệnh ung thư, đặc biệt là khi họ bị nôn do ung thư não, xạ trị hay các yếu tố khác. Các thuốc này có tác dụng ngăn chặn hoạt động của dopamine, một chất dẫn truyền thần kinh khác có quan hệ mật thiết đến tình trạng buồn nôn hoặc nôn. Các thuốc kháng dopamine thường được sử dụng bằng đường tiêm hoặc uống. Ví dụ như metoclopramide, domperidone, haloperidol…

Thuốc kháng corticosteroid

Một loại thuốc chống nôn cho người bị ung thư không thể bỏ qua đó là thuốc kháng corticosteroid, nó có tác dụng tăng cường hiệu quả của các thuốc kháng serotonin và kháng dopamine, giúp ngăn ngừa và điều trị nôn do hóa trị hay xạ trị. Các thuốc này có tác dụng giảm viêm, ức chế miễn dịch và ảnh hưởng đến các vùng nhận biết thuốc trong não. Các thuốc kháng corticosteroid thường được sử dụng bằng đường tiêm hoặc uống như dexamethasone, methylprednisolone…

Nhóm thuốc kháng histamine

Thuốc kháng histamine là thuốc chống nôn có tác dụng điều trị nôn do say tàu xe hay say sóng, do các thuốc này có thể ức chế hoạt động của histamine, một chất dẫn truyền thần kinh gây kích ứng các vùng nhạy cảm trong não và tai trong. Thuốc kháng histamine được sử dụng chủ yếu bằng đường uống, bao gồm: Dimenhydrinate, diphenhydramine, meclizine, promethazine…

Khi nào cần dùng thuốc chống nôn cho người bị ung thư?

Việc sử dụng thuốc chống nôn cho người bị ung thư phải tuân theo chỉ định và hướng dẫn của bác sĩ. Tùy vào nguyên nhân gây nôn, loại và liều lượng của thuốc chống nôn mà thời gian sử dụng có thể khác nhau.

Nếu bệnh nhân bị nôn do hóa trị hay xạ trị, nên sử dụng thuốc chống nôn theo phác đồ điều trị được bác sĩ kê đơn. Thông thường, bác sĩ sẽ tiêm hoặc cho bệnh nhân uống thuốc chống nôn trước, trong và sau khi hóa trị hay xạ trị, để ngăn ngừa và giảm thiểu cảm giác buồn nôn và nôn.

Tuy nhiên, một số bệnh nhân có thể vẫn bị nôn sau khi điều trị, gọi là nôn muộn. Trong trường hợp này, bệnh nhân cần báo cho bác sĩ để được điều chỉnh liều lượng hoặc thay đổi loại thuốc chống nôn.

Nếu bệnh nhân bị nôn do ung thư gây áp lực lên các cơ quan trong cơ thể, bác sĩ có thể kê đơn các thuốc chống nôn kháng dopamine hoặc kháng corticosteroid để giảm kích thích các vùng nhạy cảm trong não. Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể được điều trị bằng các phương pháp khác như phẫu thuật, xạ trị hay can thiệp tĩnh mạch để giảm áp lực của khối u.

Nếu bệnh nhân bị nôn do các yếu tố khác ngoài 2 yếu tố trên, bác sĩ có thể xử lý tình trạng này bằng cách kê đơn các thuốc chống nôn kháng histamine hoặc kháng dopamine để ức chế hoạt động của các chất dẫn truyền thần kinh gây buồn nôn và nôn. Bên cạnh đó, bệnh nhân nên đến gặp bác sĩ tâm lý để được tư vấn về các biện pháp giảm stress, thư giãn...

Bổ sung dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư như thế nào?

Ngoài việc sử dụng thuốc chống nôn cho người bị ung thư, việc ăn uống cũng rất quan trọng để duy trì sức khỏe và hỗ trợ điều trị. Một số lưu ý về chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư:

Ăn nhỏ, đủ chất và ăn thường xuyên

Bệnh nhân ung thư nên chia bữa ăn thành nhiều lần trong ngày, để không làm dạ dày quá căng và gây buồn nôn. Nên ăn từ từ và nhai kỹ thức ăn để dạ dày dễ dàng tiêu hóa thức ăn.

Người bệnh cần ăn đủ các loại chất dinh dưỡng như protein, carbohydrate, chất béo, vitamin và khoáng chất để cung cấp năng lượng và tái tạo tế bào. Nên ăn các loại thực phẩm:

• Giàu protein như thịt, cá, trứng, sữa.
• Nguồn thực phẩm giàu carbohydrate: Gạo, mì, khoai.
• Các loại thực phẩm giàu chất béo: Dầu ăn, bơ, hạt.
• Các loại rau quả tươi giàu vitamin và khoáng chất.

Ăn theo khẩu vị

Các bệnh nhân bị ung thư có thể ăn những thực phẩm mà bản thân thích và cảm thấy dễ chịu, để tăng cảm giác ngon miệng và hạn chế buồn nôn. Tuy nhiên, cần tránh những thực phẩm gây khó tiêu như thức ăn quá cay, quá ngọt, quá béo, quá mặn, quá nóng hoặc quá lạnh.

Uống đủ nước

Bệnh nhân ung thư nên uống đủ nước mỗi ngày, khoảng 2 - 3 lít, để bù đắp nước mất đi do nôn và giúp cơ thể hoạt động tốt hơn.

Ngoài uống nước lọc, bạn cũng có thể uống nước ép trái cây, nước dừa, nước chanh, nước gừng… Nên uống nước trước hoặc sau khi ăn, không uống nước khi đang ăn để tránh đầy bụng và gây buồn nôn.

Trong hành trình chiến đấu với bệnh ung thư, việc quản lý nôn mửa đóng một vai trò quan trọng để cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân. Các loại thuốc chống nôn cho người bị ung thư đã và đang mang lại hiệu quả đáng kể trong việc giảm tình trạng nôn mửa, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình điều trị và phục hồi. Hy vọng rằng thông tin từ bài viết mà Nhà thuốc Long Châu chia sẻ đã giúp bạn có thêm nhiều kiến thức bổ ích.

Xem thêm: 

• Thuốc chống nôn sau điều trị hóa chất: Phân loại và cách sử dụng
• Thuốc chống nôn tiêm tĩnh mạch: Giải pháp hiệu quả cho tình trạng nôn mửa