Sốc điện chuyển nhịp là gì? Các bước thực hiện

Sốc điện là một liệu pháp cấp cứu hiệu quả trong quá trình hồi sức tim nâng cao và cấp cứu loạn nhịp nhanh. Trong đó sốc điện chuyển nhịp được áp dụng cho các tình huống rối loạn nhịp nhanh trên thất hoặc các ca nặng khó xử lý. Để hiểu hơn về một trong các phương pháp sốc điện cấp cứu phổ biến nhất hiện nay, mời mọi người cùng đọc qua bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu nhé.

Sốc điện chuyển nhịp là gì?

Sốc điện chuyển nhịp là một trong hai phương pháp cấp cứu, điều trị nhanh chóng các triệu chứng rối loạn nhịp tim. Trong đó sốc điện chuyển nhịp là sốc điện đồng bộ, được sử dụng trong các trường hợp huyết động không ổn định, rối loạn tri giác, suy tim.

Khi ấn nút đồng bộ (ký hiệu sync) trên máy sốc điện, máy sẽ tự động dò và đánh dấu vị trí phóng điện theo phức bộ QRS. Lúc này nguồn năng lượng sẽ tích tụ ở tụ điện đợi có phức bộ QRS mới phóng điện. Người thực hiện sốc điện cần giữ thẳng cực sống tới khi cú sốc đầu tiên được phóng ra, tuyệt đối không làm nghiêng bản cực.

Các trường hợp chỉ định và chống chỉ định sốc điện chuyển nhịp

Sốc điện chuyển nhịp có mức năng lượng tùy thuộc vào máy 1 pha hoặc 2 pha và đối với dạng rối loạn nhịp nhanh ở (cuồng nhĩ, rung nhĩ, tim nhanh thất và rối loạn tim nhanh trên thất).

Đặc biệt sốc điện chuyển nhịp không nên áp dụng trong một số trường hợp, để hạn chế tối đa trường hợp xảy ra biến chứng dưới đây.

Trường hợp chỉ định sốc điện chuyển nhịp

• Cuồng nhĩ;
• Rung nhĩ;
• Nhịp nhanh nhĩ;
• Tim nhanh trên thất và tim nhanh thất có huyết động ổn định.

Trường hợp chống chỉ định sốc chuyển nhịp

Sốc điện chuyển nhịp đặc biệt chống chỉ định tương đối với bệnh nhân có biểu hiện của ngộ độc digitalis vì có thể sẽ tiềm ẩn nguy cơ gây rối loạn nhịp tim cho người bệnh.

Riêng đối với bệnh nhân bị rung thất hoặc tim nhanh thất vô mạch có chỉ định sốc điện thì cần kết hợp với điều trị lidocain hoặc bồi phụ kali,... đúng theo phác đồ.

Biến chứng có thể xảy ra của sốc điện chuyển nhịp

Trong số ít trường hợp trong quá trình sốc điện chuyển nhịp, có thể xảy ra một số biến chứng như:

• Thay đổi sóng ST - T đáng kể;
• Tụt huyết áp; bỏng da;
• Rối loạn nhịp nhĩ;
• Suy hô hấp do thuốc an thần;
• Block nhĩ thất hoặc nhịp chậm xoang;
• Rối loạn nhịp thất;
• Tổn thương cơ tim; phù phổi cấp;
• Tắc mạch do huyết khối;

Lưu ý trong các trường hợp cấp cứu tim mạch, khi được chỉ định thực hiện sốc điện chuyển nhịp, nếu trong trường hợp có kế hoạch trước người bệnh cần làm theo hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo kỹ thuật và tăng tỷ lệ thực hiện thành công.

Quy trình thực hiện sốc điện chuyển nhịp trong cấp cứu

Nếu thực hiện sốc điện có kế hoạch, người bệnh cần nhịn ăn từ 6-8 giờ trước khi sốc điện để tránh bị viêm phổi sặc (hoặc viêm phổi hít).

Tiếp theo bệnh nhân sẽ được tiến hành gây mê toàn thân ngắn, vì sốc điện có thể làm đau người bệnh. Sau đó các dụng cụ sẽ được nhân viên gây mê bố trí cho bệnh nhân và thực hiện tiếp các bước dưới đây.

• Vị trí đặt điện cực: Có 2 cách là tư thế trước-sau (bản cực sternum nằm ở liên sườn 3 - 4 sát bờ trái xương ức, bản cực apex nằm dưới xương bả vai trái) và tư thế trước - bên (bản cực sternum ở khoang liên sườn 2 sát bờ phải xương ức, bản cực apex nằm ở liên sườn 5 - 6 tại mỏm tim).
• Lựa chọn bản điện cực phù hợp với người bệnh, người trưởng thành đường kính từ 10 - 13cm, trẻ em lớn hơn 10kg sẽ dùng đường kính 8cm và trẻ em dưới 10kg sẽ dùng đường kính 4,5 cm.
• Sau đó nhấc hai bản điện cực ra khỏi ổ máy và xoa đều kem dẫn điện lên bề mặt bản điện cực.
• Đặt hai bản điện cực lên ngực bệnh nhân, kết hợp quan sát điện tim trên màn hình, chọn chuyển đạo có sóng R rõ nhất (ấn nút lead để thay đổi chuyển đạo và ấn nút sens để thay đổi biên độ của điện tim).
• Bật nút đồng thời (sync) và đặt mức năng lượng sốc điện tùy theo các trường hợp.
• Bấm nút charge trên máy hoặc tay cầm của điện cực, đèn sẽ nhấp nháy và có tiếng bíp ngắn liên tục, cho đến khi nạp đủ mức năng lượng đèn sẽ sáng hẳn kèm theo tiếng bíp dài.
• Áp chặt 2 bản điện cực lên ngực bệnh nhân, đồng thời hô to để mọi người cách ly khỏi bệnh nhân.
• Ấn đồng thời 2 nút discharge trên 2 tay cầm của điện cực.
• Kiểm tra điện tim trên mornitor sau mỗi lần sốc điện, nếu thất bại sốc điện với mức năng lượng tăng dần tùy từng trường hợp.
• Mức năng lượng lựa chọn sốc điện cấp cứu (biphasic).

Phương pháp sốc điện chuyển nhịp là cách cứu người khẩn cấp, đặc biệt quan trọng hàng đầu đối với các bác sĩ lâm sàng. Người thực hiện cần chẩn đoán nhịp tim chính xác, xác định đối tượng có thực hiện được hay không, sử dụng bản điện cực thích hợp, mức độ gây mê tối ưu,... để ngăn ngừa tối đa các biến cố có thể xảy ra để gia tăng tỷ lệ thành công. Qua bài viết mọi người có thể thấy các bước thực hiện sốc điện chuyển nhịp có thể đơn giản nhưng hậu quả xảy ra lại rất nghiêm trọng.

Xem thêm:

• Sốc điện ngoài lồng ngực và 3 bước thực hiện trong cấp cứu
• Vì sao cần đề phòng sốc phản vệ sau tiêm thuốc kháng sinh?