Tìm hiểu cấu tạo khuỷu tay và các vấn đề thường gặp ở khuỷu tay

Nằm chính giữa cánh tay, khuỷu tay đóng vai trò "bản lề" quan trọng, hỗ trợ mọi hoạt động linh hoạt của cẳng tay. Tuy nhiên, do thường xuyên vận động và chịu nhiều tác động bên ngoài, khuỷu tay cũng dễ gặp các vấn đề về sức khỏe. Hãy cùng "đi sâu" vào cấu tạo khuỷu tay và chức năng của khuỷu tay để hiểu rõ hơn về "bản lề" này, đồng thời tìm hiểu những vấn đề sức khỏe thường gặp nhé!

Cấu tạo khuỷu tay

Khớp khuỷu tay là một khớp bản lề phức tạp, được cấu tạo bởi nhiều bộ phận khác nhau, phối hợp nhịp nhàng để tạo nên khả năng vận động linh hoạt cho cánh tay. Cấu tạo khuỷu tay bao gồm:

3 xương chính: Xương cánh tay, xương trụ, xương quay

Mỗi đầu xương đều có những mỏm nhô ra, tạo điểm bám cho các cơ và dây chằng. Bao phủ hai đầu xương khớp là lớp sụn khớp dày và trơn nhẵn. Lớp sụn này giúp giảm ma sát, bảo vệ xương khớp và tạo điều kiện cho chuyển động mượt mà. Các xương này được liên kế với nhau bởi hệ thống dây chằng tạo thành bao khớp. Bao khớp khuỷu tay là một túi kín chứa đầy dịch khớp. Dịch khớp có tác dụng bôi trơn, dinh dưỡng và bảo vệ sụn khớp. Bao khớp cũng có vai trò quan trọng trong việc giữ cho các bộ phận khớp ổn định.

Bao hoạt dịch

Như một lớp đệm êm ái bảo vệ khớp khuỷu tay, bao hoạt dịch là một túi mỏng chứa đầy chất lỏng, nằm gọn giữa da và khuỷu tay ở mặt sau cánh tay. Màng hoạt dịch này mở rộng từ lề khớp, kéo dài xuống khớp xạ hình trên và cổ bán kính, được hệ thống dây chằng hỗ trợ vững chắc. Chức năng chính của bao hoạt dịch là giảm ma sát, bảo vệ đầu xương khớp khuỷu tay trong quá trình vận động. Giống như một chiếc gối êm ái, bao hoạt dịch giúp khớp khuỷu tay di chuyển linh hoạt mà không gây đau nhức. 

Tuy nhiên, nếu bao hoạt dịch bị viêm hoặc kích ứng do chấn thương, nhiễm trùng hoặc các nguyên nhân khác, nó có thể sưng tấy và chứa thêm chất lỏng, dẫn đến tình trạng đau nhức, khó chịu. Khi đó, cần đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh biến chứng nguy hiểm.

Cơ bắp

Có 3 cơ gấp chính đó là cơ cánh tay, cơ ngửa dài, cơ nhị đầu cánh tay. Cơ cánh tay là một trong số ít cơ chỉ có một chức năng đó là cơ gấp khuỷu tay. Cơ ngửa dài cũng có hoạt động như một cơ gấp của khuỷu tay, tuy nhiên cơ này là cơ nằm ngửa khi cánh tay gập hay duỗi cực đại. Cơ nhị đầu cánh tay - đây là cơ gấp chính của khuỷu tay, bản chất là cơ hai đầu, đóng vai trò như một cơ hỗ trợ các hoạt động ở vai.

Dây chằng

Tựa như các khớp khác trong cơ thể, khớp khuỷu tay cũng được bảo vệ bởi một mạng lưới dây chằng dày đặc, đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc duy trì sự ổn định và an toàn cho khớp. Dây chằng được cấu tạo từ các mô liên kết dẻo dai, có độ bền cao, giúp kết nối các xương khớp lại với nhau một cách chắc chắn. 

Ngoài ra, hệ thống dây chằng còn có vai trò kết nối sụn chêm và xương, giúp níu giữ khuỷu tay ở vị trí chính xác. Dây chằng quan trọng nhất của khớp khuỷu tay là dây chằng chéo giữa ở bên trong và dây chằng phụ bên ở bên ngoài. Hai "chiến binh" này liên kết với nhau tạo thành hình tam giác, kết hợp với viên nang khớp, tạo nên một hệ thống bảo vệ vững chắc. Hệ thống này được cố định trên trục khớp ngang, giúp các dây chằng luôn căng và hạn chế co giãn khi hoạt động, đảm bảo sự linh hoạt và ổn định cho khớp khuỷu tay. 

Nhờ có mạng lưới dây chằng dày đặc và hệ thống bảo vệ hoàn hảo, khớp khuỷu tay có thể thực hiện các chuyển động linh hoạt như gập, duỗi, xoay mà không lo bị tổn thương. Việc giữ cho hệ thống dây chằng khỏe mạnh sẽ góp phần mang lại sự dẻo dai và chắc chắn cho khớp khuỷu tay, giúp bạn thực hiện các hoạt động một cách dễ dàng và thoải mái.

Tóm lại, cấu tạo khuỷu tay là khá phức tạp được tạo thành bởi nhiều bộ phận khác nhau phối hợp nhịp nhàng. Nhờ cấu tạo đặc biệt này, khớp khuỷu tay có khả năng vận động linh hoạt, giúp thực hiện nhiều cử động như gập, duỗi, xoay,... góp phần quan trọng vào hoạt động của cánh tay.

Chức năng của khuỷu tay

Tương tự như các khớp khác trong cơ thể, khuỷu tay sở hữu nhiều chức năng quan trọng, góp phần thiết yếu vào hoạt động linh hoạt của cánh tay.

• Hỗ trợ vận động cẳng tay: Đây là chức năng chính của khớp khuỷu tay, tạo điểm tựa cho các xương trượt lên nhau một cách dễ dàng. Nhờ vậy, khả năng gập, duỗi, xoay cẳng tay trở nên linh hoạt, giúp thực hiện các thao tác cầm nắm, lấy đồ vật một cách chính xác và hiệu quả. Phạm vi chuyển động của khuỷu tay khá rộng, từ 0 độ đến 150 độ, đáp ứng nhu cầu vận động đa dạng của con người.
• Cung cấp hệ thống thần kinh: Khớp khuỷu tay được chi phối bởi hệ thống thần kinh phức tạp, bao gồm các dây thần kinh cơ, dây thần kinh xuyên tâm, dây thần kinh trung gian, dây thần kinh trụ, dây thần kinh giữa và dây thần kinh bì cẳng tay trong. Hệ thống này đảm nhiệm vai trò truyền tín hiệu thần kinh đến các cơ bắp ở khuỷu tay và cẳng tay, giúp điều khiển chuyển động chính xác và linh hoạt.
• Duy trì hệ thống tuần hoàn: Khớp khuỷu tay được cung cấp máu bởi mạng lưới động mạch dày đặc, bắt nguồn từ động mạch cánh tay và các nhánh tận cùng của nó. Hệ thống tuần hoàn này giúp đưa máu giàu oxy và chất dinh dưỡng đến nuôi dưỡng các cơ, sụn khớp và các mô liên kết, đảm bảo hoạt động trơn tru và khỏe mạnh của khuỷu tay.

Nhìn chung, khớp khuỷu tay đóng vai trò quan trọng trong hệ thống vận động của cơ thể, không chỉ là điểm tựa cho chuyển động cẳng tay mà còn là nơi tập trung hệ thống thần kinh và mạch máu phức tạp. Nhờ những chức năng đa dạng này, khớp khuỷu tay góp phần thiết yếu vào khả năng vận động linh hoạt, giúp con người thực hiện các hoạt động hàng ngày một cách dễ dàng và hiệu quả.

Các vấn đề thường gặp ở khuỷu tay

Mặc dù sở hữu cấu tạo tương đối vững chắc, khớp khuỷu tay vẫn tiềm ẩn nguy cơ tổn thương do nhiều yếu tố tác động. Các vấn đề, bệnh lý thường gặp ở khuỷu tay đa phần xuất phát từ chấn thương, bao gồm:

• Viêm khớp khuỷu tay: Đây là tình trạng viêm sưng khớp khuỷu tay, gây ra các triệu chứng như đau nhức, cứng khớp, sưng tấy, hạn chế vận động. Viêm khớp khuỷu tay có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm thoái hóa khớp, chấn thương, nhiễm trùng, bệnh tự miễn, v.v.
• Viêm gân khuỷu tay: Viêm gân xảy ra khi các gân cơ bám vào xương khuỷu tay bị viêm, dẫn đến đau nhức, sưng tấy, đặc biệt khi vận động mạnh. Viêm gân khuỷu tay thường gặp ở những người thường xuyên sử dụng khuỷu tay để thực hiện các động tác lặp đi lặp lại, chẳng hạn như vận động viên, người lao động chân tay.
• Gãy xương khuỷu tay: Gãy xương khuỷu tay có thể do chấn thương mạnh như té ngã, va đập, tai nạn. Tùy vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của gãy xương, các triệu chứng có thể bao gồm đau nhức dữ dội, sưng tấy, biến dạng khớp, chảy máu, và mất khả năng vận động.
• Bong gân, trật khớp khuỷu tay: Bong gân xảy ra khi dây chằng bị kéo căng hoặc rách, trật khớp xảy ra khi xương khớp bị di lệch khỏi vị trí bình thường. Cả hai tình trạng này đều gây ra đau nhức dữ dội, sưng tấy, bầm tím, và hạn chế vận động nghiêm trọng.
• Hội chứng ống cổ tay: Đây là tình trạng chèn ép dây thần kinh trung gian (dây thần kinh chính chi phối cảm giác và vận động cho bàn tay) tại cổ tay. Hội chứng ống cổ tay có thể gây ra tê bì, ngứa ran, đau nhức, yếu cơ ở bàn tay và ngón tay, đặc biệt là vào ban đêm.

Bài viết đã đưa bạn đi khám phá những thông tin về cấu tạo khuỷu tay và các vấn đề liên quan đến khuỷu tay. Hy vọng những thông tin này sẽ hữu ích trong việc chăm sóc sức khỏe bản thân và gia đình bạn.