Hội chứng lối thoát lồng ngực là gì? Những vấn đề cần biết về hội chứng lối thoát lòng ngực

Hội chứng lối thoát lồng ngực là gì?

Hội chứng lối thoát ngực (Thoracic Outlet Syndrome - TOS) là thuật ngữ dùng để chỉ ba hội chứng liên quan đến việc chèn ép dây thần kinh, động mạch và tĩnh mạch ở vùng cổ dưới và vùng ngực trên. “Thoracic outlet” là một thuật ngữ giải phẫu dùng để chỉ lỗ hở giữa cổ và ngực. Lỗ mở này là lối đi cho nhiều cấu trúc quan trọng vùng cổ ngực như đã kể trên.

Thông thường, lối thoát ngực của bạn đủ rộng để cho phép các dây thần kinh và mạch máu này đi qua dễ dàng. Nhưng một số biến thể giải phẫu và chấn thương có thể làm gián đoạn lối đi này và khiến nó trở nên quá hẹp. Các cấu trúc khác trong ngực như xương hoặc cơ sẽ đè lên dây thần kinh hoặc mạch máu trong không gian này gây đau, dị cảm và các triệu chứng khác ở phần chi trên.

TOS được phân loại theo cấu trúc bị chèn ép:

• Hội chứng lối thoát ngực do thần kinh: Đây là tình trạng chèn ép dây thần kinh. TOS thần kinh xảy ra khi có áp lực lên đám rối cánh tay của bạn hoặc mạng lưới các dây thần kinh đan xen chạy qua ngực trên của bạn. Đây là loại phổ biến nhất chiếm khoảng 95% tất cả các trường hợp mắc hội chứng lối thoát ngực. Nguyên nhân phổ biến nhất là hoạt động lặp đi lặp lại vùng cổ vai cánh tay thường là do thể thao hoặc chấn thương đột ngột ở cổ.
• Hội chứng lối thoát tĩnh mạch ngực: Đây là tình trạng chèn ép tĩnh mạch dưới đòn. TOS tĩnh mạch phổ biến hơn ở nam giới và thường ở độ tuổi 20 hoặc 30.
• Hội chứng đầu ra động mạch ngực: Đây là tình trạng chèn ép động mạch dưới đòn. Đây là loại TOS hiếm nhất, chiếm khoảng 1% tổng số trường hợp. TOS động mạch là nguyên nhân phổ biến nhất gây ra cục máu đông cấp tính ở cánh tay. TOS động mạch thường xảy ra do sự sai khác về giải phẫu ngay khi sinh ra chẳng hạn như xương sườn cổ. Loại TOS này phổ biến hơn ở phụ nữ cũng có thể giải thích do có khoảng 70% xương sườn cổ xảy ra ở phụ nữ.

Thuật ngữ “vascular thoracic outlet syndrome” dùng để chỉ loại tĩnh mạch hoặc động mạch. Những loại này thường phải phẫu thuật để giảm triệu chứng và giảm nguy cơ biến chứng. TOS thần kinh thường đáp ứng tốt với vật lý trị liệu và tập thể dục.

Những triệu chứng của hội chứng lối thoát lồng ngực

Các triệu chứng của hội chứng lối thoát ngực ảnh hưởng đến phần trên cơ thể như cổ, ngực trên, vai, cánh tay hoặc bàn tay và thường ở một bên, đặc biệt các triệu chứng này có thể trầm trọng hợp khi giơ tay lên cao:

• Đau từ cổ xuống vai và cánh tay.
• Ngứa ran hoặc châm chích.
• Tê bì hay dị cảm cánh tay.
• Yếu cánh tay.
• Sưng hoặc nặng nề.
• Da trông nhợt nhạt hoặc xanh xao.
• Da có cảm giác mát.
• Hoại tử.

Các triệu chứng cụ thể mà bạn gặp phải có thể khác nhau tùy thuộc vào loại TOS mà bạn mắc phải (các triệu chứng phụ thuộc cấu trúc bị chèn ép cụ thể là thần kinh hay mạch máu). Việc chèn ép này ngăn cản các cấu trúc đó thực hiện chức năng bình thường của chúng và gây ra các triệu chứng:

• Đám rối thần kinh cánh tay giúp cho cánh tay và bàn tay vận động và cảm giác. Vì thế đau, ngứa ran, tê hay yếu vùng cánh tay có thể xảy ra khi đám rối thần kinh cánh tay bị chèn ép.
• Tĩnh mạch dưới đòn dẫn máu từ cánh tay trở lại tim. Vì vậy khi chèn ép tĩnh này sẽ ngăn cản máu rời khỏi cánh tay dẫn đến sưng tấy và nặng nề.
• Động mạch dưới đòn cung cấp máu giàu oxy cho cánh tay của bạn. Chèn ép lên động mạch này làm giảm lưu lượng máu đến cánh tay, bàn tay và ngón tay có thể gây tê, ngứa ran hoặc đau, cũng như da có cảm giác mát khi chạm vào.

Tác động của hội chứng lối thoát lồng ngực đối với sức khỏe

Các triệu chứng của hội chứng lối thoát ngực có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh hoạt, làm việc, chất lượng cuộc sống của người mắc.

Biến chứng có thể gặp khi mắc hội chứng lối thoát lồng ngực

TOS nên được điều trị càng sớm càng tốt. Nếu không, nó có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng hơn như sau:

• Đau và sưng ở cánh tay mạn tính.
• Tổn thương thần kinh không hồi phục.
• Các vấn đề về lưu lượng máu như hoại tử, loét do thiếu máu cục bộ.
• Các cục máu đông có thể gây thuyên tắc phổi (tắc động mạch phổi).

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Khi có bất kỳ triệu chứng khó chịu nào kể trên bạn nên đến bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị.

Nguyên nhân gây hội chứng lối thoát lồng ngực

Có thể chia nguyên nhân của TOS thành ba nhóm chính:

• Bẩm sinh: Đây là những biến thể trong cấu trúc giải phẫu ngay khi bạn sinh ra như xương sườn cổ (xương sườn phụ ở gần hoặc đôi khi hợp nhất với xương sườn đầu tiên), hoặc có thể do những bất thường ở xương sườn, cơ cổ hoặc dây chằng gần đó. Những biến thể này có thể gây áp lực lên dây thần kinh hoặc mạch máu ở ngực.
• Chấn thương: Đây là những chấn thương bất ngờ ảnh hưởng đến cổ và vùng ngực trên (ví dụ phổ biến là thương tích do tai nạn ô tô, xe máy,…)
• Tổn thương chức năng: Đây là những hành động bạn thực hiện lặp đi lặp lại gây tổn thương các cấu trúc trong lồng ngực của bạn. Chuyển động mạnh vùng cánh tay phổ biến ở các vận động viên hay người chơi thể thao (đặc biệt là bóng chày và bơi lội) hay nâng vật trên cao lặp đi lặp lại là những hoạt động ảnh hưởng cơ thể theo cơ chế này.

Các yếu tố bẩm sinh khiến một số người mắc phải TOS, nhưng họ có thể không cảm thấy bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi bị chấn thương ở cổ do chấn thương bất ngờ hoặc vô tình vận động quá mức vùng cổ vai, cánh tay.