Huyết áp tâm thu cao: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Huyết áp tâm thu, còn được gọi là huyết áp tối đa, là chỉ số đo áp lực mà dòng máu tạo ra lên thành động mạch trong giai đoạn tâm thu, khi tim co bóp để bơm máu đi khắp cơ thể. Đây là chỉ số phản ánh khả năng bơm máu của tim tới các cơ quan khác nhau.

Chúng thường được ghi lại dưới dạng một tỷ lệ như 120/80mmHg. Nếu kết quả đo huyết áp liên tục vượt quá 140/90mmHg, đúng cách và sau nhiều lần đo, có thể cho thấy có tình trạng tăng huyết áp.

Tăng huyết áp tâm thu đơn độc xảy ra khi huyết áp tâm thu tăng lên trên 130mmHg, trong khi huyết áp tâm trương vẫn ở mức bình thường hoặc thấp dưới 90mmHg.

Theo ước tính, có 15% số người từ 60 tuổi trở lên bị tăng huyết áp tâm thu đơn độc. Đây là loại huyết áp cao phổ biến nhất ở những người từ 70 tuổi trở lên.

Những dấu hiệu và triệu chứng của huyết áp tâm thu cao

Triệu chứng của tình trạng huyết áp tâm thu cao có thể không rõ ràng hoặc không có triệu chứng đặc thù. Những dấu hiệu và triệu chứng sau có thể xuất hiện khi bạn mắc huyết áp tâm thu cao:

• Đau đầu: Cảm giác nhức đầu, đau nhức hoặc áp lực ở vùng đầu.
• Mệt mỏi: Thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, mất năng lượng.
• Buồn nôn hoặc nôn mửa: Có thể xuất hiện khi huyết áp tâm thu tăng đáng kể.
• Mất ngủ: Gặp khó khăn trong việc ngủ đủ giấc, hoặc thức dậy trong trạng thái không hoàn toàn nghỉ ngơi.
• Giảm thị lực: Mờ mắt, khó nhìn rõ hoặc có khó khăn trong việc tập trung.
• Đau ngực: Một số người có thể trải qua cảm giác áp lực hoặc đau nhói ở vùng ngực.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh huyết áp tâm thu cao

Biến chứng của tăng huyết áp tâm thu cao có thể bao gồm:

• Biến chứng lên tim: Huyết áp tâm thu cao tạo áp lực lớn lên thành mạch, gây căng thẳng và hư hỏng chức năng của chúng. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề tim mạch như nhồi máu cơ tim, bệnh mạch vành, suy tim.
• Biến chứng lên não: Huyết áp tâm thu cao có thể gây ra các vấn đề như đột quỵ và các rối loạn tuần hoàn não khác. Điều này có thể gây tổn thương vĩnh viễn cho não, gây ra các vấn đề như suy giảm trí tuệ, khó khăn về giao tiếp và các vấn đề vận động.
• Biến chứng lên thận: Áp lực cao trong mạch máu thận có thể gây tổn thương cho các mạch máu và các cơ quan thận. Điều này có thể dẫn đến bệnh thận mạn tính và suy thận.
• Biến chứng lên mạch máu: Tăng huyết áp tâm thu cao có thể gây tổn thương cho mạch. Điều này có thể gây ra các vấn đề như bệnh mạch vành, bệnh động mạch ngoại biên.
• Biến chứng lên mắt: Áp lực cao trong mạch máu mắt có thể gây tổn thương cho mạch máu và tế bào mắt. Tăng huyết áp tâm thu cao có thể góp phần vào các vấn đề thị lực như bệnh đục thuỷ tinh.

Điều quan trọng là kiểm soát tăng huyết áp tâm thu cao thông qua chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, giảm căng thẳng và tuân thủ đúng các đơn thuốc và khuyến nghị của bác sĩ. Điều này có thể giúp giảm nguy cơ phát triển các biến chứng và bảo vệ sức khỏe tổng thể.

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu thấy chỉ số huyết áp của mình cao bất thường hay có bất kỳ triệu chứng nào nêu trên xảy ra, bạn nên liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn. Chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giảm nguy cơ tăng nặng của bệnh và giúp ngăn ngừa những biến chứng nguy hiểm khác.

Hầu hết trong những trường hợp người cao tuổi, nguyên nhân gây tăng huyết áp tâm thu đơn độc là do sự suy giảm tính linh hoạt của hệ thống động mạch.

Quá trình lão hóa tự nhiên dẫn đến vôi hóa sợi elastin, làm gia tăng độ cứng của cơ trơn trong thành của động mạch, gây rối loạn chức năng bên trong, tạo ra chất tiền viêm và làm cho động mạch trở nên không nhạy cảm với các chất giãn mạch do cơ thể tự tiết ra. Kết quả là các mạch máu trở nên cứng và dày hơn, làm hẹp kích thước của các mạch máu nhỏ, từ đó tăng áp lực cho dòng máu khi đi qua động mạch. Điều này dẫn đến tăng huyết áp tâm thu, trong khi huyết áp tâm trương không bị ảnh hưởng.