Chỉ số cholesterol toàn phần thấp có sao không?

Cholesterol là một thành phần quan trọng trong cơ thể, tham gia vào nhiều chức năng sinh lý như sản xuất hormone, bảo vệ tế bào và hỗ trợ hoạt động của các tế bào thần kinh. Tuy nhiên, mức cholesterol trong cơ thể không phải lúc nào cũng ở mức lý tưởng. Chỉ số cholesterol toàn phần thấp có sao không?

Chỉ số cholesterol toàn phần thấp có sao không?

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng mức cholesterol máu thấp có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ xuất huyết, hay còn gọi là chảy máu não. Khác với đột quỵ thiếu máu cục bộ, do cholesterol cao, đột quỵ xuất huyết xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ. Khi mức cholesterol giảm, tính ổn định của màng tế bào và mạch máu cũng giảm theo, khiến chúng trở nên dễ bị tổn thương hơn. Biến chứng này cực kỳ nguy hiểm vì nó có thể đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh.

Bên cạnh đó, mức cholesterol thấp cũng dẫn đến sự giảm sút nồng độ của các lipoprotein có chức năng bảo vệ, như HDL. Các lipoprotein này có tác dụng kháng viêm và bảo vệ thành mạch máu, và khi chúng giảm, khả năng bảo vệ các mạch máu khỏi tổn thương cũng bị suy giảm. Điều này có thể góp phần làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.

Cholesterol đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất và duy trì màng tế bào, giúp cơ thể bảo vệ các tế bào khỏi các tác nhân gây hại. Khi mức cholesterol toàn phần giảm, hệ miễn dịch sẽ bị suy yếu. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng người có mức cholesterol thấp dễ mắc phải các nhiễm trùng nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như nhiễm trùng huyết hoặc viêm phổi. Điều này xảy ra vì cơ thể không thể sản xuất các màng tế bào đủ vững chắc và không thể tổng hợp các chất cần thiết để chống lại các vi sinh vật gây bệnh.

Cholesterol máu thấp còn có mối liên hệ với việc tăng nguy cơ mắc một số loại ung thư, bao gồm ung thư gan, phổi và dạ dày. Mức cholesterol giảm có thể làm suy yếu các hoạt động sinh lý của màng tế bào và các hormone steroid. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phân chia và sửa chữa tế bào, từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các tế bào ung thư.

Bên cạnh đó, khi cholesterol máu giảm, khả năng sản xuất các hormone sinh dục như estrogen và testosterone cũng bị suy giảm. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề liên quan đến nội tiết tố, bao gồm các rối loạn sinh sản, giảm ham muốn tình dục và rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ. Khi cơ thể không có đủ cholesterol để sản xuất các hormone quan trọng, nhiều chức năng sinh lý có thể bị ảnh hưởng, gây ra những vấn đề nghiêm trọng đối với sức khỏe sinh sản và tình dục.

Chỉ số cholesterol toàn phần thấp do đâu?

Mức cholesterol trong cơ thể có thể giảm xuống dưới mức bình thường do nhiều nguyên nhân khác nhau. Một trong những nguyên nhân phổ biến là yếu tố di truyền, đặc biệt là ở trẻ em dưới 1 tuổi. Các rối loạn di truyền này có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa lipid trong cơ thể, khiến cholesterol giảm thấp. Tuy nhiên, điều này không phải là tình trạng phổ biến ở người trưởng thành.

Cường giáp hay tuyến giáp hoạt động quá mức cũng là nguyên nhân dẫn đến mức cholesterol thấp. Khi tuyến giáp tiết ra quá nhiều hormone T3 và T4, quá trình chuyển hóa lipid trong cơ thể sẽ bị tăng tốc, làm giảm mức cholesterol toàn phần. Hormon tuyến giáp thúc đẩy các thụ thể LDL ở gan, từ đó làm giảm lượng LDL cholesterol trong máu.

Suy thượng thận là một nguyên nhân khác có thể gây ra mức cholesterol thấp. Thượng thận có vai trò quan trọng trong việc sản xuất hormone corticosteroid, nếu tuyến thượng thận hoạt động không hiệu quả, quá trình sản xuất cholesterol cũng sẽ bị ảnh hưởng. Điều này dẫn đến việc giảm cholesterol trong máu và các vấn đề về chuyển hóa chất béo.

Các bệnh lý về gan như viêm gan hoặc xơ gan cũng có thể là nguyên nhân giảm cholesterol. Gan là cơ quan chính tham gia vào quá trình tổng hợp cholesterol, khi chức năng gan bị suy giảm, khả năng sản xuất cholesterol cũng sẽ giảm theo, dẫn đến mức cholesterol thấp trong máu.

Suy dinh dưỡng và chế độ ăn thiếu chất béo có thể là nguyên nhân khác làm giảm cholesterol. Khi cơ thể thiếu hụt các dưỡng chất thiết yếu như chất béo và protein, gan sẽ gặp khó khăn trong việc tổng hợp cholesterol. Điều này đặc biệt thấy rõ ở những người bị suy dinh dưỡng nghiêm trọng hoặc chế độ ăn thiếu cân bằng.

Bên cạnh đó, tình trạng hấp thu kém, ví dụ như trong bệnh Celiac hay hội chứng ruột ngắn, có thể khiến cơ thể không hấp thụ đầy đủ chất béo và các vitamin tan trong dầu, làm giảm lượng cholesterol. Ngoài ra, thiếu mangan cũng có thể ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa cholesterol trong cơ thể.

Một số bệnh lý như bệnh bạch cầu cũng có thể gây giảm cholesterol. Khi cơ thể bị bệnh lý này, hệ thống miễn dịch bị tấn công, làm rối loạn quá trình sản xuất và chuyển hóa chất béo, dẫn đến mức cholesterol thấp.

Chỉ số cholesterol toàn phần thấp phải làm sao?

Hiện tại, chưa có thuốc nào có thể trực tiếp làm tăng cholesterol toàn phần. Tuy nhiên, thuốc statin có thể giúp gia tăng nồng độ HDL (cholesterol tốt). Quan trọng là thuốc statin cũng có thể gây ra những tác dụng phụ không mong muốn, do đó cần phải được kê đơn và điều chỉnh liều lượng một cách phù hợp cho từng cá nhân. Nếu mức cholesterol thấp ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần, thuốc chống trầm cảm cũng có thể được bác sĩ chỉ định. Tuy nhiên, điều chỉnh chế độ ăn uống và lối sống là cách tốt nhất để cân bằng mức cholesterol, và quyết định này cần được thực hiện dưới sự tư vấn của bác sĩ.

Ngoài các loại thuốc, một số thực phẩm có thể giúp bổ sung và duy trì sự cân bằng cholesterol trong cơ thể:

• Dầu ô liu: Dầu ô liu chứa chất béo lành mạnh có tác dụng làm tăng HDL và giảm tác động xấu của LDL. Tuy nhiên, dầu ô liu nên được sử dụng ở nhiệt độ thấp, thích hợp cho trộn salad, làm nước sốt hoặc thêm vào thực phẩm.
• Ngũ cốc nguyên hạt: Các loại ngũ cốc như lúa mạch, yến mạch, gạo lứt, các loại đậu nguyên hạt… giàu chất xơ và có thể giúp làm tăng HDL. Nên bổ sung ít nhất 2 phần ngũ cốc nguyên hạt vào khẩu phần ăn hàng ngày.
• Cá béo: Axit béo omega-3 trong các loại cá như cá thu, cá hồi, cá mòi… giúp giảm mức LDL và tăng mức HDL. Nên ăn ít nhất 2 phần cá béo mỗi tuần.
• Hạt chia: Hạt chia là nguồn axit béo omega-3 và chất xơ thực vật rất tốt. Nghiên cứu cho thấy việc tiêu thụ hạt chia có thể giúp tăng HDL và giảm LDL. Có thể thêm hạt chia vào sữa chua, bột yến mạch hoặc sinh tố.
• Quả bơ: Bơ chứa nhiều chất béo không bão hòa đơn và folate, giúp tăng mức HDL và giảm LDL, từ đó giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch. Bên cạnh đó, bơ cũng có chất xơ giúp hệ tiêu hóa khỏe mạnh.
• Rượu vang đỏ: Uống một lượng vừa phải rượu vang đỏ đã được chứng minh là có tác dụng làm tăng HDL và giảm nguy cơ bệnh tim mạch. Một ly mỗi ngày đối với phụ nữ và hai ly đối với nam giới là mức vừa phải.

Ngoài việc điều chỉnh chế độ ăn uống, một số thói quen khác cũng có thể giúp cải thiện nồng độ cholesterol như:

• Tập thể dục hàng ngày: Đi bộ nhanh 10 - 15 phút mỗi ngày là một trong những cách đơn giản giúp tăng HDL.
• Giảm cân: Việc giảm cân không chỉ giúp giảm LDL mà còn làm tăng HDL.
• Duy trì hệ tiêu hóa khỏe mạnh: Hệ vi sinh vật đường ruột ảnh hưởng đến mức cholesterol, vì vậy việc bổ sung sữa chua và thực phẩm giàu chế phẩm sinh học có thể giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa và mức cholesterol.

Nhìn chung, mặc dù cholesterol thấp có thể mang lại một số lợi ích nhất định trong việc giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, nhưng nếu mức cholesterol toàn phần giảm quá thấp, nó lại có thể gây ra những tác động tiêu cực nghiêm trọng đến sức khỏe. Những vấn đề như đột quỵ xuất huyết, suy giảm trí nhớ, dễ bị nhiễm trùng và nguy cơ ung thư cao hơn là những hệ lụy cần phải cân nhắc kỹ lưỡng. Do đó, duy trì mức cholesterol ở mức vừa phải, không quá cao cũng không quá thấp, là điều quan trọng để bảo vệ sức khỏe toàn diện.