1. /
  2. Góc sức khỏe/
  3. Phòng bệnh & Sống khoẻ

Đau bụng trên rốn buồn nôn: Nguyên nhân và cách điều trị

Thanh Hương

23/08/2025

Kích thước chữ

Đau bụng trên rốn kèm buồn nôn là dấu hiệu cảnh báo nhiều vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Tìm hiểu nguyên nhân, cách nhận biết và xử lý hiệu quả tình trạng này quá bài viết sau đây!

Đau bụng trên rốn buồn nôn là triệu chứng phổ biến mà nhiều người gặp phải, có thể xuất phát từ các vấn đề tiêu hóa, viêm nhiễm hoặc thậm chí là dấu hiệu của bệnh lý nguy hiểm. Việc hiểu rõ nguyên nhân và cách xử lý kịp thời giúp bạn bảo vệ sức khỏe và tránh những biến chứng không mong muốn.

Nguyên nhân gây đau bụng trên rốn buồn nôn

Triệu chứng đau bụng trên rốn buồn nôn​ có thể xuất phát từ những nguyên nhân phổ biến như:

Tác dụng phụ của thuốc hoặc stress

Một số loại thuốc như thuốc giảm đau, kháng viêm, kháng sinh có thể gây kích ứng dạ dày, dẫn đến đau vùng trên rốn và buồn nôn. Bên cạnh đó, stress, căng thẳng kéo dài cũng ảnh hưởng tiêu cực đến hệ tiêu hóa, làm tăng tiết acid dạ dày, dẫn đến đau bụng, buồn nôn.

Nhiễm khuẩn, dị ứng thức ăn, ngộ độc thực phẩm

Nhiễm khuẩn tiêu hóa thường do vi khuẩn, virus hoặc ký sinh trùng xâm nhập qua thức ăn, nước uống không đảm bảo vệ sinh vào đường ruột. Dị ứng thức ăn hoặc ngộ độc thực phẩm xảy ra do ăn phải thực phẩm ôi thiu, nhiễm khuẩn hoặc chứa hóa chất độc hại. Khi gặp các tình trạng này, người bệnh có biểu hiện đau bụng trên rốn hoặc toàn bộ vùng bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy, sốt.

Đau bụng trên rốn buồn nôn: Nguyên nhân và cách điều trị 1
Đau bụng trên rốn buồn nôn có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau

Viêm dạ dày, viêm loét dạ dày tá tràng

Viêm dạ dày là tình trạng lớp niêm mạc dạ dày bị tổn thương, viêm sưng do vi khuẩn Helicobacter pylori, thói quen ăn uống không lành mạnh, hoặc do dùng thuốc chống viêm không steroid. Viêm loét dạ dày tá tràng là tình trạng tổn thương sâu hơn, hình thành các vết loét ở niêm mạc dạ dày hoặc tá tràng. Triệu chứng thường là đau bụng trên rốn buồn nôn, cảm giác nóng rát hoặc đau âm ỉ, ợ hơi, ợ chua, đầy bụng khó tiêu.

Viêm tụy cấp hoặc mãn tính

Tụy là cơ quan nằm ở sau dạ dày, khi bị viêm sẽ gây đau vùng bụng trên rốn hoặc vùng thượng vị, cơn đau thường kéo dài, lan ra sau lưng. Buồn nôn và nôn là triệu chứng phổ biến kèm theo do ảnh hưởng đến tiêu hóa enzyme tụy. Viêm tụy cấp là tình trạng khẩn cấp cần điều trị nhanh chóng để tránh biến chứng nặng nề.

Viêm ruột hoặc ruột thừa (giai đoạn đầu)

Viêm ruột thừa giai đoạn đầu thường khởi phát với triệu chứng đau âm ỉ quanh rốn, sau đó di chuyển xuống vùng bụng dưới bên phải (hố chậu phải). Buồn nôn kèm theo là dấu hiệu cảnh báo cần khám cấp cứu để tránh biến chứng vỡ ruột thừa.

Các bệnh lý về gan mật

Sỏi mật hoặc viêm túi mật gây tắc nghẽn ống dẫn mật, làm tăng áp lực trong vùng gan mật, gây đau vùng trên rốn hoặc vùng thượng vị, lan ra vùng vai phải hoặc lưng. Kèm theo đó có thể là triệu chứng buồn nôn, nôn, vàng da, sốt nếu có viêm nhiễm.

Đau bụng trên rốn buồn nôn: Nguyên nhân và cách điều trị 2
Tùy nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng của đau bụng trên rốn kèm buồn nôn sẽ khác nhau

Nên làm gì khi bị đau bụng trên rốn kèm buồn nôn?

Khi bị đau bụng trên rốn buồn nôn, thay vì lo lắng quá mức, đây là những việc bạn nên làm:

Giữ bình tĩnh và nghỉ ngơi

Khi bị đau bụng trên rốn kèm buồn nôn, việc đầu tiên bạn nên làm là dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý, tránh các hoạt động vận động mạnh hoặc làm việc quá sức. Nghỉ ngơi giúp cơ thể tập trung năng lượng để phục hồi và giảm áp lực lên vùng bụng. Bên cạnh đó, giữ tâm lý thoải mái, tránh lo lắng hay căng thẳng quá mức rất quan trọng vì stress có thể làm tăng cảm giác đau và khiến triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn.

Điều chỉnh chế độ ăn uống

Bạn nên ưu tiên ăn các món nhẹ nhàng, dễ tiêu như cháo, súp, bánh mì nướng hay các loại hoa quả mềm để tránh kích thích dạ dày. Đồng thời, cần tránh những thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay nóng hoặc khó tiêu vì chúng có thể làm tăng cảm giác khó chịu.

Chườm ấm, uống nước ấm

Chườm ấm là phương pháp dùng nhiệt để giảm đau, hỗ trợ cải thiện triệu chứng đau bụng, khó tiêu. Bạn nên chườm ấm vùng bụng từ 15 - 20 phút. Uống đủ nước ấm cũng có thể cải thiện triệu chứng khó chịu ở vùng bụng trên rốn. Tuy nhiên, bạn cần tránh uống quá nhiều nước trong một lần mà nên uống nhiều lần trong ngày. Việc này sẽ giúp bù nước cho cơ thể sau mỗi lần bị nôn ói.

Theo dõi triệu chứng

Bạn nên ghi nhận lại cường độ, tần suất các cơn đau bụng trên rốn buồn nôn, thời điểm xuất hiện và các dấu hiệu đi kèm khác như sốt, nôn ra máu, tiêu chảy hoặc vàng da. Nếu các triệu chứng nhẹ và có dấu hiệu cải thiện rõ ràng sau vài giờ, bạn có thể tiếp tục theo dõi tại nhà. Tuy nhiên, nếu tình trạng không thuyên giảm hoặc có dấu hiệu bất thường, cần liên hệ bác sĩ ngay.

Đau bụng trên rốn buồn nôn: Nguyên nhân và cách điều trị 3
Nếu đau bụng và buồn nôn không nghiêm trọng, bạn có thể theo dõi thêm tại nhà

Tránh tự ý dùng thuốc

Không nên tự ý sử dụng thuốc giảm đau, thuốc chống nôn hoặc bất kỳ loại thuốc nào khi chưa có chỉ định cụ thể từ bác sĩ. Việc dùng thuốc có thể che lấp các triệu chứng thực sự và tiềm ẩn nguy cơ tác dụng phụ không mong muốn.

Đau bụng trên rốn buồn nôn​ khi nào cần đi khám bác sĩ?

Đau bụng trên rốn buồn nôn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau, từ nhẹ đến nghiêm trọng. Bạn nên đi khám bác sĩ ngay khi gặp một trong những dấu hiệu sau đây:

  • Nếu cơn đau không giảm sau vài giờ hoặc ngày càng tăng về mức độ, đặc biệt đau bụng dữ dội, đau quặn từng cơn, cần đi khám ngay.
  • Buồn nôn và nôn nhiều lần liên tục khiến cơ thể mất nước, nôn không kiểm soát được, nôn ra máu, dịch màu xanh hoặc vàng.
  • Sốt, rét run kèm đau bụng có thể là dấu hiệu nhiễm trùng nghiêm trọng.
  • Phân có màu đen hoặc có máu tươi là biểu hiện của xuất huyết tiêu hóa.
  • Cảm giác đau lan ra vùng lưng, ngực hoặc cổ có thể liên quan đến vấn đề về tụy, tim hoặc các cơ quan khác.
  • Phù nề, sưng bụng hoặc bụng cứng có thể là dấu hiệu của viêm phúc mạc hoặc tắc ruột.
  • Khó thở, chóng mặt hoặc ngất xỉu kèm đau bụng cần được xử lý khẩn cấp.
  • Nếu có tiền sử bệnh lý như loét dạ dày tá tràng, bệnh gan, tụy hoặc các bệnh mạn tính khác khi đau bụng trên rốn và buồn nôn xảy ra, cần được khám chuyên khoa.
Đau bụng trên rốn buồn nôn: Nguyên nhân và cách điều trị 4
Trường hợp xuất hiện các dấu hiệu nặng cần đi khám sớm

Điều trị đau bụng trên rốn buồn nôn​ do bệnh lý

Việc điều trị đau bụng trên rốn buồn nôn phải dựa trên nguyên nhân cụ thể. Khi bạn đi khám, bác sĩ sẽ thăm khám kỹ, làm các xét nghiệm cần thiết để xác định chính xác nguyên nhân và chỉ định cách điều trị phù hợp.

  • Nếu nguyên nhân do tác dụng phụ của thuốc, bác sĩ sẽ chỉ định ngưng hoặc thay đổi thuốc, đồng thời sử dụng các loại thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày như thuốc ức chế bơm proton hoặc thuốc bao phủ niêm mạc.
  • Với nguyên nhân do căng thẳng, người bệnh nên áp dụng các cách giải tỏa stress như thiền, tập yoga, điều chỉnh lối sống, ngủ đủ giấc và hạn chế sử dụng caffeine, rượu bia.
  • Với trường hợp nhiễm khuẩn đường tiêu hóa, đa số không cần kháng sinh, chỉ dùng có chọn lọc sau xác định tác nhân (ví dụ Shigella, tả, thương hàn, hoặc bệnh nhân suy giảm miễn dịch). Trọng tâm điều trị là bù nước, điện giải, dinh dưỡng thích hợp và kiểm soát triệu chứng.
  • Khi bị dị ứng hoặc ngộ độc thực phẩm, cần ngừng sử dụng ngay thức ăn nghi ngờ. Nếu nghi phản vệ do thức ăn, cần tiêm epinephrine bắp ngay và gọi cấp cứu. Thuốc kháng histamin chỉ dùng bổ trợ cho mày đay, ngứa sau khi đã dùng epinephrine và không trì hoãn epinephrine.
  • Điều trị đau bụng trên rốn buồn nôn do viêm dạ dày hoặc viêm loét dạ dày tá tràng cần dùng thuốc ức chế bơm proton để giảm tiết acid, giúp làm lành vết loét. Nếu phát hiện vi khuẩn Helicobacter pylori, bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh diệt khuẩn. Thuốc bảo vệ niêm mạc dạ dày như sucralfate cũng thường được dùng.
  • Viêm tụy cấp cần nhập viện, bù dịch sớm, giảm đau, can thiệp nguyên nhân (ví dụ ERCP khi có tắc mật/cholangitis) và cắt túi mật sớm trong viêm tụy do sỏi sau khi ổn định. Viêm tụy mãn tính thường được điều trị lâu dài bằng thuốc giảm đau và enzyme tụy hỗ trợ tiêu hóa.
  • Viêm túi mật cấp do sỏi cần điều trị bằng cắt túi mật nội soi sớm, dùng kháng sinh kinh nghiệm theo mức độ nặng. Với những cơn quặn mật/sỏi không viêm, cần kiểm soát đau, sau đó lên kế hoạch cắt túi mật chọn lọc.

Đau bụng trên rốn buồn nôn có thể xảy ra do nhiều nguyên nhân nhưng đây vẫn là tình trạng không nên xem nhẹ. Nếu triệu chứng kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn nên chủ động thăm khám để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời.

Có thể bạn quan tâm

Thông tin và sản phẩm gợi ý trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể. Xem thêm

Dược sĩ Đại họcNguyễn Vũ Kiều Ngân

Đã kiểm duyệt nội dung

Tốt nghiệp Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh. Có nhiều năm trong lĩnh vực dược phẩm. Hiện đang là giảng viên cho Dược sĩ tại Nhà thuốc Long Châu.

Xem thêm thông tin