Đau thần kinh ngồi là gì? Triệu chứng và cách phòng ngừa

Đau thần kinh ngồi trước đây thường xảy ra ở người lớn tuổi nhưng tình trạng này đang ngày càng có ảnh hưởng rõ rệt đến những người trẻ tuổi. Bệnh lý này thường phát sinh từ các yếu tố như lao động nặng nhọc, chấn thương, tư thế ngồi hoặc nằm không đúng…

Đau thần kinh ngồi là gì?

Thực ra, dây thần kinh ngồi chính là dây thần kinh tọa mà chúng ta vẫn thường nghe nhắc đến. Đây là dây thần kinh lớn nhất và dài nhất trong cơ thể con người. Nó bắt nguồn từ xương chậu, kéo dài qua giữa đùi sau, tiếp tục đến cổ chân rồi chia thành hai nhánh chạy xuống bàn chân.

Đau thần kinh ngồi, hay đau thần kinh tọa xảy ra khi dây thần kinh này bị chèn ép, dẫn đến chứng đau thắt lưng mãn tính lan dần xuống chân dọc theo đường đi của dây thần kinh.

Nguyên nhân đau thần kinh tọa

Đau thần kinh ngồi có thể là kết quả của nhiều tình trạng tiềm ẩn khác nhau, mỗi tình trạng đều góp phần gây chèn ép hoặc kích thích dây thần kinh ngồi. Hiểu rõ những nguyên nhân này là điều cần thiết để điều trị và phòng ngừa hiệu quả.

Thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm là nguyên nhân phổ biến nhất gây đau thần kinh ngồi. Đĩa đệm hoạt động như đệm giữa các đốt sống ở cột sống. Theo thời gian, áp lực từ đốt sống có thể khiến phần trung tâm giống như gel của đĩa đệm nhô ra qua một điểm yếu ở thành ngoài, đè lên dây thần kinh ngồi và gây đau.

Thoái hóa đĩa đệm

Thoái hóa đĩa đệm đề cập đến sự hao mòn tự nhiên của đĩa đệm cột sống. Khi đĩa đệm bị mòn, chúng sẽ rút ngắn chiều dài, dẫn đến thu hẹp các đường dẫn truyền thần kinh (hẹp cột sống). Sự thu hẹp này thường chèn ép rễ thần kinh ngồi, dẫn đến đau đớn.

Thoái hóa cột sống

Tình trạng này xảy ra khi một đốt sống trượt khỏi vị trí thẳng hàng với đốt sống phía trên nó, làm thu hẹp lỗ thoát ra của dây thần kinh. Sự sai lệch này là nguyên nhân quan trọng gây chèn ép dây thần kinh tọa.

Viêm khớp

Viêm khớp có thể dẫn đến sự hình thành các gai xương (các cạnh xương lởm chởm) ở cột sống. Những gai này có thể chèn ép các dây thần kinh ở lưng dưới, bao gồm cả dây thần kinh tọa, dẫn đến đau.

Chấn thương cột sống thắt lưng hoặc dây thần kinh tọa

Chấn thương ở cột sống dưới hoặc trực tiếp vào dây thần kinh tọa có thể gây đau thần kinh ngồi. Chấn thương có thể dẫn đến viêm, sưng hoặc chèn ép trực tiếp dây thần kinh.

Khối u

Các khối u hình thành ở ống sống thắt lưng có thể chèn ép lên dây thần kinh tọa, gây đau đớn và khó chịu đáng kể.

Hội chứng Piriformis

Hội chứng Piriformis phát sinh khi cơ Piriformis, một cơ nhỏ nằm sâu ở mông, trở nên căng hoặc co thắt. Tình trạng này gây áp lực và kích thích dây thần kinh tọa, dẫn đến cơn đau lan xuống chân.

Hội chứng Equina Cauda

Hội chứng chùm đuôi ngựa (Equina Cauda) là một tình trạng hiếm gặp nhưng nghiêm trọng ảnh hưởng đến bó dây thần kinh ở cuối tủy sống. Hội chứng này gây đau lan xuống chân, tê quanh hậu môn và có thể dẫn đến mất kiểm soát ruột và bàng quang.

Đau thần kinh ngồi có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân, mỗi nguyên nhân cần có cách tiếp cận điều trị cụ thể. Hiểu được những lý do cơ bản đằng sau việc chèn ép dây thần kinh này là rất quan trọng để kiểm soát và giảm đau hiệu quả. Nếu bạn nghi ngờ mình bị đau thần kinh tọa, hãy tham khảo ý kiến ​​​​của bác sĩ để xác định nguyên nhân gốc rễ và xây dựng kế hoạch điều trị cá nhân hóa. Can thiệp sớm có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng nặng hơn và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Triệu chứng đau thần kinh ngồi

Trước đây, đau thần kinh ngồi thường liên quan đến người lớn tuổi. Tuy nhiên, bệnh lý này ngày càng phổ biến ở giới trẻ hơn do các yếu tố lối sống khác nhau. Việc xác định sớm các triệu chứng có thể giúp điều trị kịp thời và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.

Dưới đây là một số triệu chứng điển hình của đau thần kinh ngồi bạn cần biết:

Đau lưng giữa hoặc một bên

Một trong những triệu chứng chính của đau thần kinh tọa là đau lưng xảy ra ở giữa hoặc một bên lưng. Cơn đau này thường trầm trọng hơn khi cúi người, ho hoặc hắt hơi. Sự khó chịu có thể dai dẳng và có thể khác nhau về cường độ.

Đau lan xuống chân

Cơn đau thần kinh tọa thường lan từ vùng lưng dưới xuống một bên mông và tiếp tục xuống đùi, đến gót chân. Cơn đau này cũng có thể lan từ gót chân xuống lưng dưới, theo đường đi của dây thần kinh tọa.

Suy nhược cơ bắp

Trong một số trường hợp, teo cơ có thể xảy ra ở bên chân bị ảnh hưởng. Tình trạng này là do dây thần kinh bị chèn ép kéo dài, dẫn đến yếu cơ và mất khối lượng cơ theo thời gian.

Cột sống cứng và đau

Những người bị đau thần kinh ngồi có thể bị cứng và đau ở cột sống, đặc biệt là khi nghiêng người hoặc thực hiện các cử động đột ngột. Độ cứng này có thể hạn chế sự linh hoạt và ảnh hưởng đến các hoạt động hàng ngày.

Khó khăn khi lật và cúi xuống

Khi bệnh đau thần kinh ngồi tiến triển, việc lật người trên giường hoặc cúi xuống có thể ngày càng khó khăn hơn. Cơn đau và cứng khớp liên quan đến đau thần kinh tọa có thể ảnh hưởng đáng kể đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống nói chung.

Nhận biết các triệu chứng đau thần kinh ngồi ở người trẻ tuổi là rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị sớm. Can thiệp sớm có thể giúp kiểm soát cơn đau, cải thiện khả năng vận động và ngăn ngừa các biến chứng nặng hơn liên quan đến đau thần kinh tọa.

Đau thần kinh ngồi khi nào cần đến khám bác sĩ?

Dưới đây là một số triệu chứng nghiêm trọng mà người bệnh cần đi khám bác sĩ ngay khi nhận thấy để tránh những biến chứng đau thần kinh tọa nghiêm trọng:

Đau chân nghiêm trọng kéo dài hơn vài giờ

Cơn đau chân dai dẳng không giảm sau vài giờ có thể là dấu hiệu của một tình trạng tiềm ẩn nghiêm trọng hơn. Bệnh nhân cần được chăm sóc y tế ngay để ngăn ngừa các triệu chứng xấu đi và tổn thương thần kinh tiềm ẩn.

Tê hoặc yếu cơ ở cùng một chân

Cảm giác tê hoặc yếu cơ ở một chân là dấu hiệu báo động đỏ. Điều này có thể cho thấy dây thần kinh bị nén hoặc tổn thương đáng kể. Việc can thiệp sớm có thể giúp giảm bớt các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.

Mất kiểm soát ruột hoặc bàng quang

Mất kiểm soát ruột hoặc bàng quang có thể là dấu hiệu của hội chứng đuôi ngựa, một tình trạng nghiêm trọng ảnh hưởng đến các bó dây thần kinh ở cuối tủy sống.

Đau đột ngột và dữ dội do tai nạn hoặc chấn thương

Nếu bạn bị đau đột ngột và dữ dội sau một vụ tai nạn giao thông hoặc một chấn thương khác, phải đi khám ngay lập tức. Điều này có thể cho thấy một chấn thương nghiêm trọng cần được điều trị kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nặng hơn.

Cách phòng ngừa đau thần kinh tọa

Một số nguyên nhân gây đau dây thần kinh ngồi có thể không thể phòng ngừa được, chẳng hạn như bệnh thoái hóa đĩa đệm, đau thần kinh tọa do mang thai hoặc tai nạn. Tuy nhiên, thực hiện một số giải pháp phòng ngừa đau thần kinh ngồi hiệu quả cũng có thể giúp bảo vệ lưng của bạn và giảm thiểu rủi ro, bao gồm:

• Duy trì tư thế đúng;
• Kiêng/hạn chế hút thuốc;
• Duy trì cân nặng khỏe mạnh;
• Luyện tập thể dục đều đặn;
• Chọn các hoạt động thể chất ít gây tổn thương lưng hơn;
• Mang giày vừa vặn, tránh nguy cơ chấn thương;
• Bổ sung thực phẩm tốt cho bệnh đau thần kinh ngồi.

Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về dây thần kinh ngồi cũng như biết được khi gặp các triệu chứng nào thì bạn cần đi khám bác sĩ. Đau dây thần kinh ngồi ban đầu xuất hiện sẽ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, gây cản trở sinh hoạt hàng ngày. Nếu để kéo dài mà không điều trị, bệnh sẽ dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng và nguy hiểm.

Xem thêm: 

• Hệ thần kinh: Cấu tạo, chức năng, hoạt động, các bệnh về thần kinh
• Stroke là bệnh gì? Ai dễ có nguy cơ mắc phải?