Nhiễm Virus Ebola có biểu hiện gì? Cách điều trị và phòng ngừa

Virus Ebola thuộc họ Filoviridae, có cấu trúc dạng sợi dài và mảnh với độ dài khác nhau. Khi người bệnh nhiễm Virus Ebola, hệ miễn dịch và các cơ quan, bộ phận trên cơ thể đều bị tấn công.

Virus Ebola là gì?

Virus Ebola (EVD) gây ra một căn bệnh cấp tính và nguy hiểm với tỷ lệ tử vong rất cao nếu không được điều trị kịp thời. Khi bị nhiễm Virus Ebola, các cơ quan quan trọng cùng hệ miễn dịch sẽ bị tấn công và tổn thương nghiêm trọng. Virus này còn làm giảm khả năng đông máu, dẫn đến chảy máu không kiểm soát được.

Có tổng cộng 5 chủng Virus Ebola, trong đó 4 chủng có thể gây tác động nghiêm trọng đối với con người. Khi Virus Ebola xâm nhập vào cơ thể, nó gây tổn thương hệ miễn dịch và các cơ quan khác, làm giảm khả năng đông máu và gây xuất huyết nghiêm trọng không thể kiểm soát. Bệnh do Virus Ebola đặc biệt nguy hiểm với tỷ lệ tử vong từ 50 đến 90%, cảnh báo cho nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ trên toàn thế giới.

Virus Ebola xuất phát từ đâu?

Virus Ebola ghi nhận xuất hiện lần đầu tiên vào năm 1976, với hai đợt bùng phát đồng thời, một ở Nzara, Nam Sudan và một ở Yambuku, Cộng hòa Dân chủ Congo (DRC). Sau đó, dịch bệnh xảy ra tại một ngôi làng gần sông Ebola, và vì vậy bệnh được đặt tên theo dòng sông này.

Đại dịch Ebola 2014-2016 ở Tây Phi là ổ dịch lớn nhất kể từ khi virus được phát hiện lần đầu. Dịch bắt đầu ở Guinea và sau đó lan rộng qua biên giới đến Sierra Leone và Liberia. Tiếp theo là sự bùng phát Ebola 2018-2019 ở phía đông DRC với diễn biến rất phức tạp, gây ra sự bất an và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe cộng đồng.

Họ virus Filoviridae bao gồm ba chi: Marburgvirus, Cuevavirus và Ebolavirus. Trong chi Ebolavirus, đã xác định được sáu loài: Zaire, Bundibugyo, Sudan, Taï Forest, Reston và Bombali. Virus gây ra đợt bùng phát ở Tây Phi năm 2014 thuộc loài Zaire Ebolavirus.

Nguồn gốc của Virus Ebola vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, dựa trên đặc điểm của các virus tương tự, các nhà khoa học cho rằng virus này có thể xuất phát từ động vật, có khả năng là từ dơi hoặc các loài linh trưởng. Động vật nhiễm virus có thể truyền cho đồng loại như: Vượn, khỉ, linh dương và cuối cùng là con người.

Virus Ebola lây qua đường nào?

Bệnh do Virus Ebola không lây truyền qua không khí và không lan truyền qua tiếp xúc thông thường như ở gần người bị nhiễm bệnh. Khác với các bệnh hô hấp có thể lây qua các hạt trong không khí khi người nhiễm ho hoặc hắt hơi, Virus Ebola lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp với chất dịch cơ thể từ người mắc bệnh.

Virus Ebola lây từ người này sang người khác thông qua tiếp xúc trực tiếp với:

• Máu hoặc dịch cơ thể của người bị bệnh hoặc đã chết vì Ebola.
• Các vật dụng bị nhiễm chất dịch cơ thể như: Máu, phân, chất nôn từ người mắc bệnh hoặc cơ thể người đã chết vì Ebola.
• Các vật thể như: Quần áo, khăn trải giường, kim tiêm và thiết bị y tế bị nhiễm chất dịch cơ thể từ người bệnh hoặc người đã chết vì Ebola.
• Tinh dịch từ một người đàn ông đã hồi phục từ Ebola (thông qua quan hệ tình dục bằng miệng, âm đạo hoặc hậu môn). Virus có thể tồn tại trong một số chất dịch cơ thể, bao gồm tinh dịch, của người đã khỏi bệnh, ngay cả khi họ không còn triệu chứng.

Nhân viên y tế điều trị cho bệnh nhân nghi ngờ hoặc mắc Ebola cũng có nguy cơ lây nhiễm qua tiếp xúc gần gũi, đặc biệt nếu các biện pháp phòng ngừa và kiểm soát nhiễm trùng không được thực hiện nghiêm ngặt. Ngoài ra, Ebola có thể lây truyền qua các nghi lễ chôn cất có liên quan trực tiếp đến cơ thể người đã chết do dịch bệnh.

Bệnh có thể lây nhiễm bất cứ lúc nào từ người sang người miễn là trong máu của họ có chứa Virus Ebola. Phụ nữ mang thai bị nhiễm Ebola cấp tính và đã điều trị khỏi bệnh vẫn có thể mang virus trong sữa mẹ, cũng như trong các chất lỏng và mô liên quan đến thai kỳ, tạo nguy cơ lây truyền cho con và những người xung quanh.

Chẩn đoán Virus Ebola

Việc phân biệt bệnh Ebola với các bệnh truyền nhiễm khác như sốt thương hàn, sốt rét và viêm màng não có thể khá khó khăn. Để tránh nhầm lẫn triệu chứng của Virus Ebola với các căn bệnh khác, bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện các phương pháp chẩn đoán sau:

• Xét nghiệm hấp thụ miễn dịch liên kết với enzyme (ELISA).
• Xét nghiệm phát hiện kháng nguyên.
• Xét nghiệm trung hòa huyết thanh.
• Xét nghiệm phản ứng tổng hợp chuỗi phiên mã ngược (RT-PCR).
• Soi kính hiển vi điện tử.
• Phân lập virus bằng cách nuôi cấy tế bào.

Các mẫu xét nghiệm thu thập từ bệnh nhân có thể gây nguy cơ sinh học cao. Do đó, các bác sĩ phải thực hiện các biện pháp phòng ngừa sinh học nghiêm ngặt vì những mẫu thử nghiệm này chưa được bất hoạt.

Biểu hiện khi nhiễm Virus Ebola

Khi nhiễm Virus Ebola, biểu hiện khi nhiễm không xuất hiện ngay lập tức mà thường phát triển sau 2 đến 21 ngày, với thời gian trung bình là 8 đến 10 ngày.

• Ban đầu, bệnh nhân thường có các triệu chứng như: Sốt, mệt mỏi và đau nhức cơ thể. Tiếp theo, có thể xuất hiện nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, đau cơ và khớp. Cơ thể người bệnh sẽ trở nên mệt mỏi và yếu dần.
• Trong các trường hợp nặng hơn, bệnh nhân có thể gặp tình trạng tiêu chảy và nôn mửa nghiêm trọng, xuất huyết không rõ nguyên nhân, chảy máu và bầm tím. Ở giai đoạn muộn, còn có thể thấy mắt đỏ, phát ban và nấc cụt.
• Giai đoạn đầu của nhiễm Virus Ebola có thể giống với cảm lạnh hoặc sốt thông thường, điều này khiến việc phát hiện bệnh trở nên khó khăn.

Phương pháp điều trị Virus Ebola

Virus Ebola rất nguy hiểm và có thể gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời. Vì vậy, việc phát hiện và điều trị sớm là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe và tính mạng của bệnh nhân.

Khi nhiễm Virus Ebola, bệnh nhân cần được chăm sóc bằng cách sử dụng dung dịch uống hoặc tiêm tĩnh mạch để bù nước, đặc biệt trong trường hợp có triệu chứng tiêu chảy.

Hiện tại, không có phương pháp điều trị đặc hiệu cho bệnh Ebola. Các phương pháp điều trị hiện có, như sử dụng thuốc, truyền máu và liệu pháp miễn dịch, chỉ có thể giúp tăng khả năng sống sót cho bệnh nhân mà không chữa trị dứt điểm căn bệnh.

Biện pháp phòng ngừa Virus Ebola

Hiện chưa có vắc-xin phòng bệnh Ebola. Việc nâng cao nhận thức về các yếu tố nguy cơ và biện pháp phòng ngừa là cách hiệu quả nhất để giảm số ca mắc và tử vong do virus này.

Ngành y tế khuyến cáo các biện pháp phòng ngừa sau:

• Thực hiện vệ sinh cá nhân, nên rửa tay bằng xà phòng và chất sát khuẩn.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với máu và dịch tiết của người hoặc động vật nhiễm bệnh.
• Không chạm vào các vật có thể đã tiếp xúc với máu hoặc dịch tiết của người hoặc động vật nhiễm bệnh.
• Nếu có triệu chứng: Sốt, đau đầu, đau họng, tiêu chảy, nôn mửa, đau bụng, phát ban, đỏ mắt khi đang ở vùng có dịch, hãy đến ngay cơ sở y tế để được xử trí kịp thời.
• Nếu nghi ngờ ai đó nhiễm Virus Ebola, hãy khuyến khích và hỗ trợ họ đến cơ sở y tế để khám và điều trị.
• Người đi du lịch đến các khu vực có ca mắc mới được thông báo nên theo dõi các triệu chứng và đến ngay cơ sở y tế nếu xuất hiện dấu hiệu bệnh.

Virus Ebola là một mối đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe con người, với khả năng gây tử vong cao và lây lan nhanh chóng. Vì vậy, việc nâng cao nhận thức về các yếu tố nguy cơ và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa cho mỗi người là việc làm rất cần thiết. Hy vọng những thông tin đã giúp bạn hiểu thêm về loại virus này cũng như có những kiến thức để bảo vệ sức khỏe cho mình và gia đình.