Say bột ngọt: Dấu hiệu nhận biết và cách xử lý

Theo các chuyên gia, bột ngọt đã được sử dụng làm gia vị thực phẩm an toàn trong nhiều tập kỉ qua. Tuy nhiên, việc sử dụng bột ngọt quá nhiều hoặc không đúng cách có thể dẫn đến hiện tượng say bột ngọt. Hãy tham khảo bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu để tìm hiểu tình trạng này cũng như cách xử lý như thế nào nhé!

Say bột ngọt là gì?

Bột ngọt hay còn gọi là mì chính, là một loại gia vị quen thuộc được sử dụng phổ biến trong nấu ăn. Thành phần chính của bột ngọt gồm có: axit glutamic được chiết xuất từ củ cải đường, mía đường, sắn hoặc ngô. Các nguyên liệu này được lên men để tạo ra loại gia vị có màu trắng tinh. Công dụng chính của nó là giúp cân bằng hương vị, khiến cho các món ăn trở nên đậm đà, ngon hơn.

"Say bột ngọt" không phải là một thuật ngữ y khoa chính thức, nhưng một số người có thể gặp phản ứng nhạy cảm sau khi tiêu thụ bột ngọt. Hiện tượng này thường được gọi là "Hội chứng nhà hàng Trung Quốc" (Chinese Restaurant Syndrome) hoặc phản ứng nhạy cảm với bột ngọt. Các triệu chứng có thể bao gồm nhức đầu, nóng bừng mặt, buồn nôn hoặc tê quanh miệng, nhưng không có bằng chứng khoa học rõ ràng cho thấy bột ngọt gây ra tác hại lâu dài đối với sức khỏe.

Việc "say bột ngọt" hay dị ứng bột ngọt là vấn đề mà không ít người băn khoăn. Tuy nhiên, trong nhiều năm qua, các nghiên cứu khoa học chưa tìm thấy mối liên hệ chắc chắn giữa bột ngọt và các triệu chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, một số người nhạy cảm có thể gặp phản ứng nhẹ.

Một số nghiên cứu đã xem xét tác động của bột ngọt, cụ thể:

• Ở một số người nhạy cảm, tiêu thụ bột ngọt có thể gây ra các triệu chứng nhẹ như: Ngứa da, đau đầu, nóng rát ở ngực.
• Bột ngọt không gây trầm cảm, nhưng một số nghiên cứu trên động vật cho thấy tiêu thụ lượng lớn glutamate có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh. Tuy nhiên, chưa có bằng chứng tương tự trên người.
• Không có nghiên cứu y khoa chính thống nào chứng minh rằng bột ngọt gây tổn thương thận khi sử dụng với liều lượng thông thường.
• Không có bằng chứng khoa học cho thấy bột ngọt làm tổn hại tế bào lympho T hoặc ảnh hưởng đến vật chất di truyền của tế bào.
• Khi bạn tiêu thụ quá nhiều bột ngọt, có thể xảy ra phản ứng nhạy cảm tạm thời, nhưng không gây ngộ độc.

Dấu hiệu nhận biết khi bị phản ứng nhạy cảm với bột ngọt

Những dấu hiệu đầu tiên ngay sau khi ăn các loại thực phẩm có chứa bột ngọt có thể bao gồm: Đau đầu, đỏ mặt, sưng mặt, chóng mặt, nổi mề đay, sổ mũi hoặc nghẹt mũi, buồn nôn, đổ nhiều mồ hôi, cảm giác nóng rát trong khoang miệng, mệt mỏi, rối loạn tiêu hoá, chân tay bủn rủn.

Tuy nhiên, khi tiêu thụ quá nhiều bột ngọt, một số người có thể xuất hiện triệu chứng nghiêm trọng hơn như: Tức ngực, khó thở, tim đập nhanh hoặc bất thường, cổ họng sưng lên. Trường hợp phản ứng nghiêm trọng này rất hiếm gặp và thường liên quan đến dị ứng thực phẩm hơn là do bột ngọt.

Ngoài ra, còn một số trường hợp sau khi ăn thực phẩm chứa bột ngọt có cảm giác tê mặt, nhưng không có bằng chứng khoa học cho thấy đây là triệu chứng phổ biến hoặc nguy hiểm.

Cách xử lý nhanh khi bị "say bột ngọt"

Khi thấy xuất hiện các dấu hiệu khó chịu sau khi ăn bột ngọt, hãy thực hiện một số biện pháp để xử lý nhanh tình trạng này, cụ thể:

• Uống nhiều nước để giúp cơ thể cân bằng lại lượng natri.
• Nghỉ ngơi ở nơi thoáng mát trong khoảng 15 - 20 phút, nếu cảm thấy buồn nôn có thể thử uống nước ấm.
• Không cần sử dụng thuốc nếu triệu chứng nhẹ, nhưng nếu cảm thấy khó chịu có thể dùng thuốc giảm đau đầu theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Trong trường hợp có dấu hiệu nghiêm trọng như khó thở, hãy đến ngay cơ sở y tế để được kiểm tra.
• Nếu đã từng có phản ứng nhạy cảm với bột ngọt, nên theo dõi lượng tiêu thụ để tránh triệu chứng tái phát.

Nếu nghi ngờ bản thận bị say bột ngọt, khi đến thăm khám, bác sĩ sẽ hỏi các thông tin về các loại thực phẩm có chứa bột ngọt mà bản thân mình đã ăn trong vòng hai giờ qua. Để từ đó có bác sĩ sẽ chẩn đoán về mức độ của bệnh và có phương pháp điều trị phù hợp.

Đa số các trường hợp say bột ngọt đều ở mức độ nhẹ và sẽ tự khỏi trong thời gian ngắn, không cần phải chăm sóc y tế. Về điều trị tình trạng này thì không có phương pháp cụ thể nào với các triệu chứng sau khi tiêu thụ bột ngọt, ngoài việc hạn chế ăn bột ngọt. 

Với các trường hợp này khi xuất hiện các triệu chứng như nặng ngực, tim đập bất thường, khó thở… thì cần phải đưa đi bệnh viện ngay để được điều trị kịp thời.

Một số lưu ý khi sử dụng bột ngọt

Theo FDA, WHO và EFSA, bột ngọt được công nhận là an toàn khi sử dụng với liều lượng hợp lý.

Bột ngọt tự nhiên hầu như tồn tại trong nhiều loại thực phẩm, đặc biệt là các thực phẩm giàu protein như: Thịt đỏ, gia cầm, cá, phô mai…

Bên cạnh đó, người nhạy cảm với bột ngọt có thể giảm tiêu thụ các loại thực phẩm chế biến sẵn do chúng thường chứa nhiều bột ngọt, cụ thể:

• Thịt khô như gà khô, bò khô, thịt heo khô
• Các chiết xuất từ thịt
• Nước dùng được ninh hầm từ xương hoặc thịt gia cầm
• Protein thuỷ phân (dùng làm chất kết dính, chất nhũ hóa hoặc để làm tăng hương vị món ăn)
• Tinh bột thực vật thuỷ phân maltodextrin - một chất phụ gia thực phẩm
• Tinh bột biến tính

Bản chất của bột ngọt là không có giá trị dinh dưỡng đáng kể, nhưng cũng không gây nguy hiểm cho cơ thể. Tuy nhiên, bạn nên sử dụng bột ngọt với lượng hạn chế, vì nếu dùng quá nhiều có thể dẫn đến lượng natri dư thừa, ảnh hưởng đến huyết áp ở những người có bệnh nền.

Nhìn chung, tình trạng "say bột ngọt" là phản ứng nhạy cảm với bột ngọt thường ở mức độ nhẹ và không cần điều trị. Tuy nhiên, nếu gặp các triệu chứng nghiêm trọng như khó thở hoặc tim đập nhanh bất thường, nên đi thăm khám để được kiểm tra. Hy vọng bài viết trên đã cung cấp thông tin chính xác hơn về phản ứng nhạy cảm với bột ngọt.

Xem thêm: 

• Ăn gạch cua bị say: Nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng ngừa
• Dị ứng đậu nành: Những thông tin bạn cần biết