Thuốc giảm đau gây nghiện là gì? Dấu hiệu nghiện thuốc giảm đau

Bài viết này nhằm cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về thuốc giảm đau gây nghiện. Hy vọng bài viết này của Nhà thuốc Long Châu sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thuốc giảm đau gây nghiện và có ý thức sử dụng thuốc một cách an toàn, góp phần bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.

Thuốc giảm đau gây nghiện là gì?

Thuốc giảm đau gây nghiện là nhóm thuốc có tác dụng giảm đau mạnh mẽ, hoạt động bằng cách tác động lên hệ thần kinh trung ương. Tuy nhiên, khi sử dụng thường xuyên hoặc lạm dụng, thuốc có thể dẫn đến hiện tượng phụ thuộc, buộc người dùng phải tăng liều lượng để đạt được hiệu quả giảm đau như mong muốn. Lạm dụng thuốc giảm đau gây nghiện có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe, tinh thần và cuộc sống của con người.

Phân loại thuốc giảm đau gây nghiện:

• Opioid: Morphine, codein, heroin, fentanyl,...
• Thuốc giảm đau không opioid: Tramadol, acetaminophen,...

Thuốc giảm đau gây nghiện hoạt động bằng cách bắt chước các chất giảm đau tự nhiên trong cơ thể (như endorphin) và gắn vào các thụ thể opioid trong não bộ. Khi thuốc gắn vào thụ thể, chúng sẽ ức chế các tín hiệu đau truyền đến não, từ đó tạo ra cảm giác thoải mái và giảm đau.

Dấu hiệu nghiện thuốc giảm đau

Thuốc giảm đau là "con dao hai lưỡi" khi sử dụng không đúng cách. Bên cạnh tác dụng giảm đau hiệu quả, thuốc cũng tiềm ẩn nguy cơ gây nghiện cao, đặc biệt là các loại thuốc thuộc nhóm opioid. Việc nhận biết sớm các dấu hiệu nghiện thuốc giảm đau đóng vai trò quan trọng trong việc can thiệp và hỗ trợ người nghiện cai nghiện thành công. Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp ở người nghiện thuốc giảm đau:

Thay đổi hành vi sử dụng thuốc

• Sử dụng thuốc thường xuyên hơn so với chỉ định của bác sĩ, hoặc sử dụng thuốc mà không có chỉ định.
• Tăng liều thuốc dần dần để đạt được hiệu quả giảm đau mong muốn.
• Sử dụng thuốc cho những mục đích khác ngoài việc giảm đau, như để giải tỏa căng thẳng, lo âu hoặc để "phê".
• Che giấu hoặc nói dối về việc sử dụng thuốc.
• Tiếp tục sử dụng thuốc mặc dù đã biết có hại cho bản thân hoặc người khác.

Có triệu chứng cai nghiện

Khi ngừng sử dụng thuốc hoặc giảm liều đột ngột sẽ xuất hiện các triệu chứng cai nghiện như:

• Bồn chồn, lo âu, khó chịu;
• Khó ngủ, mất ngủ;
• Ho, chảy nước mắt, chảy nước mũi;
• Buồn nôn, nôn, tiêu chảy;
• Đau cơ, đau khớp;
• Run rẩy, toát mồ hôi;
• Có cảm giác thèm thuốc mãnh liệt và khó cưỡng lại.

Tác động tiêu cực đến cuộc sống

• Việc sử dụng thuốc ảnh hưởng đến công việc, học tập, các mối quan hệ và các hoạt động hàng ngày khác.
• Gặp khó khăn trong việc kiểm soát tài chính do chi tiêu quá nhiều cho thuốc.
• Mâu thuẫn trong gia đình và các mối quan hệ khác do những thay đổi về hành vi, tính cách.
• Bị cô lập khỏi gia đình và bạn bè.
• Có nguy cơ cao lạm dụng các chất kích thích khác như rượu bia, ma túy.

Ảnh hưởng đến sức khỏe

• Gặp các vấn đề sức khỏe do tác dụng phụ của thuốc, như tổn thương gan, thận, tim mạch, tiêu hóa, hô hấp.
• Nguy cơ ngộ độc và tử vong do dùng thuốc quá liều.
• Sức khỏe tinh thần sa sút, có thể dẫn đến trầm cảm, lo âu, hoang tưởng.

Không phải tất cả những người nghiện thuốc giảm đau đều có đầy đủ các dấu hiệu trên. Một số dấu hiệu có thể do các nguyên nhân khác gây ra, do đó cần được chẩn đoán bởi bác sĩ chuyên khoa. Nếu bạn nghi ngờ bản thân hoặc người thân đang nghiện thuốc giảm đau, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ bác sĩ hoặc chuyên gia tư vấn để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Hậu quả của việc nghiện thuốc giảm đau

Việc nghiện thuốc giảm đau có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe, tinh thần, tài chính và các mối quan hệ của người sử dụng. Dưới đây là một số tác hại chính:

Về sức khỏe

• Ngộ độc và tử vong: Nguy cơ tử vong do dùng thuốc giảm đau quá liều, đặc biệt là opioid, đã tăng cao trong những năm gần đây. Ngộ độc có thể dẫn đến suy hô hấp, co giật và tử vong.
• Tổn thương gan: Thuốc giảm đau như paracetamol có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng, thậm chí suy gan nếu dùng quá liều hoặc sử dụng lâu dài.
• Tổn thương thận: Việc sử dụng thuốc giảm đau, đặc biệt là NSAIDs (như ibuprofen và naproxen), có thể gây tổn thương thận, suy thận, đặc biệt ở những người có bệnh thận tiềm ẩn.
• Tổn thương tim mạch: Opioid có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim, đột quỵ và tử vong do tim.
• Rối loạn tiêu hóa: Thuốc giảm đau như NSAIDs có thể gây kích ứng dạ dày, dẫn đến loét dạ dày, xuất huyết dạ dày và ruột.
• Suy hô hấp: Opioid có thể gây suy hô hấp, đặc biệt nguy hiểm ở những người có bệnh hen suyễn hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.
• Gây nghiện: Thuốc giảm đau, đặc biệt là opioid, có tính gây nghiện cao. Khi sử dụng thường xuyên, cơ thể sẽ dần thích nghi với thuốc và cần liều cao hơn để đạt được hiệu quả tương tự. Việc cai nghiện thuốc giảm đau có thể rất khó khăn, đồng thời gây ra nhiều triệu chứng cai nghiện khó chịu.

Về tinh thần

• Rối loạn tâm thần: Việc sử dụng thuốc giảm đau có thể dẫn đến trầm cảm, lo âu, hoang tưởng và rối loạn tâm trạng khác.
• Giảm khả năng nhận thức: Thuốc giảm đau có thể ảnh hưởng đến khả năng tập trung, ghi nhớ và đưa ra quyết định.
• Lạm dụng chất kích thích: Người nghiện thuốc giảm đau có nguy cơ cao lạm dụng các chất kích thích khác như rượu bia, ma túy.

Về tài chính

• Chi phí điều trị: Chi phí điều trị nghiện thuốc giảm đau có thể rất cao, bao gồm chi phí cai nghiện, tham gia các chương trình phục hồi chức năng và điều trị các tác dụng phụ của thuốc.
• Mất việc làm: Việc nghiện thuốc giảm đau có thể ảnh hưởng đến hiệu quả công việc và dẫn đến mất việc làm.

Về mối quan hệ

• Mâu thuẫn: Việc nghiện thuốc giảm đau có thể gây ra mâu thuẫn trong gia đình và các mối quan hệ khác do những thay đổi về hành vi, tính cách của người nghiện.
• Bị cô lập: Người nghiện thuốc giảm đau có thể trở nên cô lập khỏi gia đình và bạn bè do họ dành nhiều thời gian, tâm trí cho việc sử dụng thuốc.

Ngoài ra, việc nghiện thuốc giảm đau còn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của thai nhi và trẻ sơ sinh nếu phụ nữ mang thai sử dụng thuốc.

Nếu bạn hoặc người thân đang nghiện thuốc giảm đau, hãy tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế hoặc các trung tâm cai nghiện uy tín. 

Cách cai nghiện thuốc giảm đau

Việc cai nghiện thuốc giảm đau là một quá trình khó khăn và đòi hỏi nhiều nỗ lực, nhưng hoàn toàn có thể thành công với sự hỗ trợ phù hợp. Dưới đây là một số bước cơ bản trong quá trình cai nghiện thuốc giảm đau:

• Tham khảo ý kiến bác sĩ: Bước đầu tiên là bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được đánh giá mức độ nghiện, tình trạng sức khỏe và xây dựng kế hoạch cai nghiện phù hợp. Bác sĩ có thể kê đơn thuốc hỗ trợ cai nghiện, giảm các triệu chứng cai nghiện và theo dõi sức khỏe của bạn trong quá trình cai nghiện.
• Cai nghiện tại cơ sở chuyên khoa: Nếu tình trạng nghiện nặng hoặc bạn gặp nhiều khó khăn trong việc cai nghiện tại nhà, bạn nên cai nghiện tại cơ sở chuyên khoa. Tại đây, bạn sẽ được đội ngũ y bác sĩ, chuyên gia tâm lý hỗ trợ cai nghiện một cách bài bản, an toàn và hiệu quả.
• Cai nghiện tại nhà: Nếu tình trạng nghiện nhẹ và bạn có quyết tâm cao, bạn có thể cai nghiện tại nhà. Tuy nhiên, bạn cần có sự hỗ trợ của gia đình, bạn bè, đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt kế hoạch cai nghiện do bác sĩ đưa ra.
• Liệu pháp tâm lý: Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) có thể giúp bạn thay đổi những suy nghĩ và hành vi liên quan đến việc sử dụng thuốc giảm đau.
• Hỗ trợ nhóm: Tham gia các nhóm hỗ trợ cai nghiện có thể giúp bạn chia sẻ kinh nghiệm, động viên và hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình cai nghiện.
• Thay đổi lối sống: Tập thể dục thường xuyên, ăn uống lành mạnh, ngủ đủ giấc và tham gia các hoạt động giải trí lành mạnh có thể giúp bạn giảm bớt căng thẳng, lo âu, cảm giác thèm thuốc.
• Tránh xa môi trường có nguy cơ tái nghiện: Tránh xa những người sử dụng thuốc giảm đau, những nơi bán thuốc giảm đau và những điều kiện khiến bạn muốn sử dụng thuốc.
• Phòng ngừa tái nghiện: Sau khi cai nghiện thành công, bạn cần có kế hoạch phòng ngừa tái nghiện để tránh quay trở lại sử dụng thuốc giảm đau. Hãy tiếp tục tham gia các hoạt động hỗ trợ cai nghiện, duy trì lối sống lành mạnh và tránh xa những môi trường có nguy cơ tái nghiện.

Hãy luôn giữ cho mình tinh thần lạc quan, tin tưởng vào bản thân, tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và các chuyên gia. Cai nghiện thuốc giảm đau thành công sẽ giúp bạn có một cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc và tự do hơn.

Lạm dụng thuốc giảm đau gây nghiện có thể dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Do những nguy cơ tiềm ẩn này, việc nâng cao nhận thức về thuốc giảm đau gây nghiện là vô cùng quan trọng. Hãy sử dụng thuốc giảm đau một cách thông minh, có trách nhiệm để bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng.

Xem thêm:

• Các loại thuốc giảm đau cho người ung thư phổ biến
• Nghiện opioid và những tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe