Tìm hiểu về các loại đột quỵ: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh

Sự xuất hiện đột ngột của đột quỵ có thể hủy hoại một phần quan trọng trong não bộ người bệnh, dẫn đến mất nhận thức, liệt, động kinh và thậm chí gây tử vong. Điều đáng sợ là bất kỳ ai, ở mọi lứa tuổi, đều có thể mắc phải bệnh này. Bài viết dưới đây của Nhà thuốc Long Châu sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các loại đột quỵ, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị căn bệnh này.

Các loại đột quỵ phổ biến nhất

Dựa vào nguyên nhân gây bệnh, đột quỵ được phân thành ba nhóm chính, bao gồm các loại đột quỵ sau:

Đột quỵ thiếu máu não cục bộ (đột quỵ nhồi máu não)

Trong thống kê về tổng số ca đột quỵ trên toàn cầu, đột quỵ thiếu máu não cục bộ đứng đầu với tỷ lệ lên tới 87%, là loại phổ biến nhất trong các loại đột quỵ. Điều này xảy ra khi lưu lượng máu trong động mạch não bị gián đoạn hoặc bị tắc nghẽn.

Nguyên nhân của đột quỵ nhồi máu não thường là sự tích tụ của mảng xơ vữa trên thành động mạch hoặc hình thành của cục máu đông (huyết khối) trong động mạch. Huyết khối có thể xuất hiện tại động mạch não hoặc hình thành ở nơi khác và sau đó di chuyển đến mạch máu trong não. Một số yếu tố nguy cơ bao gồm tăng huyết áp, bệnh rung nhĩ, tiểu đường, béo phì và hút thuốc lá.

Đột quỵ xuất huyết não

Loại đột quỵ này xảy ra khi một động mạch trong não bị vỡ, gây ra sự chảy máu vào mô não và gây tổn thương nhanh chóng cho não. Điều này dẫn đến cái chết nhanh chóng của các tế bào não. Đột quỵ xuất huyết não chia thành hai loại chính là đột quỵ xuất huyết dưới nhện và đột quỵ xuất huyết nội sọ.

Nguyên nhân chính của đột quỵ xuất huyết không chỉ gồm tăng huyết áp mà còn có thể là do vỡ túi phình động mạch não. Các yếu tố nguy cơ bao gồm cả nghiện rượu, hút thuốc lá, sử dụng ma túy, chấn thương sọ não do tai nạn và dị dạng mạch máu bẩm sinh.

Cơn thiếu máu não thoáng qua (đột quỵ nhỏ)

Cơn thiếu máu não thoáng qua còn được gọi là cơn đột quỵ nhỏ, thường có các triệu chứng tương tự như các loại đột quỵ khác, nhưng chỉ kéo dài trong vài phút hoặc có thể biến mất sau 24 giờ. Đây thường được xem là một "đột quỵ cảnh báo", vì nó có thể là dấu hiệu cảnh báo rằng có thể xảy ra một cơn đột quỵ nghiêm trọng trong tương lai gần. 

Điều này làm cho cơn đột quỵ nhỏ trở thành một tình huống cấp cứu và đòi hỏi sự can thiệp kịp thời vì rất khó phân biệt giữa cơn đột quỵ nhỏ và đột quỵ nguy hiểm đe dọa tính mạng.

Triệu chứng nhận biết các loại đột quỵ ra sao?

Mỗi loại đột quỵ khi tác động lên các phần khác nhau của não sẽ gây ra những biểu hiện riêng biệt. Tuy nhiên, chỉ dựa vào triệu chứng của đột quỵ thì việc xác định chính xác các loại đột quỵ có thể trở nên khó khăn. Theo Hiệp hội Đột quỵ Quốc gia (Mỹ), triệu chứng chung thường gặp khi phải đối mặt với các loại đột quỵ bao gồm:

• Sự mất nhận thức đột ngột: Người bị đột quỵ có thể mất khả năng nhận thức về những vấn đề cơ bản, trải qua một cảm giác lú lẫn.
• Khó khăn trong việc di chuyển: Đột quỵ mùa lạnh có thể dẫn đến tình trạng yếu liệt nửa người hoặc toàn thân, làm mất khả năng phối hợp giữa các chi.
• Sự mất khả năng sử dụng ngôn ngữ: Tình trạng tê cứng ở môi, lưỡi hoặc méo lệch miệng do đột quỵ có thể làm người bệnh không thể nói chuyện bình thường.
• Cơn đau đầu: Đau đầu có thể xuất hiện do đột quỵ và thường có mức độ nghiêm trọng, xuất hiện đột ngột. Người bị đau đầu do các loại đột quỵ có thể trải qua tình trạng ngất xỉu hoặc động kinh sau cơn đau.
• Sự suy giảm thị lực: Các loại đột quỵ dẫn đến tình trạng nhìn mờ hoặc mất thị lực đột ngột.

Những nguyên nhân chính gây ra đột quỵ

Đột quỵ là một căn bệnh phổ biến và có thể ảnh hưởng đến nhiều người khác nhau. Mỗi loại đột quỵ có nguyên nhân gây bệnh khác nhau. Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến đột quỵ là tăng huyết áp, xơ vữa động mạch và sự hình thành của huyết khối, gây tắc nghẽn dòng máu đến não. Ngoài ra, còn một số yếu tố nữa cũng có thể tạo ra nguy cơ đột quỵ.

Nguy cơ đột quỵ từ các bệnh lý

Những bệnh lý dưới đây rất dễ khiến người bệnh bị đột quỵ:

• Tăng huyết áp: Tăng huyết áp tạo áp lực đột ngột lên thành động mạch nên có thể dẫn đến xuất huyết trong não. Đồng thời, tăng huyết áp cũng làm tăng khả năng hình thành huyết khối trong động mạch.
• Mỡ máu: Sự tăng lượng mỡ trong máu tạo điều kiện cho sự hình thành của mảng xơ vữa tích tụ trên thành động mạch, gây ra tình trạng tắc nghẽn dòng máu đến não.
• Bệnh đái tháo đường (tiểu đường): Người mắc tiểu đường có mức đường trong máu cao, làm tăng nguy cơ xơ vữa động mạch và tổn thương các mạch máu nhỏ. Do đó, họ có nguy cơ cao mắc các bệnh lý nguy hiểm bao gồm đột quỵ.
• Bệnh lý về tim mạch: Các bệnh tim mạch cũng tăng nguy cơ đột quỵ, bao gồm rung nhĩ, tăng huyết áp, giãn cơ tim, viêm màng tim, khuyết tật tim bẩm sinh, hở hoặc hẹp van tim và suy tim.
• Bệnh béo phì: Người có thừa cân, béo phì có nguy cơ cao mắc các bệnh lý kháng cản đối với đột quỵ, ví dụ như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường, tăng mỡ máu.

Những yếu tố tăng nguy cơ đột quỵ khác

Bên cạnh những bệnh lý kể trên, có một số yếu tố khác cũng dễ gây ra đột quỵ, đó là:

• Nghiện thuốc lá: Thuốc lá có khả năng gây tổn thương cho hệ thống mạch máu và thúc đẩy quá trình xơ cứng của động mạch, làm tăng nguy cơ hình thành các loại đột quỵ.
• Tiền sử đột quỵ: Những người đã trải qua một lần đột quỵ có nguy cơ cao hơn so với người không có tiền sử bị đột quỵ.
• Lối sống không khoa học: Duy trì các thói quen sinh hoạt không lành mạnh như thiếu vận động, thức khuya, ngủ không đủ giấc, tiêu thụ thực phẩm có nhiều dầu mỡ và ít rau xanh có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ cho mọi người.
• Yếu tố không thể thay đổi: Nguy cơ đột quỵ còn phụ thuộc vào những yếu tố không thể thay đổi như tuổi tác, tồn tại bệnh dị dạng mạch não bẩm sinh và có tiền sử đột quỵ trong gia đình.

Phương pháp điều trị đột quỵ

Đột quỵ là một tình trạng y tế nguy cấp, do đó khi người bệnh có các triệu chứng nghi ngờ bị đột quỵ, cần được đưa vào bệnh viện càng sớm càng tốt. Cách điều trị đột quỵ phụ thuộc vào loại đột quỵ, thời điểm xuất hiện triệu chứng và tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân. Các loại đột quỵ khác nhau đòi hỏi những phương pháp điều trị riêng biệt, như sau:

Điều trị đột quỵ thiếu máu cục bộ (đột quỵ nhồi máu não)

Điều trị đột quỵ thiếu máu cục bộ cần phải được thực hiện càng sớm càng tốt để hạn chế biến chứng và nguy cơ tử vong. Các phương pháp điều trị đột quỵ thiếu máu cục bộ bao gồm:

• Sử dụng thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch (rTPA): Cách này được áp dụng để điều trị đột quỵ thiếu máu cục bộ trong khoảng thời gian 3 - 4 giờ sau khi triệu chứng bắt đầu (có thể mở rộng lên 5 - 6 giờ trong một số trường hợp). Thuốc tiêu sợi huyết đường tĩnh mạch có khả năng giải quyết cục máu đông, giúp khôi phục lưu lượng máu đến não của người bệnh.
• Can thiệp mạch: Bác sĩ có thể sử dụng kỹ thuật can thiệp mạch để loại bỏ cục máu đông gây tắc nghẽn trong các mạch máu lớn của não. Phương pháp này liên quan đến việc đưa một ống thông và dây dẫn siêu nhỏ qua đùi của bệnh nhân, sau đó đưa chúng đến vị trí tắc nghẽn trong não để loại bỏ cục máu đông. Đôi khi, bác sĩ cũng có thể sử dụng phương pháp nong mạch và đặt stent để mở rộng các động mạch bị tắc. Phương pháp này có thể áp dụng trong khoảng thời gian mở rộng lên đến 24 giờ sau khi xảy ra đột quỵ.

Điều trị đột quỵ xuất huyết não

Trong các loại đột quỵ, đột quỵ xuất huyết não có thể xảy ra một cách bất ngờ và phức tạp. Việc xử lý tình trạng này đòi hỏi một loạt các biện pháp cấp cứu và phẫu thuật kịp thời.

Khi chẩn đoán đột quỵ xuất huyết não, mục tiêu hàng đầu là kiểm soát huyết áp và ngăn máu tiếp tục chảy vào vùng bị tổn thương trong não. Bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật mở hộp sọ để loại bỏ khối máu tụ gây ra xuất huyết và giảm áp lực lên mô não. Các kỹ thuật phẫu thuật hiện đại, bao gồm mổ não bằng robot AI Modus V Synaptive và hệ thống định vị dẫn đường Neuro-Navigation AI, được sử dụng để đảm bảo can thiệp cấp cứu an toàn, đồng thời giảm nguy cơ tổn thương các dây thần kinh cũng như mô não xung quanh.

Một phương pháp khác để can thiệp trong trường hợp đột quỵ xuất huyết là sử dụng can thiệp nội mạch. Đây là quá trình bơm vật liệu chuyên dụng vào vị trí mạch máu bị vỡ để ngăn máu tiếp tục chảy ra khỏi não.

Ngoài ra, đối với trường hợp xuất huyết dưới màng não do phình động mạch, ngoài việc thực hiện phẫu thuật nếu cần, người bệnh cũng có thể được điều trị bằng thuốc chống đột quỵ nhằm ngăn chặn tình trạng co thắt động mạch. Trong trường hợp đột quỵ xuất huyết não xảy ra do dị tật động mạch, bệnh nhân sẽ cần một ca phẫu thuật để loại bỏ hoặc sửa chữa dị tật trên mạch máu.

Điều trị cơn đột quỵ nhỏ

Trong việc xử lý cơn thiếu máu não thoáng qua, mục tiêu chính là ngăn chặn sự hình thành cục máu đông gây tắc nghẽn trong dòng máu chảy lên não. Điều này giúp giảm nguy cơ xảy ra tai biến mạch máu não và các biến chứng nguy hiểm khác. Tùy thuộc vào tình trạng bệnh cụ thể, bác sĩ sẽ lập kế hoạch điều trị phù hợp.

Một phương pháp phổ biến để điều trị cơn đột quỵ nhỏ (thiếu máu não thoáng qua) là sử dụng thuốc. Các loại thuốc được sử dụng trong điều trị cơn thiếu máu não thoáng qua bao gồm thuốc chống đông máu, thuốc tăng tuần hoàn máu não và thuốc chống tập kết tiểu cầu. Người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ khi sử dụng thuốc để đảm bảo đạt được hiệu quả tối ưu và hạn chế nguy cơ phát sinh tác dụng phụ.

Như vậy, Nhà thuốc Long Châu vừa chia sẻ tới bạn đọc thông tin về các loại đột quỵ phổ biến nhất. Hiện nay, tình trạng đột quỵ đang trở nên phổ biến hơn và ảnh hưởng đến nhiều người trẻ tuổi. Để bảo vệ sức khỏe cá nhân và gia đình, chúng ta cần có lối sống lành mạnh, chăm sóc sức khỏe bản thân thật tốt.

Xem thêm: Đột quỵ có chữa được không? Cách phòng ngừa bệnh