Xơ phổi là gì? Những điều cần biết về bệnh xơ phổi

Xơ phổi là bệnh khi mô phổi bị tổn thương và gây ra sẹo, bệnh dẫn đến khó thở và những biến chứng nguy hiểm khác. Chủ động trang bị kiến thức liên quan đến căn bệnh này là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe bản thân và có phương án phòng ngừa khi cần thiết.

Xơ phổi là gì?

Xơ phổi là bệnh mà các mô trong phổi bị tổn thương gây ra tình trạng khó thở

Xơ phổi là bệnh mà các mô trong phổi bị tổn thương, phát triển bên trong phổi và gây ra khó thở. Các mô phổi bị tổn thương có độ dày và cứng vì tính đàn hồi đã bị mất, từ đó gây ra sẹo ở phổi. Những vết sẹo tồi tệ theo thời gian, từ đó ngăn chặn và cản trở hoạt động hít thở của người bệnh. 

Mô sẹo dày làm chậm lưu lượng oxy từ phổi đến máu, điều này có thể khiến cơ thể không hoạt động như bình thường. Không có cách chữa khỏi xơ phổi. Đối với hầu hết mọi người, các triệu chứng không thuyên giảm nhưng các phương pháp điều trị có thể làm chậm quá trình tổn thương phổi. 

Triệu chứng thường gặp khi mắc bệnh xơ phổi

Những dấu hiệu và triệu chứng của xơ phổi

Các dấu hiệu và triệu chứng của xơ phổi có thể bao gồm:

• Khó thở;
• Ho khan;
• Mệt mỏi;
• Giảm cân không giải thích được;
• Đau cơ và khớp;
• Mở rộng và làm tròn các đầu ngón tay hoặc ngón chân (hình khoèo).

Khỏ thở và ho khan là một trong những triệu chứng thường gặp của bệnh xơ phổi

Mức độ nghiêm trọng của bệnh xơ phổi tùy thuộc vào triệu chứng gặp ở từng người, người bị nặng thì bệnh tiến triển rất nhanh, còn người có triệu chứng vừa phải thì bệnh tiến triển trong nhiều tháng hoặc nhiều năm.

Một số người có thể cảm thấy các triệu chứng xấu đi nhanh chóng (đợt cấp), chẳng hạn như khó thở dữ dội, có thể kéo dài vài ngày đến vài tuần. Những người có đợt cấp có thể được đặt máy thở máy. Các bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc kháng sinh, thuốc corticosteroid hoặc các loại thuốc khác để điều trị đợt cấp.

Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh xơ phổi

Các biến chứng của xơ phổi có thể bao gồm:

• Huyết áp cao trong phổi (tăng áp động mạch phổi): Ảnh hưởng đến các động mạch trong phổi. Nó bắt đầu khi các động mạch và mao mạch nhỏ nhất bị nén bởi mô sẹo, làm tăng sức cản trở lưu lượng máu trong phổi. Điều này đến lượt nó làm tăng áp lực trong động mạch phổi và buồng tim phía dưới bên phải (tâm thất phải). Một số dạng tăng áp động mạch phổi là những bệnh nghiêm trọng trở nên nặng dần và đôi khi gây tử vong.
• Suy tim bên phải (cor pulmonale): Tình trạng nghiêm trọng này xảy ra khi buồng dưới bên phải của tim (tâm thất) phải bơm mạnh hơn bình thường để di chuyển máu qua các động mạch phổi bị tắc nghẽn một phần.
• Suy hô hấp: Là giai đoạn cuối của bệnh phổi mãn tính, xảy ra khi nồng độ oxy trong máu xuống thấp một cách nguy hiểm.
• Ung thư phổi: Xơ phổi lâu ngày cũng làm tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi.
• Biến chứng phổi: Có thể gặp như cục máu đông trong phổi, xẹp phổi hoặc nhiễm trùng phổi.

Nguyên nhân gây bệnh xơ phổi

Xơ hóa phổi tạo sẹo và làm dày mô xung quanh và giữa các túi khí trong phổ, điều này làm cho oxy khó đi vào máu hơn. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến xơ hóa phổi gồm: Tiếp xúc lâu dài với một số chất độc, điều kiện y tế nhất định, xạ trị và một số loại thuốc.

Các yếu tố nghề nghiệp và môi trường

Tiếp xúc lâu dài với một số chất độc và chất ô nhiễm có thể tác động xấu đến phổi. Bao gồm các:

• Bụi silic;
• Sợi ami-ăng;
• Bụi kim loại cứng;
• Bụi than;
• Hạt bụi;
• Phân chim và động vật.

Tiếp xúc với một số chất độc gây ô nhiễm môi trường có thể tác động xấu đến phổi

Phương pháp điều trị bức xạ

Một số người được xạ trị ung thư phổi hoặc ung thư vú có dấu hiệu tổn thương phổi vài tháng hoặc đôi khi vài năm sau lần điều trị đầu tiên. Mức độ nghiêm trọng của thiệt hại có thể phụ thuộc vào:

• Bao nhiêu phần phổi đã tiếp xúc với bức xạ.
• Tổng lượng bức xạ được sử dụng.
• Cho dù hóa trị liệu cũng đã được sử dụng.
• Sự hiện diện của bệnh phổi tiềm ẩn.

Thuốc 

Nhiều loại thuốc có thể ảnh hưởng xấu đến phổi, đặc biệt là các loại thuốc như:

• Thuốc hóa trị: Các loại thuốc được thiết kế để tiêu diệt tế bào ung thư, chẳng hạn như methotrexate và cyclophosphamide.
• Thuốc điều trị bệnh tim: Một số loại thuốc được sử dụng để điều trị nhịp tim không đều, chẳng hạn như amiodarone.
• Một số loại thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh như nitrofurantoin hoặc ethambutol có thể gây tổn thương phổi.
• Thuốc chống viêm: Một số loại thuốc chống viêm như rituximab hoặc sulfasalazine.

Tiền sử bệnh

Ngoài các lý do trên, thì tổn thương phổi cũng có thể do một số tình trạng của bệnh nhân gồm: Viêm da cơ, viêm đa cơ, bệnh mô liên kết hỗn hợp, Lupus ban đỏ hệ thống, viêm khớp dạng thấp, sarcoidosis, bệnh xơ cứng bì, viêm phổi, trào ngược dạ dày.

Như vậy có thể thấy có nhiều nguyên nhân gây ra bệnh xơ phổi, còn đối với trường hợp không xác định được nguyên nhân thì được gọi là xơ phổi vô căn. 

Có một số giả thuyết của các nhà nghiên cứu nói về những nguyên nhân có thể gây ra bệnh phổi vô căn, bao gồm vi rút và tiếp xúc với khói thuốc. Ngoài ra, một số dạng xơ hóa phổi vô căn xảy ra do di truyền. do trong gia đình có người bị xơ phổi.

Nhiều người bị xơ phổi vô căn cũng có thể mắc bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) - một tình trạng xảy ra khi axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Nghiên cứu đang tiến hành đang đánh giá xem GERD có thể là một yếu tố nguy cơ của xơ phổi vô căn hay không, hoặc nếu GERD có thể dẫn đến sự tiến triển nhanh hơn của tình trạng này. Tuy nhiên, nghiên cứu thêm là cần thiết để xác định mối liên quan giữa xơ phổi vô căn và GERD.

Trên đây là những thông tin căn bản về bệnh xơ phổi, nếu bạn có dấu hiệu bất thường nào cần liên hệ ngay với bác sĩ để được kiểm tra, tư vấn, chẩn đoán và điều trị bệnh sớm để giảm nguy cơ tiến triển nặng và cơ thể mau chóng phục hồi hơn.

Hạ Hạ

Nguồn tham khảo: Tổng hợp